Schurft en soa's

Martijn van Bruggen

uitje

Leonie Moreels

Genetisch dichter bij de woolly mammoth dan bij het huidige kabinet

Isa Bob van Rooy

Bergvrouw, zonnekind

Jolien Cerpentier

De Oplichting (5)

Jaap Blankespoor

Ongemak in dialoog - 2

Lelie Danesh

Papa draait zich van me weg en verdwijnt door de zijdeur.&nbsp;



‘Het is voedertijd’, zegt Here nadat hij op de gong slaat. Ik trek met tegenzin mijn voederslangetje omlaag en draai het met een kwartslag op de aansluiting in mijn neus. Het koppelstukje zit diep in mijn neusholte.



Mijn blik blijft hangen bij Here, zoals al vaker vandaag.&nbsp;



Even later vloeit de sondevoeding langzaam door het slangetje mijn slokdarm in. Iedereen houdt zich muisstil. Ik sta aan de rand van de verhoging. Cees’ oude plek is vele malen meer in het zicht. Misschien verscheen er niet voor niets een Handelaar bij hem; ik zet voorzichtig een paar stappen naar links.&nbsp;



‘Gezegend zij het voedsel’, weerklinkt de stem van Here.



Ik richt mijn blik naar boven. De voederleidingen lopen kriskras boven mij; ze splitsen uit over de lampen. Mijn voedingslangetje gaat op spanning.&nbsp;



Ik probeer mijn hals zo ver mogelijk te strekken, waardoor mijn licht recht omhoog schijnt. Ik richt mijn ogen naar mijn kin. Er komt een knik in het slangetje. Ik kantel iets voorover; misschien kan ik eindelijk iets van mezelf zien. Terwijl ik mijn licht dim, zie ik de weerspiegeling van mijn neus in de glazen lichtbol. Het glas brandt nu niet alleen op het dode weefsel, maar ook op een onaangetast stukje huid; ik was bijna vergeten hoe pijnlijk het was.



‘Dank aan de Koper, die ons dagelijks begenadigd’, zegt Here. Hij beweegt traag langs de lampen die zo stil mogelijk staan om de voeding in hen op te nemen.



Ik probeer opnieuw mijn gezicht te vinden in het spiegelende glas. Ik moet mijn best doen om niet te hard te snokken. Met iedere poging om mijn eigen gezicht te zien, beweegt de bol gelijk weer van me weg.&nbsp;



De vloeistof bij de andere lampen raakt al bijna op. Ik richt mijn licht verder, en dan, vanuit mijn ooghoek, zie ik Here naast me.&nbsp;



‘Wat een prachtige dag vandaag’, zegt Here. Hij kijkt naar de knik in het slangetje, maar hij negeert het. ‘Ik voel aan alles dat de Koper op komst is.’&nbsp;



Vlug zet ik een paar stappen terug naar mijn plek. Ik heb nog bijna niets binnen gekregen. De eerste lampen ontkoppelen hun slangetje en laten het weer de lucht in. Ze kijken versuft om zich heen.&nbsp;



Het wordt opvallend rustig; geen gedraal en geëmmer; ze staan er maar een beetje. De meesten lichten niet eens meer op.&nbsp;



Ondanks de vroege stilte durf ik pas diep in de nacht weer van mijn plaats te komen. Misschien kan ik mezelf op een andere manier zien. Ik hol mijn rug en druk zo mijn borstkas naar voren waardoor de lichtbol nog net iets hoger boven mijn kin uitsteekt. Opnieuw strek ik mijn hals; het plekje op mijn kin heeft nog amper kunnen herstellen.



Ik hoor zachte stemmen bij het podium. Een vrouwenstem komt steeds dichterbij. Ik recht mijn kap weer.



‘Moet ik hem gewoon wakker schudden?’, vraagt ze.



Ik probeer me zo stil mogelijk te houden zodra ik merk dat ze mijn kant opkomen.&nbsp;



‘Is dit hem?’, vraagt ze zenuwachtig. ‘Wat doet u normaal in zo’n geval?’&nbsp;



Er wordt iets onverstaanbaars teruggezegd. Ik hoor schuifelende voeten, er wordt iets in haar oor gefluisterd.&nbsp;



‘Niet schrikken’, zegt ze aarzelend. Er glijden twee dunne handen over mijn schouders. ‘Ik ben het: je moeder.’



Mama?, denk ik verbaasd. Ze trekt zo hard aan mijn schouders dat ik wel moet reageren. Ik buig wat voorover en kijk recht in een paar blauwe ogen.&nbsp;



‘Zet je lampenkap maar af’, zegt ze bezwerend. Het spleetje tussen haar tanden, haar spitse neus en bleke huid; ik kan haar niet plaatsen.&nbsp;



‘Buiten hoef je nooit meer te schijnen, daar wordt het vanzelf licht en donker. Dat is toch geweldig?’, zegt ze. In haar hals zie ik duidelijk de sporen van een lichtaansluiting; enkel de bol ontbreekt. 



Zet hem maar af, gebaart ze nogmaals. Ik zie het paniekerige gezicht van Geesje weer voor me: haar licht dat wild flikkerde, haar lichaam in de ijzeren stelling. Ik draai me van haar weg.



‘De bouten zitten niet zo vast als je denkt. Toe maar, probeer het maar’, zegt ze haperig, waarop ze vervolgens zelf de rand van mijn lampenkap omhoog duwt. Hij komt inderdaad meteen een beetje los. Misschien is het een goed teken.&nbsp;



‘Gaat heen, Handelaar!’, klinkt een zwaar vervormde stem. De vrouw slaakt een gil en verdwijnt richting het podium. 



‘Haast u’, echoot het. Het geluid cirkelt boven me. Het is elektronisch en laag; precies zoals Geesje vertelde over Cees. Ik verkramp.



Een lichaam drukt in mijn rug. Ik voel warmte alom; mijn huid gloeit. De stem is enerzijds dicht bij mijn lampenkap, anderzijds groots en echoënd.



‘Ik heb je strijd gezien, je gemis en je onkunde, maar je bent veilig. Je bent waar je moet zijn.’



Even probeer ik me te verzetten, maar de armen zijn onverbiddelijk. Zo sterk dat de spanning acuut uit mijn spieren vloeit.



‘Zelfs een Handelaar zich voordoende als je moeder kon je niet verleiden: dat getuigt van een groot geloof. Zo sluw zijn ze; die Handelaren; ze komen als de engel des lichts!’



Het is alsof hij met een dubbele tong praat. De handen klemmen onder mijn ribben.&nbsp;



‘Wees niet getreurd, jongen: spoedig zul je haar eindelijk echt zien. Degenen die het het minst verdienen; juist hen wacht Mijn huis.’



Het lichaam drukt nog strakker tegen me aan. Ik probeer op te lichten, maar het lukt me niet. Ik heb een doezelig hoofd. Ik word opgetild. Eindelijk gaat de druk even van mijn benen. Iets in mij denkt Here te ruiken.



‘Gehoorzaamheid loont, Jaap,’ klinkt het nu zachter.

Papa draait zich van me weg en verdwijnt door de zijdeur.&nbsp; ‘Het is voedertijd’, zegt Here nadat hij op de gong slaat. Ik trek met...

De Oplichting (4)

Ik krimp een beetje in elkaar.&nbsp;



‘Soms’, zeg ik. Here gaat achter me staan en legt zijn handen op mijn heupen. De meeste lampen hebben hun licht al gedimd. Geesje ligt met haar rug tegen de railing van het podium aan.



‘Je moeder is er nog niet klaar voor om met gewone lampen te spreken. Anders verliest ze haar dienstbaarheid aan de Koper, dat weet je toch?’



Met zijn duimen drukt Here in mijn onderste ruggenwervel om mijn postuur te rechten. De druk in mijn kap neemt toe.



‘Doe maar rustig’, fluistert Here. ‘Zit je katheter nog wel goed?’



Here gaat door zijn knieën en volgt het urineslangetje van onder mijn voeten tot aan de koker die om mijn blaas zit. Hij duwt de stof van mijn gespleten rok opzij. Er gaat een vlaag van kou tussen mijn benen door.&nbsp;



‘Hij zit wat losjes’, zegt Here, terwijl hij zijn handen aan de binnenkant van mijn bovenbenen houdt. Hij geeft een harde ruk aan de koker en trekt de sluitingen aan weerszijden stevig aan. Het leren bandje snijdt in mijn onderrug.



‘Zo gaat het wel weer’, zegt Here, terwijl hij terugloopt naar de balie. Hij schuift tussen de verstilde lampen door. Sommige kappen rijken ver boven Here uit.



Er klinkt een harde dreun door de winkel. Niemand schrikt er echt van. Ik zak een beetje door mijn knieën. Mijn mond is gortdroog. Alleen kleine Levi heeft zich om de rupsrok van Joke gekruld. Hij krabt aan de korsten rondom zijn lichtaansluiting. Zijn huid is rood. Mijn gedachten blijven steken bij de handen van Here.&nbsp;



Opstellen, gebaart Here. De etalagelampen bewegen traag over het podium.&nbsp;



‘De wereld is een donkere plek, laat ons verlichten tot Zijn eer’, zegt Here eerbiedig.&nbsp;



De koker knelt om mijn geslacht. Ik wieg de flap van mijn rok. De luchtstroom geeft wat verkoeling. Mijn neus piept bij elke ademhaling. Geesje licht in precies hetzelfde ritme als ik op, maar haar lamp is ondertussen zo verzwakt dat het amper te zien is.



‘Eenmaal zullen wij in Uw huis Uw licht teruggeven en U eeuwig dienen; Uw huis, de plek zonder stroom om ons te voeden; geen speeksel om te slikken; geen vochtigheid en kou die Uw toevoer kan stoppen’, fluisteren de etalagelampen heel zachtjes.



De etalage met het schavot ervoor werkt als een echokamer. Papa is nergens te bekennen.&nbsp;



Het branderige gevoel bij mijn geslacht wordt heviger. In gedachten voel ik Here zijn handen&nbsp; om mijn koker geklemd. Ze glijden over mijn liezen, mijn kont; knijpen in mijn bovenbenen. Ik beweeg mijn heupen sneller heen en weer. Met mijn polsen probeer ik tegendruk te geven.&nbsp;



‘Geen Handelaren die ons uw goedheid niet gunnen en ons aan de wereld kwijt willen. Geen ongehoorzaamheid en struikelen, maar voor altijd schijnen tot uw eer. O, Koper…’&nbsp;



De etalagelampen versnellen hun tempo. De echo’s stapelen zich steeds sneller op. Hun fluisteren wordt nu praten.&nbsp;



In de verte klinkt opnieuw een droge, harde knal. De houten vloer trilt een beetje. Verschillende lampen schrikken op. Lichtvlekken smeren zich voor me uit. Ik probeer mezelf overeind te houden, maar moet een grote corrigerende stap zetten.&nbsp;



‘Nergens kan Uw licht beter worden gebruikt dan in de winkel, eens gemaakt tot Uw eer, Koper. Is er dan niemand die het licht aan U wil teruggeven, zijn wij de laatsten der aarde die het rentmeesterschap boven hun eigen pad stellen?’



Mijn bovenbenen trillen. De waas trekt niet weg. Ik denk terug aan wat Here zei over moeder. Ik zoek naar haar stem, maar heb geen idee meer van hoe ze klonk. De zingende vrouwenstemmen; de lage mannenklanken die door de winkel heen galmen en Here die theatrale aanwijzingen geeft; het is alsof zijn nagel steeds dieper in mijn vlees drukt.



‘O, Ko-oper verlos! O-oh Ko-ho-op-er bevrijd! O, Koper!’, klinkt het.&nbsp;



Here draait zich naar mij toe. Kom, jongen, zing tot Zijn eer, lijkt hij te zeggen. Weer volgt er een klap. Het geluid is dof en zwaar, maar nog steeds wollig; het komt vanuit de verste verte. Angst voel ik niet meer.&nbsp;



Naast mij zie ik de lege plek van oude Cees, voor mij de families die dichter naar elkaar toekruipen. Ik probeer een klank uit te brengen, maar ik weet niet waar ik moet aanhaken in het gezang.&nbsp;



‘Amen’, zegt Here.&nbsp;



Mijn ogen prikken van het zweet. Ik houd mijn kin omhoog, zodat het mijn lichtaansluiting niet bereikt. Het gezang sterft langzaam uit. Mijn koker voelt warm en plakkerig.&nbsp;



De volgende ochtend heeft papa Geesje in een ijzeren stelling gehesen. Het houdt haar recht overeind. Wat gisteren tijdelijk leek, is nu voortdurend. Ze tikt met het peertje tegen het frame aan; het geeft korte stroomschokken.&nbsp;



‘Papa?’, vraag ik, terwijl hij langs me loopt. Hij heeft Geesje nog iets vaster geschroefd. ‘Volgens mij heb ik Hem gevoeld.’&nbsp;



‘Wat, jongen?’, vraagt papa mompelend. Met zijn nagel probeert hij wat geruld ijzer uit de kruiskop van zijn schroevendraaier te pulken.&nbsp;



‘Ik heb de Koper gevoeld’, zeg ik zachtjes.



Papa zwijgt zoals hij ook doet als het over mama gaat. Ik probeer zijn blik te vangen door het gat in mijn lampenkap. Mijn benen voelen zwaar.

Ik krimp een beetje in elkaar.&nbsp; ‘Soms’, zeg ik. Here gaat achter me staan en legt zijn handen op mijn heupen. De meeste lampen hebben...

De Oplichting (3)

Mijn lamp licht toch even fel op. Ik kan het niet onderdrukken, waardoor Here verstoord mijn kant opkijkt.&nbsp;



‘Volgens mij gelooft niemand jouw verhaal, Geesje’, zegt Here. Hij gaat achter haar staan en pakt met beide handen Geesjes smalle schouders beet. Zijn blik gaat langzaam door de winkel; alsof ons zwijgen zijn gelijk bevestigt.



‘Zou het misschien toch Cees’ diepe wens zijn geweest om naar het huis van de Koper te gaan? Dat kunnen we oude Cees natuurlijk niet kwalijk nemen.’&nbsp;



Geesje maakt aanstalten om van het podium te lopen.&nbsp;



‘Niet weggaan nu hoor’, zegt Here, terwijl hij haar tegen zijn borstkas drukt.&nbsp;



‘Geesje Wiering, was oude Cees zijn getuigenis waarheid of slechts een verzinsel?’, vraagt Here kalm.



Geesje krimpt ineen. Ze fluistert zo zachtjes dat niemand haar kan verstaan.&nbsp;



‘Geesje heeft gesproken tot mij. Als blijk van waardering voor haar eerlijkheid gaan we over tot demontage van haar lampenkap’, zegt Here opgewekt. Here laat haar los en slaat hard op de gong.



‘Echt?’, zegt Geesje opgelucht. Het geroezemoes zwelt aan. Ik weet niet wat het betekent. Ik kijk om me heen, op zoek naar aanknopingspunten. Ik zie verschillende lampen hun licht opzettelijk naar de grond richten. De normaal zo zwijgzame Wilbert van Amerongen buigt zich naar Here toe en wil iets tegen hem zeggen. Hier en daar protesteert een oudste. Was Cees hier nog maar.



‘Ruimer, kom naar voren’, gebiedt Here, terwijl hij Van Amerongen terug naar zijn plek wijst. Bedeesd voegt hij zich weer bij de etalagelampen vooraan in de winkel.



Vanuit de zijdeur komt papa binnengelopen. Misschien kan ik het aan hem vragen, bedenk ik me. Ondertussen wil ook de stokoude moeder van Geesje naar voren komen, maar ze staat al een tijdje onder constante stroomtoevoer waardoor ze geen meter vooruit komt. Ze is te zwak om haar draden los te rukken en beseft tegelijk dat ze zonder die stroom niet verder komt.



Papa geeft me een kort knikje, terwijl hij langs mij heen loopt. Bij het podium fluistert Here wat in zijn oor. De ijzeren ring waar Geesjes lampenkap op is bevestigd heeft voorgevormde steunpunten; twee op de schouders en een bredere boven haar borsten. De lampenkap zelf weegt bijna niets, maar het metaal drukt behoorlijk op haar lichaam. 



Papa pakt een tang uit zijn gereedschapsriem en draait de roestige bouten van Geesjes lampenkap los. Hij doet rustig aan; alsof hij hoopt dat Here hem nog tot een halt roept.&nbsp;



Here voelt aan de lampenkap die al een beetje loskomt.&nbsp;



‘Ga over tot verwijdering’, zegt Here. De bouten liggen losjes op de zes verschillende bevestigingspunten.



Het wordt helemaal stil in de winkel. De anderen doen al uit zichzelf hun lampen uit. Geesje is opvallend rustig. Papa tilt de lampenkap op waardoor de boutjes op de houten vloer vallen. Ook hij dimt nu zijn licht.



‘Kan dit wel? Moeder?’, vraagt Geesje vertwijfeld.&nbsp;



‘Toe maar, Geesje, kom de waarheid onder ogen’, zegt Here.&nbsp;



Het blijft donker. Geesje probeert haar licht te onderdrukken; ze heeft zich aan Here vastgeklemd.



‘Niet schijnen, meisje’, hoor ik Geesjes moeder zeggen.



Het volgende moment breekt Geesje. Haar lamp sputtert hevig. Here wordt van onderen verlicht. Zijn schaduw flitst tegen het houten schavot aan.&nbsp;



‘Koper?’, roept Geesje. Ze slaat wild alle kanten op. Haar ogen zijn niet gewend aan het felle licht; het heeft haar leven lang niet vrijuit kunnen schijnen. De etalagelampen worden belicht vanuit hoeken die ik nog nooit heb gezien.&nbsp;



‘Het eeuwige licht!’, schreeuwt Geesje, terwijl ze rondjes draait. Haar rok is te strak voor de grote stappen die ze wil maken; hij zwiept bij iedere stap.&nbsp;



‘Oude Cees heeft het ook tegen mij gezegd’, roep ik nog, maar het gaat op in het gedruis.&nbsp;



Geesje struikelt en valt van het podium af. Ze schokt hevig.&nbsp;



In een flits licht ze iedereen weer op. Papa schiet op Geesje af. De metalen halo vangt een deel van de klap op. Het glas breekt, maar het peertje blijft branden.&nbsp;



Geesjes licht knippert ritmisch; het lijkt een met haar hartslag geworden. Papa gebaart Here dat hij meer water nodig heeft om haar lichaam te koelen.&nbsp;



Kleine Levi geniet van de heisa en kruipt tussen de mensen door die toch niet zo levenloos blijken. Joke probeert hem bij zich te houden, maar kan het niet laten om toch telkens naar Geesje te kijken, die ook haar hielp met Levi&#8217;s bevalling.&nbsp;



Later, zo tegen de avond, zit papa nog steeds bij Geesje.&nbsp;



‘De Koper kiest zijn dienaren zelf; zo blijkt maar weer. Laat het tot een les zijn voor ons allen’, zegt Here bedrukt, terwijl hij door de winkel loopt. Mijn kaken staan op spanning; met moeite weet ik mijn licht te onderdrukken.&nbsp;



Here komt steeds dichterbij. Ik probeer mezelf onzichtbaar te maken. Hij schuift achter me langs; de vloer kraakt onder zijn voeten. Halverwege het geluid houdt hij plots stil.



‘Zo, jongen, ben je een beetje bekomen van de schrik?’, zegt Here. Hij legt zijn hand bij mijn sleutelbeen.



Jawel, Eigenaar, knik ik beschaamd.&nbsp;



Here glijdt met zijn vinger over mijn nek. Eerst over een gevoelig stukje huid; het tintelt. Dan gaat zijn wijsvinger over littekenweefsel. Hij laat zijn nagel precies op mijn ader rusten; het gaat steeds sneller kloppen.&nbsp;



‘Je hebt een dikke adamsappel’, zegt hij. ‘Je kunt vast goed tegen de hitte, is het niet? Ik zal het je moeder zeggen.’

Mijn lamp licht toch even fel op. Ik kan het niet onderdrukken, waardoor Here verstoord mijn kant opkijkt.&nbsp; ‘Volgens mij gelooft niemand jouw verhaal, Geesje’,...

De Oplichting (2)

‘Misschien toont de Koper zich genadig, jongen’, zegt Here. Hij draait zich meteen weer om naar de balie.&nbsp;



‘Cees, hoor je mij?’, vraag ik, terwijl ik me voorzichtig laat zakken.&nbsp;



Ik licht mezelf kort op om te zien hoe Cees erbij staat. Zijn hele lamp is inmiddels bezaaid met speeksel. Het drupt op de grond voor hem.&nbsp;



‘Cees!’, roep ik wat harder. Zijn ogen zijn al gesloten. Als het speeksel in de lichtaansluiting komt, kan de lamp kortsluiting krijgen, zoals vaker gebeurt bij oudsten.



‘Het licht, eindelijk naar he–’, stamelt oude Cees.



‘Wat zeg je?’, fluister ik. Hij maakt een laatste stuiptrekking.



‘Eindelijk naar het huis van de Koper’, zegt hij, terwijl hij nog een keer fel oplicht. De lamp knettert kort. Zijn ledematen worden direct slap. De houten steunpaal splijt en breekt doormidden.&nbsp;



Met een doffe klap valt zijn hoofd voorover in zijn lamp. Ik geef een korte gil. Het glas breekt in zijn rimpelige hals. Snel schiet ik terug naar mijn plek.



Even later slaat Here zachtjes op de gong. Een lage trilling vult de winkel. De etalagelampen flikkeren.&nbsp;



‘Moge zijn licht in ons allen worden opgenomen, en laat het licht zijn tot een eeuwig vuur. Vind uw weg naar het huis van de Koper, mensen, voor het te laat is’, zegt Here dragend. Kleine Levi licht ook op. Hij geniet van het geluid van de gong. 



‘Wordt u niet vervuld met een heilig verlangen als u de etalagelampen ziet branden? Voor oude Cees is het nu voor eeuwig te laat!’, schreeuwt Here. Ik blijf denken aan het huis van de Koper; misschien kan Cees mij wel aanbevelen.



‘Wat een roepstem’, mompelt papa als hij even later naast me hurkt. Zijn rubberen schort glimt. Hij heeft zijn slang om zijn middel geknoopt. Ik schijn nog zachtjes.



‘Droevig, droevig. Moet je niet rusten?’, zegt papa met een geconcentreerde blik.&nbsp;



Ik haal mijn schouders op. Papa buigt de losgetrokken elektriciteitsdraden om met een tangetje en haalt ze van de stroom; oude Cees had constant toevoer nodig. Samen duwen we hem op zijn zij. De ogen van Cees staan niet meer dezelfde kant op; het oogwit is paars uitgeslagen.&nbsp;



‘Kijk maar even weg’, zegt papa, terwijl hij een doek over Cees’ ogen legt.



‘Het lichaam zet zich van nature af van de lamp’, zegt papa. Zijn kale hoofd reflecteert mijn licht. Als Ruimer draagt hij net als de oudsten geen lampenkap.&nbsp;



Het metaal van Cees’ fitting voelt lauw aan. Papa sprenkelt er wat water overheen. Cees’ adamsappel is zwartgeblakerd; de hitte heeft de wond direct dichtgeschroeid.&nbsp;



De volgende ochtend staat de hele colonne al in het gareel. Alleen Joke probeert Levi nog stil te krijgen. Het is een beweeglijk ventje. Nog even en hij krijgt ook zijn lampenkap aangemeten.&nbsp;



Here slaat op de gong. Verpleegster Geesje staat zenuwachtig bij het schavot. Door de plooien van haar rupsrok zie ik dat ze haar benen heeft gekruist.&nbsp;



‘Mevrouw Geesje Wiering heeft nieuwe informatie over oude Cees en zijn bestemming. Spreek en deel met ons allen uw bevindingen’, zegt Here kortaf. Zelfs hij weet dat iedereen van Geesje houdt. Ze heeft me toen ik klein was eens verzorgd aan een brandwond.&nbsp;



‘Op de vooravond van zijn teloorgang sprak oude Cees tot mij’, begint Geesje. Haar stem trilt. ‘Ik verzorgde hem toen hij mij vertelde dat een Handelaar hem eens had verleid om mee de winkel uit te gaan. Hij had bijna zijn lampenkap afgeworpen. Tot daar opeens de stem van de Koper klonk.’



Een golf van schrik gaat door de lampen.&nbsp;



‘De Koper zei: ‘Hoed uw lamp, Cedric Willem, want mijn huis behoort u toe. Zijn stem was donker en elektrisch geladen,’ vertelde Cees. Geesje houdt even stil en speurt de grond af.&nbsp;



Ook de etalagelampen op het podium zijn zichtbaar onder de indruk. Ze buigen instemmend. Here draait zich om en maakt een vermanend handgebaar.&nbsp;



‘En waarom vertel je dit pas nu oude Cees er niet meer is, Geesje? Verdiende hij het niet om een etalagelamp te worden?’, vraagt Here op zijn verontwaardigde toon.&nbsp;



Geesje wordt onrustig. De etalagelampen kantelen hun kappen weer recht.



‘Was je eigenlijk niet zo zeker van Cees’ verhaal? Het is gevaarlijk om je te laten leiden door rouw of wensdenken. Het is gemakkelijk om het huis van de Koper in de mond te nemen als je weet dat je bijna moet sterven&#8217;, zegt Here stellig, terwijl hij zich langs Geesje op de verhoging wurmt.&nbsp;



Ik knijp in mijn handen.



‘Of kan iemand Geesjes verhaal bevestigen?’, vraagt Here.

‘Misschien toont de Koper zich genadig, jongen’, zegt Here. Hij draait zich meteen weer om naar de balie.&nbsp; ‘Cees, hoor je mij?’, vraag ik, terwijl...

De Oplichting (1)

‘Achting, allen’, zegt Here plechtig. Hij slaat hard op de gong. Het schavot dat de etalage van de winkel scheidt is wat naar voren geschoven. 



Kleine Levi kijkt beteuterd om zich heen. Hij heeft pas zijn eerste stapjes gezet en is nu aan de beurt voor de Oplichting. Ik probeer met mijn kin de lichtbol naar beneden te duwen. De hitte voel ik nauwelijks meer. De korsten hebben mijn huid ongevoelig gemaakt.&nbsp;



De etalagelampen draaien zich van het raam af en stellen zich aan weerszijden van het podium op. Joke en Marcel, Levi’s ouders, schommelen zenuwachtig met hun kappen.



‘Leviticus Johannes, bij deze plant ik in u het licht, dat u voor het leven blind maakt en u warmte en zegeningen brengt…’ zegt Here eerbiedig.&nbsp;



Levi’s halsje wordt nat gemaakt. Vervolgens pakt Here de tang en probeert om de metalen fitting tussen zijn sleutelbenen te drukken.&nbsp;



‘AAAUW!’, schreeuwt de kleine Levi uit.&nbsp;



Uit de bak met water haalt Here een nieuwe geblazen bol. Levi spartelt tegen. Here draait de lamp ruw op de aansluiting.&nbsp;



‘Hoe gaat het?’, mompelt oude Cees. Hij staat vlak naast me. Er loopt wat speeksel langs zijn mondhoeken.



‘Het lukt niet’, fluister ik. ‘De bol is niet helemaal rond.’



Onder Levi’s kin priemt een glazen bal. Zijn hoofd wordt vervormd door de bol. Het is zo groot dat het een tweede hoofd lijkt. Here gaat nu achter het schavot staan met Levi om de bol op te lichten. De etalagelampen knielen al.



‘Hoedt uw lamp en licht uzelf op mijn bevel eenmaal op, waar mogelijk gebogen’, zegt Here vanachter de houten muur.&nbsp;



Iedereen dimt eerst zijn lamp, of doet een poging tot. We krommen onze ruggen zodat we recht op Levi schijnen. Joke en Marcel houden elkaar stevig vast. Het licht van oude Cees brandt nog maar heel spaarzaam.&nbsp;



‘In zijn naam: licht op!’, roept Here.



Een felle flits licht de winkel op.&nbsp;



‘In zijn naam: LICHT OP!’, schreeuwt Here nog een keer. Nogmaals wordt de ruimte feller. Daarna slaat Here zonder aarzelen op de gong; meestal is dat een goed teken. Mijn hartslag versnelt. Het is al een keer fout gegaan bij een kind van Marcel en Joke.&nbsp;



Here pakt Levi op vanachter het schavot en houdt hem triomfantelijk in de lucht.&nbsp;



‘Het is gelukt’, zeg ik tegen Cees. De etalagelampen jubelen. Marcel en Joke lopen opgelucht terug naar hun plek en wachten tot Levi naar hen toe kruipt.&nbsp;



Oude Cees roert zich niet.



‘Leviticus Johannes, ga heen, zoek uw geliefden en vind er een huis. Eer uw vader en uw moeder. Laat uw licht u leiden en ga nu heen in vrede’, zegt Here, terwijl hij Levi op de grond zet.&nbsp;



Levi&#8217;s hele huid schittert door de loepachtige werking van het glas. Hij probeert zijn kin ver van de bol te houden. Met zijn handjes trekt hij aan Here’s broekspijpen.



Cees kan zijn speeksel inmiddels niet meer binnen houden. Het druipt over zijn lamp.&nbsp;



Levi stoot met zijn lamp tegen een aantal poten. Nogmaals krijst hij. Met zijn handje reikt hij naar zijn kin waardoor hij zijn vingers aan de hete bol brandt.&nbsp;



‘Kom maar snel, lieverd!’, roept Joke paniekerig. Ze probeert zich te ontdoen van Marcel die zich aan haar heeft vastgeklampt, maar ze is niet meer zo wendbaar. Haar rupsrok is langzaam met haar vel vergroeid; hij is zelfs een beetje krokant geworden.&nbsp;



Kleine Levi huilt zachtjes. Ik kijk naar zijn ogen, die nu dubbel zo groot lijken. Zijn eerste tranen verdampen meteen op het hete glas van de lamp.



‘Goed zo, Levi, kom maar!’, schreeuwt Joke, terwijl ze zich opnieuw probeert los te rukken.



‘Niet doen!’, roept Here streng. ‘Levi moet zelf tot u komen!’



Maar Levi heeft Joke al gezien en kruipt naar de verhoging.&nbsp;



‘Lichten uit, allemaal!’, gebiedt Here vanachter zijn balie.&nbsp;



De avond valt. In de achterste hoek van de winkel wordt het helemaal donker. Alleen de etalagelampen schijnen nog, maar te ver bij ons vandaan om er profijt van te hebben.



Oude Cees begint steeds harder te flikkeren. Hij is al tot zijn knieën vastgemaakt aan de houten steunpaal naast hem, maar ook dat is niet meer genoeg. Hij helt langzaam over.&nbsp;



‘Wat is dat toch’, vraagt Here.&nbsp;



‘Oude Cees’, zeg ik. &#8216;Het is bijna met hem gebeurd.’

‘Achting, allen’, zegt Here plechtig. Hij slaat hard op de gong. Het schavot dat de etalage van de winkel scheidt is wat naar voren geschoven. ...

Genadetijd (3/3)

Ik steek de papieren onder mijn riem en trek mijn trui eroverheen. Ik snel door de hal. De deur staat wijd open. De dominee heeft het jongetje stevig beet bij zijn bovenarm. Hij heeft de maïsschieter afgepakt.



‘Jacob?’, vraagt de dominee verrast wanneer hij mij ziet.&nbsp;



Ik kijk in de betraande ogen van het jongetje. Hij voelt snikkend aan zijn oor.



‘Ga maar snel naar huis’, knikt de dominee hem toe. Het jongetje begint nog harder te huilen en rent weg.



‘We waren nog niet uitgepraat toch, Jacob?’&nbsp;



De fragmenten schuren in mijn buik. Terug naar binnen gaan kan niet.&nbsp;



‘We kunnen verder praten’, zeg ik, terwijl ik naar mijn auto wijs. ‘Maar liever daar.’&nbsp;



De dominee kijkt me onderzoekend aan. Hij aarzelt even, maar trekt dan de voordeur dicht.&nbsp;



‘Nou, vooruit.’ 



De dominee wurmt zich op de bijrijdersstoel. Hij heeft de maïsschieter nog vast.



Mijn rechterhand ligt op het stuur. Het stapeltje onder mijn riem is zo dik dat het niet meebuigt. Met mijn linkerhand probeer ik het horizontaal te drukken.



Ik zet de auto in de eerste versnelling en schakel meteen door. De dominee frommelt aan de maïsschieter, rekt het ballonnetje op en laat los, opnieuw en opnieuw. 



In volle vaart draai ik de brede weg op.



‘Jacob, voorzichtig!’ De dominee klemt zijn hand in het portier.



Ik moet vol in de remmen om niet op een voorligger te klappen. De geschreven fragmenten schuiven langzaam onder mijn trui uit.&nbsp;



Zwijgend trek ik de auto weer door naar de tachtig. We rijden in de richting van de rivier. Ik staar naar het autoluchtje in het ventilatierooster. Het wiegt zachtjes heen en weer.



‘Ik heb het allemaal voor u gedaan’, zeg ik.



‘Wat, Jacob?’



‘Ik heb me laten verleiden door uw zekerheid’, zeg ik, terwijl ik het stuur even loslaat. ‘Maar wat is die zekerheid? Behalve de angst dat het niet waar zou zijn? Wat blijft er van u over zonder uw hemel en hel?’



In de verte doemt de brug op. Ik veeg mijn handen vluchtig droog aan mijn spijkerbroek.&nbsp;



‘Heb jij God dan niet nodig, Jacob?’



Ik haal mijn schouders op. Vlak voor de brug is een parkeerplaats. Er is niemand te bekennen. Ik maak een scherpe bocht door het grind. Nog voordat we stilstaan, trek ik met een ruk de handrem aan. 



De brieven liggen nu bezaaid over mijn benen.&nbsp;Enkele glijden zijwaarts richting de dominee.



Mijn wangen gloeien. Er valt een doodse stilte.



‘Zo maak je ze niet ongeschreven, Jacob, dat weet je zelf ook wel&#8217;, zucht de dominee terwijl hij de brieven oppakt. 



Hij stapt uit en legt het stapeltje brieven op de motorkap. Ik gris de overige fragmenten van mijn autostoel, bundel ze samen met de rest en ga op een betonnen blok zitten. De zon zakt al. 



‘Weet je waar deze plek me aan doet denken, Jacob?’ 



‘Nee’, antwoord ik, terwijl ik een keer goed door mijn neus adem.



‘Aan een verhaal over een pelgrim, of eigenlijk: over twee pelgrims&#8217;, zegt de dominee. Hij klopt zijn spencer af en gaat naast me zitten. Het water in de rivier maalt in cirkels.



‘Goed, beide pelgrims droegen een houten kruis op hun rug. Ze maakten een lange tocht op weg naar de hemel. Het was ontzettend zwaar; daar kun jij je wel iets bij voorstellen. De ene pelgrim ging wat rusten en viel in slaap. &#8217;s Nachts legde de duivel een zaag naast hem neer. Toen de pelgrim wakker werd, zaagde hij een stuk van zijn kruis af zodat hij het makkelijker kon dragen.’



Een auto zoeft over de brug. De dominee pauzeert even.



‘Eenmaal aangekomen bij de rivier wilde hij zijn kruis als brug gebruiken, maar het bleek te kort om de overkant te halen. Hij had geen idee wat hij nu moest doen; als hij zou proberen te zwemmen dan zou hij verdrinken en er overheen springen kon ook niet: het was te ver.’



Het koelt langzaam af. Hij steekt zijn handen diep in de zakken van zijn pantalon. Onze schouders raken elkaar even.



‘Een poosje later kwam de andere pelgrim aangelopen. Hij legde zijn niet kleiner gezaagde kruis over de rivier en kon zo gemakkelijk de hemel inlopen. De eerste pelgrim besloot te proberen wat zijn voorganger deed. Hij stapte op het kruis van de andere pelgrim en probeerde naar de overkant te lopen. Eenmaal in het midden brak het kruis, en viel hij in de rivier.’



De dominee draait zich naar me toe; zijn blik is bedrukt. 



‘En Jacob, daar ben ik dus zo bang voor bij jou. ‘Wie achter mij aan wil komen, moet zichzelf verloochenen, zijn kruis opnemen en mij volgen’, zoals in Mattheüs 16 staat geschreven. Daar gaat het om. Uiteindelijk dragen we hetzelfde kruis. Dat besef je je toch?’



‘Die zelfverloochening is lachwekkend. Waar geloof je dan voor?’, vraag ik.&nbsp;



Hij glimlacht.&nbsp;



‘Die zelfverloochening is nou juist essentieel, jongen.’



‘Waarom kun je die liefde alleen voelen als je je verstand wegdrukt?’



‘Misschien moet je je verstand juist wegdrukken vanwege de liefde voor de ander’, antwoordt de dominee.&nbsp;



Mijn adem zit hoog. Ik knijp in het stapeltje brieven.



‘Rustig maar even, jongen.’ Hij kijkt me bezorgd aan en legt zijn hand kort op mijn bovenbeen.



‘Ik heb nooit iets van Gods liefde gevoeld’, zeg ik zacht, terwijl ik hem de brieven aanreik. ‘Enkel die van u.’

Ik steek de papieren onder mijn riem en trek mijn trui eroverheen. Ik snel door de hal. De deur staat wijd open. De dominee heeft...

Genadetijd (2/3)

Het zonlicht bezaait de tafel met een waas. Ik heb zijn blik gemist.



‘Jacob?’, vraagt de dominee nu dwingender. Hij legt mijn dagboekfragment op de brede leuning van zijn fauteuil.



Doe het nou gewoon, denk ik, je bent niet voor niets gegaan.



‘Weet u zeker dat u naar de hemel gaat?’, vraag ik.



‘Er zijn momenten dat ik het zo mag ervaren, zeker, maar vaak ben ik toch zo ongelovig, Jacob. Want van onszelf hebben wij het niet, maar God heeft wel gesproken in mijn leven’, zegt hij ernstig.



Met een vloeiende beweging slaat hij zijn benen over elkaar. Ik zie een stukje van zijn behaarde enkel.



‘Zei God dat u naar de hemel gaat?’, vraag ik.



‘God gebruikte Zijn woord, als je Hem wilt leren kennen moet je veel het woord onderzoeken. Gebruik toch Zijn middelen, Jacob!’, zegt hij, terwijl hij naar de Bijbel wijst. Zijn blik wordt vuriger.



‘Maar u weet dus niet zeker of u naar de hemel gaat.’



‘Nou goed. Er zijn momenten waarop ik het zeker mag weten.’



Hij laat een theatrale preekstilte vallen. De rimpels in zijn voorhoofd worden vette inktstrepen, waarvan je te laat ontdekt dat ze watervast zijn.



‘Weet jij zeker dat je naar de hemel gaat, Jacob? Daar maak ik mij grote zorgen over. Hoe staat het met jouw ziel?’



Buiten zwelt het gejoel van kinderen aan. Een paar skeelers ratelen over de klinkers.



‘Maar er zijn dus ook momenten dat u het niet zeker weet?’, vraag ik.



‘Het gaat niet om de hemel, Jacob. Het gaat erom of God je zonden heeft vergeven. Als God in je hart gaat werken dan is het geen vraag meer, jongen; dan wordt het de waarheid.’



‘Wat wordt dan de waarheid?’, vraag ik, terwijl ik langs de dominee naar buiten kijk.



Op de stoep blijven wat kinderen hangen. Een meisje met rood haar en een guitig brilletje staat midden op de weg. De dominee draait zijn hoofd even mee naar het raam.



‘Of je bent bekeerd, maar dat zul je nooit kunnen begrijpen als je dat niet hebt ervaren. Kon ik het je maar geven’, zegt de dominee.



‘Hou je bek, kutjong!’, schreeuwt het meisje op straat plots, terwijl ze een blond jongetje op de grond duwt. Ze springt snel op zijn skelter.



‘Nou, nou. Wat is dat toch allemaal’, mompelt de dominee geïrriteerd.



‘Stohop, niet doen!’, jankt het jongetje.



Met een kwieke beweging staat de dominee bij de vensterbank. Hij schuift het gordijn een beetje opzij.



‘Ze draagt notabene een rokje’, zegt hij.



De dominee tikt met zijn ring tegen het raam. Hij lijkt blij met de onderbreking. De kinderen stuiven weg.



Alleen het jongetje blijft op de stoeprand achter. Hij heeft een dunne pvc-buis vast, met aan het uiteinde een rubberen ballon getaped.



‘Hondsbrutaal’, zucht de dominee.



Hij sjort aan zijn spencer, trekt zijn stropdas recht en zakt weer in zijn stoel. Daarna legt hij zijn armen breeduit over de leuning. Zo lijkt hij opeens groter. Het dagboekfragment verkreukelt onder zijn elleboog.



‘Hoe staat het eigenlijk met jouw ziel, Jacob? Wat als je morgen sterft? Je zegt: ik heb die realiteit wel kunnen accepteren. Nou, dat valt nog te bezien hoor. Ben je nou nooit eens bang dat je God verzoekt?’



‘Nee’, zeg ik. In mijn ooghoek zie ik hoe het jongetje zich achter de brievenbus verstopt.



‘Gevaarlijk, gevaarlijk. Jongen toch. Jacob, echt hoor, de duivel komt als een engel des lichts; er zijn er velen die zichzelf onder valse voorwendselen de hemel in hebben gepraat, en die nu voor eeuwig kermen in de hel. Zelfverloochening is het gevaarlijkste dat er is, jongen. Pas toch—’



Pang.



Er ketst iets tegen het glas.



‘Wat is dat nu?’, vraagt de dominee.



‘Misschien een vogeltje?’, zeg ik.



‘Ach, nee toch’.



Kruipend komt het jongetje dichterbij. Zijn blonde lokken steken af tegen het groen van de dennen.



‘Maar dan moet u toch wel zeker weten dat u bekeerd bent — en naar de hemel gaat, anders kunt u toch geen dominee zijn?’, vraag ik. Het stapeltje papieren lonkt. Ik moet de aantekeningen lezen.



‘Die zwaarte die je hebt; het is zo herkenbaar, jongen. Ik had precies dezelfde gedachten, echt waar. Die zinloosheid; het is zo’n verschrikkelijk sterke strik, maar je kunt daar uit komen. Waarom kies je willens en wetens voor de wereld? Spreekt jouw geweten dan helemaal niet meer?’



Pang!



Een maïskorrel spat uit elkaar op de ruit.



‘Nou zeg!’, moppert de dominee. ‘Nu is het klaar hoor, excuseer me, Jacob.’



Met vlugge passen loopt hij de studeerkamer uit. Twee vochtige plekken op het leer tekenen zijn zitvlak af. Zijn elleboog staat in het papieren fragment gedrukt. De spanning in mijn spieren zwelt aan.



‘Hebbes! Wat moet dat?’, roept de dominee streng, terwijl hij op het jongetje afloopt.



Het vel op de stoelleuning ontkreukt langzaam.



‘Van wie ben jij er een? Ah, ik zie het al — van de Dijkstraat, of niet?’ De dominees stem dwaalt af naar de straat.



Ik pak de autosleutel uit mijn zak en sta op. In een opwelling gris ik de brieven met envelop en al uit de boekenkast. Ik wrijf mijn hand kort over zijn zitvlak, het is nog warm. Daarna grijp ik ook het fragment van de leuning.

Het zonlicht bezaait de tafel met een waas. Ik heb zijn blik gemist. ‘Jacob?’, vraagt de dominee nu dwingender. Hij legt mijn dagboekfragment op de...

Genadetijd (1/3)

Ik haal mijn voet van het gaspedaal en laat me bij de brievenbus de berm inrollen. Onder mijn linker neusvleugel heb ik een stukje huid opengekrabd. Ik draai het autospiegeltje verder naar me toe. Het bloed loopt in een sliert tot aan mijn lip.&nbsp;



Langs het paadje naar de pastorie staan wilde dennen. Met mijn mouw dep ik op het plekje, het prikt door de wol.&nbsp;Ik blaas vluchtig uit. 



Ik gebruik de klopper en laat de koperen leeuw een paar keer op zijn kaak vallen.&nbsp;



Geen gehoor.&nbsp;



In mijn gedachten zal de deur openzwaaien, zal hij me uitlachen en roepen: ‘Zie je wel, Jacob!’



Nog een paar doffe klappen.



Misschien is hij niet thuis, bedenk ik me. Ik veeg boven mijn lip, het bloedt nog een beetje.



‘Jacob?’ Daar staat hij, de dominee. Door zijn pigmentvlekken begint hij op de afgebladderde deurpost te lijken.&nbsp;



‘Hallo,’ zeg ik.&nbsp;



De lijnen rondom zijn ogen zijn dieper geworden. Onder zijn spencer draagt hij een wit overhemd en een zwarte stropdas die licht opbolt. Zijn manchetten vallen losjes over zijn polsen. 



Kom maar binnen, jongen, gebaart hij.&nbsp;



Hij loopt voor me uit over het vloerkleed. Zijn houding dwingt me tot muizenstapjes.&nbsp;



In de hal hangen een groot schilderij van de brede en de smalle weg, een collage van kindertekeningen en een aantal zwart-witportretten van oudvaders.



De dominee duwt de deur van zijn studeerkamer open. De zon schijnt fel naar binnen. Het koffietafeltje voor zijn leunstoel blinkt.&nbsp;



‘Hoe gaat het met u?’, vraag ik zacht.



‘Het mag nog gaan, jongen. Als God in je leven is, dan gaat het altijd goed.’ Hij zet een glas water voor me neer. Ik bekijk hem vanuit de rieten kuipstoel.



In de boekenkast zie ik het stapeltje A5’jes liggen; ik herken de groene enveloppen. Ze liggen nog precies op dezelfde plek.&nbsp;



‘Het doet me deugd je te zien, Jacob. Ik heb het gehoopt, en ik heb ervoor gebeden.’ Hij praat zachtjes. Door de vele ramen trekt er steeds een andere glans over zijn gezicht.&nbsp;



Ik kijk opnieuw naar de brieven. Ik zie dat er aantekeningen op zijn gemaakt.&nbsp;



De dominee onderschept mijn blik en glimlacht. Ik denk aan de dagboekstukjes die hij achter het huis verstopte, zodat vader en moeder ze niet zouden vinden.



‘Weet je nog wat je me schreef?’ vraagt hij.&nbsp;



‘Niet echt,’ mompel ik. Ik frunnik wat aan mijn trui en klem mijn voeten achter de poten van de stoel.&nbsp;



‘Ik heb je stukjes nog regelmatig gelezen. Dat mag je best weten,&#8217; zegt hij.



Ik doe mijn armen over elkaar. Mijn rechterhand ligt op mijn hart, dat stevig tekeer gaat.&nbsp;



‘Als je eenmaal iets van Gods liefde hebt geproefd, Jacob, dan raak je dat nooit meer kwijt. Dat weet je, toch?’



Hij staat op, loopt naar de boekenkast en gaat zorgvuldig door het stapeltje. Het bloed stijgt naar mijn slapen.&nbsp;



‘Deze zocht ik.’&nbsp;



Hij laat zich weer in de stoel zakken. Met zijn wijsvinger volgt hij de regels.



‘Het leven doet zeer, de realiteit is een moordwapen. Toch duw ik zijn loop telkens in mijn mond met een vinger aan de trekker. Het maakt niet uit wat er in de loop wordt gestopt, iedere lading is hard genoeg om te verwoesten.’



Hij kijkt op en schudt zijn hoofd. Ik knijp in de stoelleuning en doe mijn ogen dicht, eventjes maar.&nbsp;



‘Het is een zoektocht naar de meest zachtaardige invulling van mijn bestaan. Van hoe ik de jaren ga slijten voordat mijn trekker wordt overgehaald.’



Hij laat het papier op zijn bovenbeen rusten.&nbsp;



‘Verschrikkelijk, verschrikkelijk. Dat je toch zo door het leven moest, jongen. Ik hoop dat je hier nu anders zit, want met dit doel heeft God je niet geschapen, echt niet. Maar het is ook wel eens anders geweest, toch?’



Ik laat mijn vinger over het plekje bij mijn neus glijden. Het bloed is opgedroogd. Ik durf niet op te kijken, omdat ik weet dat hij me aankijkt.&nbsp;



‘Ik heb die realiteit wel kunnen accepteren,’ zeg ik.&nbsp;



‘Welke realiteit, jongen?’



‘Van leven en sterven.’



Hij legt zijn handen in zijn schoot. Onze blikken kruisen elkaar.&nbsp;



‘Waarom zit je dan nu hier, Jacob?’

Ik haal mijn voet van het gaspedaal en laat me bij de brievenbus de berm inrollen. Onder mijn linker neusvleugel heb ik een stukje huid...

EXPLICIT CONTENT (3/3)

Langzaam zakken we naar beneden. Marc ligt wijdbeens op de garagevloer. De bobbel is geen illusie, maar een statement geworden. Hij schuift zijn been tot vlak bij het mijne. Ik verzit me.



Er klinkt een hoog piepje van de garagedeur. Marc schiet overeind. Het ijzeren rolluik komt traag op gang. Via de tussendeur zijn we in mum van tijd terug in de woonkamer.



‘Zo.’ Marcs moeder staat in de deuropening.



‘Hebben jullie weer de hele avond achter dat ding gezeten?’ Haar stem klinkt schel. Ze opent de computerkast en voelt aan de plastic behuizing.



‘Ja hoor, hij is nog warm. Ik zei toch dat je die sleutel mee moest nemen?’ knikt ze zijn vader toe.



Marcs vader trekt de koelkastdeur open. Met zijn vingers lijkt hij het bier te tellen.



‘Jacob had er ook één,’ zegt Marc schuchter. Hij verbleekt naast de gedaante van zijn vader.



‘Misschien kun je beter naar huis gaan, Jacob. Het is morgen weer vroeg kerk,’ zegt Marcs vader. Hij heeft een rollende r, anders dan de meesten in onze omgeving. Ik durf hem nauwelijks aan te kijken.



Ik rol mijn fiets van het standaard. Het is frisser geworden. Marcs vader is mee naar buiten gelopen. Hij staat bij het zwembad. Ik voel het pakje shag hoog uit mijn achterzak steken en probeer het dieper weg te stoppen.



Ik zie Marcs silhouet achter de weerspiegeling van het raam. Ik kan niet zien of hij mij aankijkt.&nbsp;



Marcs vader slaat de witte mouwen van zijn overhemd om en haalt de pomp uit het water. Hij pakt de jerrycan met chloor en giet een scheutje in het zwembad.



Zijn ooghoeken hangen een beetje. In de kerk zit hij op de diakenenbank. Ik denk aan de knoop in zijn stropdas; morgen weer strak tegen zijn adamsappel geschoven. Aan de witte boord van zijn overhemd in de slaapkamer; nu binnen handbereik, maar warm en bezweet; diep in zijn nekvel gedrukt. Mijn telefoon brandt in mijn zak.



Ik rommel wat met de houten krat op mijn fietsrekje. Ik ontgrendel mijn telefoon en ga naar de camera-app. Door mijn zweterige vingers reageert het scherm niet. Ik veeg ze droog. Ik doe alsof ik een appje stuur en rommel nog wat aan mijn fietslamp.&nbsp;



In een impuls druk ik op ‘record’.



‘Volgens mij ligt mijn vest hier nog,’ zeg ik. Met de pook duwt Marcs vader een plank naar het midden van de vuurkorf. De vonken vliegen in het rond. Ik probeer mijn telefoon zo onopvallend mogelijk omhoog te houden.



‘Wat zeg je, Jacob?’ Hij stopt zijn overhemd weer strak in zijn broek.&nbsp;



‘Ik ben mijn vest kwijt.’



Ik draal wat rond hem heen. Hij gaat door zijn hurken en verschuift de metalen plaat richting het zwembad. Het geeft een krassend geluid.



‘Oh, je vest.’ Hij kijkt op en glimlacht. Marc heeft precies dezelfde ogen. De terraslampen lichten zijn lichaam perfect uit. Gemagnetiseerd staar ik naar zijn gestrekte armen, de zweetplekken bij zijn oksels, zijn grijzende haren, zijn kontzakken. Hij straalt niets meer uit van kerkelijke orde, maar van adem en ruimte. Geen ernst of stijfheid; alleen zijn instemmende blik: plots, zo dichtbij. 



‘Anders pak je iets van Marc? Of lukt het zonder?’



Even denk ik aan Marcs hoodie, maar hij weet dat ik helemaal geen vest bij me had. Ik kijk weer naar het raam, het is verder opengewaaid. Marc staat er niet meer.



‘Het gaat wel,’ zeg ik, terwijl ik weer naar mijn fiets loop.&nbsp;



‘Hoe is het trouwens met Sara? Leuke meid hoor!’ Hij zet een paar stappen in mijn richting. Ik houd mijn telefoon dicht tegen mijn lichaam zodat er geen schermlicht kan ontsnappen.



‘Goed,’ zeg ik met weinig overtuiging. Mijn blik glijdt van de tegels naar zijn suède schoenen, langs zijn stevige benen, tot aan zijn kruis.



‘Mooi man, wees maar zuinig op d’r. Doe je de groetjes thuis?’ Hij heeft zijn armen in zijn zij gezet, aarzelt even en legt dan zijn pezige hand op mijn schouder. Hij knijpt een beetje. Ik zie zijn klassieke horloge, zijn zongebruinde onderarm, de omgeslagen mouw van zijn overhemd, de glanzende manchetknoop bij zijn elleboog. Ik deins een beetje terug, waardoor zijn duim tot aan mijn nek glijdt.&nbsp;



‘Doe ik,’ zeg ik stotterend. Ik voel mijn wangen gloeien en druk op het uitknopje, waardoor de opname automatisch stopt.&nbsp;



Daarna fiets ik hard weg. Het is pikkedonker. Bij het bankje op de zandweg stop ik. Ik zet de helderheid van mijn scherm hoger. Het is al bijna elf uur.



Alleen ik en Marcs vader in het weiland.



Ik zet de video op halve snelheid en zoek naar het moment dat hij bukt, zich naar me omdraait en een beetje op mij afloopt. Ik voel de druk in mijn broek groeien terwijl ik door de frames scroll. Eigenlijk is alleen zijn stem al genoeg.



‘Je ve-e-est’ — het moment van zijn glimlach.



‘Gro-et-jeheess thu–ui-is’ — het moment waar zijn overhemd op spanning staat en zijn tepel door het katoen drukt.



&nbsp;‘Ja-a-a-co-o-b’ — het moment dat hij me recht de camera inkijkt.



Ik scroll terug om het moment dat hij zijn broek optrekt te vangen. Het is wat wazig, maar goed genoeg. Mijn piemel zit klem tegen mijn gulp; ik duw hem omhoog achter mijn riem.

Langzaam zakken we naar beneden. Marc ligt wijdbeens op de garagevloer. De bobbel is geen illusie, maar een statement geworden. Hij schuift zijn been tot...

EXPLICIT CONTENT (2/3)

‘Kom,’ wenkt Marc me. Het donkerbruin is uit zijn ogen verdwenen. Ik laat me weifelend van het krukje zakken. Hij staat al bij de deur. Ik zak door mijn knieën en stoot hard tegen de eikenhouten katheder aan. Er ligt een oude opengeslagen Statenvertaling op. Het is de trouwbijbel van Marcs ouders. Ik kan hem nog net overeind houden.



‘Sukkel,’ mompelt Marc. Ik loop achter hem aan de trap op. Het blauwe broekje danst boven zijn knieholtes. Zijn kamer is op zolder. Hij heeft de hele verdieping.



Marc doet het grote licht aan. Ik ga op zijn donkergroene sprei zitten. Hij doet zijn kledingkast open. Ik herken zijn gemêleerde hoodie boven op de stapel, het is mijn lievelings.



Ik leun achterover op zijn kussen. Ik heb mijn armen wijd in het dekbed geplant. Het dakraam staat op een kier. Ik denk aan het shaggie, de mannen, hun omhelzing; de vastberaden hand in zijn nek, het instemmen zonder aarzeling; alles riskerend.



Marc graait in het mandje met sokken.



‘Hebbes.’ Hij gooit een pakje halfzware Van Nelle naar me toe.&nbsp;



‘Je wilde er toch zelf één?’ vraagt Marc.



‘Oh ja,’ zeg ik bedeesd. Zijn neef had onlangs een nieuwe slof gehaald. Marc probeert ze aan iedereen op school te slijten.&nbsp;



‘Hoeveel was het?’ vraag ik.



‘Twaalf euro.’&nbsp;



Ik kijk naar de schreeuwerige opdruk: roken is dodelijk, of zoiets – maar dan in het Pools. Ik kom overeind. Daar is het duizelige gevoel weer. Ik vis een opgevouwen tientje uit mijn telefoonhoesje.&nbsp;



‘Ik geef de rest wel op catechisatie.&#8217;



Marc knikt en stommelt naar beneden.&nbsp;



‘Ik ga nog even pissen,’ roep ik. Tegenover zijn kamer is een kleine wc. Ter hoogte van mijn lies voel ik een pijnlijke plek. Ik ben erbij gaan zitten. God moest toch ergens ingrijpen.



Het is ijzig stil geworden in huis. Op de eerste verdieping staat de deur van de slaapkamer van zijn ouders open. Het pak van Marcs vader hangt al klaar voor morgen.



Zo voorzichtig mogelijk loop ik over de parketvloer. Ik kan het niet laten om over de gladde stof van de zwarte das te strijken, de boord van zijn overhemd te voelen, het pochet in zijn borstzakje door mijn vingers te laten glijden. Mijn ademhaling versnelt.



Vanuit het slaapkamerraam zie ik de lampen in de schuur aanspringen. Ik buk een beetje.



De binnenzak van het colbert voelt zwaar: ik vind een pennetje, een half rolletje pepermunt en wat kleingeld voor de collecte. Ik pak een twee euromunt en een paar vijftig centen; laat ze in mijn spijkerbroek glijden.



Marc staat bij de koelkast met zijn rug naar mij toe. In een flits zie ik hem omdraaien.



Ik zak door mijn knieën en ga tegen de kast aan zitten. Mijn wang schuurt langs de mouw van het pak. Het zweet gutst over mijn voorhoofd.



‘Oh, hier ben je,’ zeg ik, terwijl ik even later de schuur in loop. Marc houdt het lege bierflesje onder de kraan. Vervolgens klemt hij het oude bierdopje zo strak mogelijk terug op de hals. Hij verwisselt het nepbiertje met een nieuwe uit de krat.



Ik open het pakje shag, en probeer weer om er zelf één te draaien. Het is veel te dik. Ik zuig hard en heb meteen een inbrander te pakken. De rook komt uit mijn neusgaten; het gaat nu tenminste wel over mijn longen.



‘Hier trouwens. Zat nog in mijn zak.’ Ik geef Marc de twee euromunt.



Ik leun met mijn zware hoofd tegen de muur. Mijn haar haakt in het klittenbandachtige reliëf. Ik neem een paar grote hijsen achter elkaar. Marc is dicht naast me gaan staan, onze schouders raken elkaar. Het brandende randje kruipt langzaam naar mijn lippen.

‘Kom,’ wenkt Marc me. Het donkerbruin is uit zijn ogen verdwenen. Ik laat me weifelend van het krukje zakken. Hij staat al bij de deur....

EXPLICIT CONTENT (1/3)

‘Wil je echt geen biertje?’ vraagt Marc. Onder de bank ligt een bak met daarin een pakje lange lucifers. Hij gooit er een van in de korf. Met een grote vlam ontbrandt het vuur.



‘Nee,’ antwoord ik. Ik probeer het vloeitje goed open te houden en met de andere hand een plukje verse shag te verdelen. Wanneer ik het probeer dicht te rollen, zie ik dat de plakrand verkeerd om zit. Ik leg het pakje terug op de bierkrat en draai nu met twee vrije handen. Ik lik het lijmrandje. Het vloeitje wordt doorzichtig en scheurt.



‘Ik doe het wel,’ zegt Marc. In een vloeiende beweging rolt hij een strak shaggie. Zijn krulletjes zijn vet van de gel. Sara, die ik al twee dagen niet heb terug geappt, heeft ook donkere krullen, maar die zijn te lang naar mijn smaak.



Marc plukt een restje pluim en schiet het weg. Ik buig een beetje naar hem toe. Hij heeft een echte Zippo-aansteker. Ik kijk naar zijn licht doorkomende snor.



‘Niet te hard zuigen, anders krijg je een inbrander,’ zegt Marc. Met moeite weet ik een kuch te onderdrukken. ‘Je moet de rook als het ware doorslikken.’ Hiervoor rookte ik weleens mint-sigaretten, maar verder dan mijn kiezen kwam die rook niet. Er komt een draadje tabak op mijn tong. Het tintelt. 



‘En niet nat roken.’ Ik probeer mijn lippen droog te houden tijdens het inhaleren, slik de rook door, houd mijn adem even vast en blaas langzaam uit. Ik krijg hetzelfde duizelige gevoel als bij de shuttle run test, als bij het zaalvoetbaltoernooi, als bij de videoclip.



De grote keramische tegels in de tuin zijn spiegelglad. Ze reiken tot het zwembad. Marc gaat naast mij liggen. Voor ons smeult de vuurkorf. Het dekseltje van de huzarensalade is aan de spijlen vast gesmolten. Een druppel plastic kust de metalen onderplaat.



‘Zal ik hem weer aansteken?’



‘Kan,’ mompel ik. Er liggen nog wat gedroogde houtjes naast. Hij breekt er een aantal doormidden en pakt de aanstekervloeistof. Hij spuit er wat van op een dikkere plank. Ik staar naar zijn glanzende blauwe kruis, zijn bovenbenen, bezaaid met zwarte haartjes, zijn diepbruine ogen. ‘We kunnen ook nog even muziek luisteren?’



Het felle computerlicht flikkert op Marcs gezicht. Klik: Geblokkeerd. Nog een, nu van Bastille: Geblokkeerd. Wake Me Up van Avicii: Niet geblokkeerd. Slow motion beelden van een vrouw op een donkerbruin paard; opwaaiend stof; een duidelijke tattoo. ‘Gebrandmerkt door de wereld,’ zou de dominee zeggen. We kruipen dichter naar voren. Driftig draait Marc het volumeknopje naar rechts. Zover dat het stoort. De grijze zuilvormige speakers kraken door de bass.



Met de muis glijd ik alvast over de voorgestelde video&#8217;s. Ik scroll een beetje naar beneden in het suggestiebalkje: Take Me To Church. Mijn hand trilt een beetje. ‘Zullen we nu deze doen?’



Klik: Niet geblokkeerd.



EXPLICIT CONTENT verschijnt op het beeld. Enkele seconden maar. Zwart-witte, korrelige beelden van twee mannen. Ze lopen filmisch door een veld en dralen wat om elkaar heen. Het had in het weiland hierachter kunnen zijn. Mijn handen worden klam. Ik kan het niet laten om naar Marc te kijken.



‘Moet je zien wat er gebeurt,’ gniffel ik. Hij staart geconcentreerd naar het scherm. Er staan pallets in de fik. Een van de mannen begraaft een kistje, de ander fietst wat rond. Ze roken en omhelzen elkaar.



‘A men.’ En dan, veel sneller dan ik het had onthouden, draait de een zich naar de ander toe. Op de beat pakt de rechter man zijn hals beet.



‘A-a-men.’ Pontificaal leunt de man met de oorbel naar voren, hij haakt zijn lippen in die van de ander. Marcs cursor schiet naar het kruisje.



Ik staar naar het babyblauwe Windows XP bureaublad. Marc houdt het knopje van de computerkast ingedrukt. Ik schuif de lade met muis en toetsenbord terug de kast in. Marcs broekje staat bol, maar misschien lijkt het zo door de schaduw; zijn het slechts contouren.

‘Wil je echt geen biertje?’ vraagt Marc. Onder de bank ligt een bak met daarin een pakje lange lucifers. Hij gooit er een van in...

Thuiskomen

Vader spuit zijn voorvocht over ons uit ik heb mijn regenpak aangetrokken



ik moet vijftien kilometer verder om me in mijn kamer op te sluiten



de hemel waarschuwt; ik wil er snel onder vandaan want ik kan zijn stem niet verdragen, niet nu



ik suis langs het huis waar mijn vader opgroeide in de waan dat hij me van honderd meter verder ziet langsfietsen



ik laat mijn banden balanceren op het brede en het smalle ik mag niet op het ruime, maar moet op het nauw zijn



ik voel de capuchon van mijn regenpak langzaam voor mijn ogen glijden



geef me de ruimte om te doorkruisen, laat me de lijnen vergeten voordat het einde van de kromming nadert



een natte haarpluk prikt in mijn pupil terwijl ik de gladde stof terug duw



Vader zal me tegen het fietspad laten slaan



ik kan hem nog niet verliezen, omdat ik niet weet op welke weg ik zelf ben



ik trap met al mijn kracht door de bocht heen, het water wordt uit mijn ogen geblazen; ik houd mijn mond wijd opengesperd



Vader van links en ik van rechts; een eeuwigheid in de remmen het gekraak van kale takken die in elkaar haken



het hagelwit schreeuwt uit zijn koplampen



‘Jacob, Jacob’

Vader spuit zijn voorvocht over ons uit ik heb mijn regenpak aangetrokken ik moet vijftien kilometer verder om me in mijn kamer op te sluiten...

Logo	Vincent Hammingh
Kernteam	Iduna Paalman, Thijs Joores, Erwin Hurenkamp, Oumaima Belkhdar
Website	Laurens Besselsen

Jaap Blankespoor
Lelie Danesh