Winter 1

Winter 2

Lente 1

Lente 2

Lente 3

Zomer 1

Zomer 2

Zomer 3

Twaalf verhalen over een huis, twee (bijna-)dertigers en vier seizoenen

Louise ligt op haar rug op een grote, ruwe badhanddoek. Ze heeft met haar ogen dicht in de zon gelegen en nu ze weer om zich heen kijkt, heeft alles een ijle blauwe gloed. Ze staart naar de horizon, de schuimende zee met ervoor het glooiende zand, een zicht wat regelmatig onderbroken wordt door rond stuivende kinderen, flanerende badgasten en trage oude mensen die hun gehele interieur mee het strand op lijken te slepen. Vanuit haar ooghoek ziet ze Emmie een flesje appelcider uit de koeltas naast de parasol tillen. Ze kijkt kort naar het flesje, werpt dan een stiekeme blik op Louise die naast haar ligt, en duwt het koude natte glas kort maar venijnig tegen Louise’s bovenbeen. Louise heft haar hoofd een stukje op en kijkt Emmie schamper aan.                 ‘Dacht jij soms dat ik hiervan zou gaan gillen?’                 ‘Ja, eigenlijk wel,’ antwoordt Emmie vrolijk.                 ‘Ik zag allang wat jij van plan was, jij draak. Ik anticipeerde erop.’                 ‘Je appelcipeerde erop?’ zegt Emmie grijnzend, terwijl ze een flesje aan Louise geeft.                 ‘Sukkel.’ Louise duwt het flesje een stukje in het zand.                 ‘Heb je trouwens al wat gehoord van je sollicitatie?’                   ‘Die van studentadviseur in Leiden bedoel je? Nee, nog niet helaas. Alleen bevestiging van ontvangst.’                 ‘Balen,’ antwoordt Emmie geeuwend. Vanachter haar zonnebril ziet Louise haar vriendin op haar gemak rondkijken naar de mensen om zich heen. Het is typisch Emmie om zo schaamteloos te vleeskeuren. Zelf probeert ze op plekken als dit juist expres niet om zich heen te kijken, een houding die ze principieel extra aanzet zodra ze met Emmie is. Vorige week heeft Louise koffie gedronken met Jorinde. Ze was aanvankelijk verbaasd over de uitnodiging, want ze spreekt Jorinde nogal sporadisch, maar eenmaal op het terras werd snel duidelijk waar het om te doen was. Jorinde liet niet al te subtiel doorschemeren dat al een hele tijd gemixte signalen van Emmie ontvangt, en leek van Louise te willen weten wat de stand van zaken is. Een wanhoopspoging om Emmie te bereiken. Niet Louise’s zaak, probeert ze zichzelf voor te houden. Niet mee bemoeien. Maar ze had eigenlijk wel van Emmie gehoopt dat die wat sensitiever zou omgaan met Jorinde. Ze kende Emmie’s laconieke date-gedrag maar al te goed, maar Jorinde was iemand uit háár kring. Een bekende, een fijne kennis waar Louise graag goed mee wilde blijven. Ze heeft geen zin om hier tussen te zitten. Louise laat demonstratief haar hoofd op haar handdoek zakken om de nonchalant rondkijkende Emmie aan haar zicht te onttrekken. Een ziltige bries bereikt haar neus, onvrijwillig doemt een beeld op van een grote hoeveelheid knippende krabbenscharen. Gisteravond keken ze een natuurdocumentaire over de zee, om ‘op een educatieve manier in de stemming te komen voor hun stranddag’, zoals Emmie had gezegd. Ze hadden wat Louise betreft net zo goed Jaws aan kunnen zetten. ‘Krabben staan bekend als wezens die graag de samenwerking opzoeken. Tenminste, zolang ze vrij zijn. Zodra ze gevangen zitten, treedt er echter een fascinerend effect op. Eén krab in een kooi is vaak in staat zichzelf te bevrijden als hij zijn best doet. Maar een groep krabben blijft uit zichzelf in de kooi zitten, zelfs als er geen deksel meer op zit: elke individuele ontsnappingspoging wordt neergesabeld door… het collectief! Kijk, hier zie je het gebeuren. Deze krab heeft een manier gevonden om zichzelf via de tralies van de kooi naar de uitgang te bewegen. Maar ho! Deze poging wordt gesaboteerd door de scharen van zijn soortgenoten! Liever samen gevangen dan vrijheid voor één!’  De stem van de verteller klonk opgewonden. Louise deelde zijn enthousiasme niet. Ze had medelijden met de krabben, die in hun paniek van gevangenschap blijkbaar niet meer konden samenwerken. Emmie vertelde onder het kijken dat ‘crab mentality’ een sociologisch onderzocht fenomeen was, dat het voorbij was gekomen bij gender studies. De beelden van de grote hoeveelheid krioelende pootjes en scharen hadden Louise de kriebels gegeven. Het lijkt haar ineens een stuk minder aantrekkelijk om vandaag de zee in te gaan, terwijl ze normaal juist gek op zwemmen is.                   ‘Hoe komen mensen toch aan zulke strakke buiken?’ vraagt Emmie plotseling. Louise kijkt op.                 ‘Over wiens buik heb je het?’                 ‘Dat kan ik niet zeggen, dan ben ik een viespeuk.’                 ‘Dat ben je ook. Is het de knappe brunette naast de blauwe parasol?’                 ‘Je kent me.’ Louise werpt een stiekeme blik vanachter haar zonnebril.                 ‘Ze ziet eruit alsof ze flink veel sport, dat is een gespierde buik. Maar het is ook genetisch, hoor.’                 ‘Ja?’ Emmie kijkt hoopvol van haar eigen zachte ronde buik naar het gezicht van Louise.                 ‘Ja. Zelfs in de tijden dat ik drie keer per week trainde stak mijn onderbuik nog een stukje uit. Ik heb het nooit zo plat gekregen,’ Emmie draait zich op haar buik en kijkt tevreden.                 ‘Fijn dat jij dat al getest hebt, dan kan ik mezelf dat leed besparen.’ Louise kijkt naar haar vriendin, die zich als een snorrende kat comfortabel in haar handdoek nestelt terwijl haar bikinibroekje een diepe streep in het vel van haar heup snijdt, een paar zwarte haren krullen vrolijk tevoorschijn vanonder het minieme stukje stof wat over haar billen spant. Louise kijkt voor de zoveelste keer vandaag naar beneden. Alles zit nog altijd netjes verpakt in het badpak wat ze vorige week na lang twijfelen heeft gekocht. Zijn de gaten voor de benen niet te hoog uitgesneden, is het decolleté niet te diep? Het was sexy, besloot ze, ze doopte het ding met enige branie haar ‘slettenbadpak’ en verklaarde tegen Emmie dat dit een nieuw tijdperk was waarin ze zichzelf aan de wereld zou laten zien. Maar nu ze eenmaal op het strand zit is haar zelfvertrouwen ver te zoeken. Ze voelt zich naakt, ze heeft het gevoel dat iedereen kijkt. Het helpt niet dat Emmie als een zeester naast haar ligt in die nauwelijks verhullende bikini. Louise zucht, draait zich net als Emmie op haar buik en pakt een Psychologie Magazine om haar gedachten te verzetten. Een half uur later gooit Louise het tijdschrift opzij. ‘Volgens deze test ben ik een ambivert. Ik krijg, afhankelijk van het moment en het gezelschap, wel of geen energie van mensen om me heen. Wat een zinloze uitslag.’ Het blad belandt met een plof in het zand. Emmie kijkt verstoord op, alsof ze ontwaakt uit een klein dutje. Ze rekt zich uit met een harde genoegzame kreun, Louise kijkt haar misprijzend aan.                  ‘Wat?’ vraagt Emmie slaperig.                 ‘Zo luid.’                 ‘Dit is zeker zo’n moment dat je geen energie krijgt van gezelschap,’ Emmie grijpt naar een flesje zonnebrand, spuit een dot op de opgehouden hand van Louise. ‘Wist je dat het woord ambi in het Latijn ‘van twee of meer kanten’ of ‘allebei’ betekent?’ Ze wrijft met stevige bewegingen de zonnebrand op haar dijen. ‘Zo, die zijn weer ingevet.’                  ‘Heb je geslapen?’                 ‘Een beetje half. Vooral ook lekker wat om me heen gekeken.’ Emmie grijnst, voegt dan toe: ‘Niet ambivert, wel ambiseksueel.’ Dan: ’Nee wacht, dat klinkt onverwacht bifobisch, alsof ik verward ben.’                  ‘Niet verward, wel een gluurder.’                 ‘Niet een gluurder, wel een levensgenieter.’                 ‘Potato potato.’ Emmie lacht de cynische toon van Louise weg. ‘Sorry maar er zijn toch gewoon ontzettend veel mooie mensen op dit strand? Net liep er een jongen voorbij met echt waanzinnige billen. En zag je net dat meisje dat hier aan het beachtennissen was? Echt crazy zo prachtig als zij was.’                  ‘Nou, zo kan ‘ie wel weer.’                 ‘Hoezo?’                 ‘Je beseft je toch wel dat als je een man was geweest, we dit als lockerroomtalk zouden bestempelen?’ Emmie kijkt haar schamper aan. Louise kromt haar benen voor haar borst, buigt haar armen om haar knieën.                 ‘Maybe. Dan is het toch nog ‘ns een keer leuk om een vrouw te zijn.’                  ‘Lekker hypocriet, Em. Hoe kunnen we ons beklagen over een dubbele standaard als we ‘m zelf in stand houden?’ Emmie kijkt weg, strijkt een krullende pluk haar achter haar oor. ‘Ik denk niet dat ik ‘m zelf in stand hou. Ik vind vrijuit over lijven en seks praten leuk en bevrijdend.’                 ‘Maar dat objectiveren…’ Met een ruk draait Emmie haar hoofd naar Louise.                 ‘Ik denk dat we praten over lichamen en seks connecteren met objectiveren omdat dat gebeurt vanuit de male gaze. En die betekent voor vrouwen vaak: onveilig zijn. Minder zijn. Platgeslagen worden tot je niet méér bent dan een bil of een borst. Maar dat is niet wat ik hier doe, vind ik. Ik zie dingen die ik mooi vind en benoem ze in de privé-setting van dit gesprek. Over vrouwen en mannen en iedereen daartussenin, precies zoals God het bedoelt heeft.’ Emmie wuift bevestigend naar boven, alsof er iemand vanachter de wolken de duimen naar haar opsteekt. Dan begint ze opnieuw hard over haar benen te wrijven, alsof de crème van daarnet nog niet voldoende is uitgesmeerd. Louise zucht. ‘Maar waarom benoem je het? Kun je dat niet gewoon laten? Dat loeren de hele tijd, het is zo… Banaal.’                 ‘Ik heb gisteren wel honderd keer iets gezegd over hoe mooi ik dolfijnen en vissen en zeewier vind, maar ik mag niet zoiets zeggen over iemands lichaam?’                 ‘Je hoeft niet zo gepikeerd te doen.’                  ‘Jawel, want dit is belangrijk voor me. Kijk, ik heb me jarenlang schuldig gevoeld als ik merkte dat ik naar vrouwen keek met de ogen van iemand die geïnteresseerd is. Maar het is niet mijn schuld dat seks zo lelijk is geworden door patriarchale opvattingen. Wat ik mooi en leuk vind is aan mij, dat ga ik niet censureren. Dat heb ik lang genoeg gedaan.’ Er valt een schaduw over Louises gezicht, Emmie is opgestaan en blokkeert de zon.                 ‘Ik ga even zwemmen. Tot straks.’ Emmie blijft lang weg. Boven de zee begint het te betrekken, een harde lauwe wind stuwt dikke donkere klonten wolk richting het land. Louise trekt een hoedje over haar hoofd en loopt richting de branding. Met een hand boven haar ogen scant ze de zee, maar het krioelt van de mensen. Ze kijkt naar een groep jonge vrouwen, de ene nog beniger en atletischer dan de ander, met hun voeten in het water. Ze staan samengeklit, gillen zodra er een golf te dichtbij komt, klampen zich aan elkaar vast. Een dikke vrouw komt met haar zoontje uit de zee. De groep lijkt nog dichter naar elkaar te trekken, te gonzen en smiespelen. Ziet de vrouw wat zij ziet? Louise voelt haar buik onaangenaam samentrekken, maar de vrouw grijpt het jongetje bij zijn hand en loopt zonder op te kijken richting de handdoeken, is vooral bezig haar kind richting huis te krijgen. De focus van het groepje lijkt nu te verschuiven. Kijken ze naar haar? Louise kruist haar armen voor haar borst. Stom, stom slettenbadpak. Dan ziet ze Emmie, die met een vermoeid gezicht en gekruisde armen de zee uit komt lopen. Louise loopt opgelucht naar haar toe, ze voelt het water zuigen aan haar enkels, ze houdt haar hoedje vast tegen de rukkende wind.                 ‘Wat bleef je lang weg! Ik werd ongerust.’ Emmie kijkt haar een paar seconden aan. ‘Ik werd uitgekleed, darling. Daarom duurde het zo lang.’                 ‘Wat? Door wie?’                 ‘Een golf. Ik was al die tijd in dat domme kloteschuim op zoek naar m’n topje.’ Louise slaat haar hand voor haar mond, ze weet niet zeker of ze al om dit tafereel mag lachen. Emmie ziet het, geeft haar lachend een duw.                 ‘Lach maar! Mama natuur kon gewoon niet van me afblijven,’ roept ze in een zwakke poging te klinken als haar zelfverzekerde zelf.  Ze lopen terug naar de handdoeken, ‘Ik ben eigenlijk verbaasd dat je niet gewoon au naturel teruggekomen bent. Ik vind topless wel bij je passen.’ Emmie kijkt haar verrast aan. ‘Nah. Ik weet dat ik mijn lijf zou moeten accepteren zoals het is. Maar als ik heel eerlijk ben, still not loving my titties. Stiekem zou ik willen dat ze vijf tot acht centimeter hoger zitten dan ze nu doen.’                 ‘Vijf tot acht?’                 ‘Ja, tien centimeter hoger is over de top.’                 ‘Over de tiet.’                 ‘Jep, tien is totáál over de tiet.’                 ‘Zullen we maar eens gaan trouwens? Ik denk dat het zo gaat onweren.’

Louise ligt op haar rug op een grote, ruwe badhanddoek. Ze heeft met haar ogen dicht in de zon gelegen en nu ze weer om...

Het is heet. Emmie zit onder een grote rood geblokte parasol aan een picknicktafel. De lucht voelt zwaar, alles is vervuld van tjirpende krekels, het gezoem van een verre tractor en de geur van mest en verdroogd gras. Emmie dept met haar wijsvinger een paar laatste kruimels van een sprits van haar schoteltje en slaakt een diepe zucht. De lome warmte ligt als een zware deken over haar onrust, ze heeft bewust haar telefoon diep in haar tas laten zitten. Dat gruwelijke apparaat vol berichten waar ze niet aan wil denken. Hoeveel puntjes ze nog op de i moet zetten om af te studeren. De dwingende mails van Hannah met details over de toelatingsprocedure. En vooral het onheilspellende appje van Jorinde, die haar mededeelde dat ‘ze moeten praten’. Ben nu op vakantie, had Emmie terug geappt. Flauw, maar geen leugen. Het is maar voor een lang weekend, maar dat hoeft Jorinde niet te weten. Emmie heeft tijd nodig, dat voelt ze. Tijd en ruimte. Ze weet niet wat ze aan moet met Jorinde. Ze is het niet gewend om zo lang contact te houden, iemand in haar leven te hebben die steeds weer terug komt met geduld en gezelligheid en affectie. Ze ziet ook heus zelf wel hoe bijzonder dat is, maar iets in Emmie kan niet anders dan verkrampen. Als ze Jorinde te vaak ziet, begint haar warmte Emmie te irriteren. Het kruipt onder haar huid, het voelt heet en prikkelig en oncomfortabel als een te strakke coltrui, ze krijgt de neiging om zich heen te slaan, ruimte vrij te maken zodat ze af kan koelen. Om daar daarna steevast spijt van te krijgen. Jorinde verdient beter. Ze weet eigenlijk niet of zij dat haar kan geven. En zelfs als ze het kán geven, heeft het dan zin om dat te onderzoeken als ze inderdaad naar Oxford gaat? Maar haar loslaten lukt ook niet. Emmie schrikt op uit haar gedachten als Louise vanuit de grote ouderwetse staldeuren het terras op komt gelopen.&nbsp; &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Schone wc?’ &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘De schoonste tot nu toe.’ &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Goals. Dan ga ik ook nog even.’&nbsp; &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Kijk wat ik gekocht heb.’ Louise glundert als ze een kartonnen bakje vol glanzende dieprode kersen laat zien. ‘Die kweken ze hier. Biologisch en al.’&nbsp; Emmie schudt haar gedachten van zich af, doet haar best breed te grijnzen. ‘Oh darling, jij voelt je helemaal country cunty, hè? &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Roeping gevonden, geef mij maar op voor Boer zoekt vrouw.’ &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Hou deze energie vast, ik ga pissen.’ Emmie grinnikt luchtig, hobbelt dan haastig naar binnen om haar eenzame gemijmer af te ronden. Binnen is het donker en koel. De oude stal is volledig verbouwd en gerenoveerd, maar ruikt nog altijd zoetig naar stro. Op de toiletdeuren hangen pietepeuterig poppetjes, een mannetje en een vrouwtje in een gekromde houding alsof ze hun blaas nauwelijks kunnen bedwingen. Als Emmie op de wc neerzakt, spot ze een tegeltje op de binnenkant van de deur. “Een luiaard ploegt niet in de herfst, en vraagt zich in de zomer af waarom hij niet kan oogsten. – Spreuken 20”. Ze maakt een foto en stuurt het naar Louise met de tekst Moraliserende boerenwijsheid, spontaan obstipatie. Send help!. Louise stuurt een plaatje terug van een lachende drol en een brandweerman.&nbsp; Als Emmie terug komt, staat Louise al bij de fietsen. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Heerlijke wc-updates, hoor. Dankjewel,’ zegt Louise terwijl ze haar zonnebril op haar neus positioneert. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Nooit meer schaamte sinds de Grote Racekakrace van 2016.’ &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘You know it, sister.’ De kampeerspullen zitten vastgebonden op de bagagedragers, hun kleren en het kookgerei dragen ze op de rug. Louise’s fiets heeft een mand op het stuur, waar ze de kersen in heeft gezet. Ze smeert een klodder zonnebrand uit over haar wangen en geeft de tube door aan Emmie, die haar nek en schouders begint in te smeren. Als ze klaar zijn, halen ze hun fietsen van de standaard en lopen terug vanaf het erf. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Waar nu heen?’ &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘De paddenstoel zegt dat Borger naar links is.’ &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Dan gaan we naar links.’ Na ongeveer tien seconden begint Emmie te puffen. ‘Meine Goethe wat is het heet. En ik ben vergeten de waterflesjes te vullen.’ &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Gelukkig had ik dat al gedaan.’ Emmie werpt een dankbare blik opzij. ‘Thanks darling. Hoe zou ik erbij zitten zonder jou?’ &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Verdroogd, gok ik,’ glimlacht Louise. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Verdroogd? Zeg maar gerust gefrituurd, met al die zonnebrandolie. Hmm, frituren. Daar krijg ik nou trek van, eigenlijk. Wanneer doen we de volgende pauze?’ &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘We zijn pas een minuut aan het fietsen.’ &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Mea culpa. Ik vergeet steeds dat fietsen onderdeel van de vakantie is.’ Ze zwijgen tot ze een laan op rijden die aan weerszijden begroeid is met hoge bomen. De zon schittert door het bladerdak en bestrooit het fietspad met kleine vlekjes licht. Onder de bomen is het iets koeler, maar de warmte is nog altijd bedwelmend. Zwaar. Links van hen rijdt een tractor over het veld, het stof dwarrelt op uit de droge aarde. Louise zucht. ‘Ik kan niet naar zo’n akker kijken zonder te denken aan hoe fucking droog het is, en dat het de rest van ons leven alleen maar erger gaat worden.’ &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Hee, we zijn volgens mij nog niet voorbij de records van 1976.’ Feitjes om de boel te relativeren. Emmie ziet zelf ook dat er op dit soort momenten geen ontkennen aan is. Het heeft al ontzettend lang niet geregend, de signalen zijn alarmerend. Heel Drenthe ligt er schraal en verschroeid bij. Het is niet alsof het haar niet interesseert. En tegelijkertijd voelt het alsof ze weinig kan doen. Ze heeft haar NOS-notificaties uitgezet om niet steeds gewezen te worden op de hitterecords, om zich niet voortdurend te voelen als een langzaam kokende kikker. Ze heeft al genoeg aan haar hoofd. Louise kreunt. ‘Als het zo heet blijft moet ik weer fulltime vegan worden, geloof ik. Gewoon om in ieder geval het idéé te hebben dat ik mijn steentje bijdraag. De zuivelindustrie kost ontzettend veel water, wist je dat?’ Emmie zegt niks. Ja, ze wist dit, want er was een tijd dat Louise iedere seconde van de dag dit soort feitjes spuwde. Als ze heel eerlijk is, mist ze die versie van Louise niet. Vegan-Louise was moeilijk om mee samen te leven. Het perfectionisme van Louise nam groteske vormen aan, en Emmie vreesde soms dat haar vriendin een eetstoornis aan het ontwikkelen was, vakkundig verstopt onder een mantel van idealisme. Er was altijd iets wat ze niet goed genoeg deed. En ondertussen werd Louise dunner en dunner. Het stopte vreemd genoeg toen Daan in beeld kwam, die niet alleen graag bourgondisch kookte maar ook maakte dat Louise eindelijk weer wat kon ontspannen. Op veel fronten een sukkel, maar hij was in ieder geval zorgzaam. Het was één van de weinige dingen waar Emmie Daan dankbaar voor was. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; &nbsp;‘Ja, misschien moet ik dat doen. Weer vegan worden. Voor mijn eigen gemoedsrust,’ mijmert Louise naast haar, en steekt dan sputterend haar tong uit om een vliegje uit haar mond te vegen. ‘Vandaag alvast niet gelukt.’ Ze schiet met haar wijsvinger het drijfnatte insect richting de berm. Emmie lacht. ‘Wil je echt weer aan de vegan kaas? Je gaat mij niet wijsmaken dat je dat gesmolten plastic gemist hebt.‘ Ze rilt als ze denkt aan de smakeloze plakkerige tosti’s die Louise voor haar in de pan bakte. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Je moet iets over hebben voor de toekomst van de aarde.’ Emmie kan het niet laten om met haar ogen te rollen. ‘Doe mij maar een tosti koekaas, sorry not sorry.’ &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Hummus is toch ook lekker.’ Emmie laat een extra dramatische kreun uit haar mond ontsnappen. ‘Nee alsjeblieft, niet weer de hummus-monologen. Echt waar Lou, ik kan sinds jouw vorige vegan-episode geen kikkererwt meer zien. Je hield er niet over op.’&nbsp; &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘En jij houdt nooit op over Judith Butler.’ &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Oké fair. Maar…’ &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Maar wat?’ &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Als je maar niet weer zo politieagentje gaat spelen,’ flapt Emmie eruit. Ze ziet Louise’s gezicht betrekken, maar gaat toch vlug verder. ‘Ik geef heus wel om het milieu en de natuur, maar ik wil niet bij alles wat ik eet of drink op mijn vingers getikt worden, snap je.’&nbsp; &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Jij bent gewoon nogal laconiek als het om dit soort dingen gaat, je lijkt gewoon te vergeten wat je impact is, en dat is de enige reden dat ik je er heel soms op wees,’ zegt Louise met een lichte trilling in haar stem. Het klinkt alsof ze vergeten is adem te halen. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Nou, misschien ben ik wel laconiek met een reden.’ &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Jij hebt een reden om nonchalant om te gaan onze aarde?’ Ze kent deze toon van Louise, een kille wind vanaf een hoge toren. Maar Emmie besluit toch door te zetten. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Op een manier, ja. Ik zie veel idealistische mensen gewoon ten onder gaan aan zelfkastijding. Wat heeft het voor zin om ergens voor te staan als het vooral betekent dat je voortdurend jezelf aan het bekritiseren bent om wat je niet goed genoeg doet? Die keer dat je per ongeluk currypasta met garnalen had gekocht, en niet wist of je het moest opeten of wegdoen omdat het allebei tegen je principes was, was je toen gelukkig? Ik zag vooral een hoop stress om niks. Je moet ook een beetje kunnen leven. Ik ben gewoon blij voor je dat je dat een beetje hebt kunnen loslaten.’ &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Het is niet alsof ik nu geen stress heb.’ &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Maar in ieder geval niet meer om currypasta,’ probeert Emmie lacherig.&nbsp; &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Nee, maar wel om wie de fuck ik dan ben als ik dat níet doe.’ &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Rustig maar. Het is al warm genoeg.’ Emmie werpt een bezorgde blik op Louise’s vuurrode wangen, weet dat het niet alleen de zon is waardoor Louise oververhit is geraakt. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Ik bén rustig! Snap je niet dat dit gewoon een rottige opmerking is? Ik verlang soms echt terug naar die versie van mezelf, die persoon die zo goed leek te weten welke kant ze op wilde en wat belangrijk was en hoe ze dat moest aanpakken. Ik ben dat volledig kwijt, dat kader. En nu heb ik nul houvast en jij doet net alsof dat een verbetering is. Alsof-’ Emmie onderbreekt haar sussend: ‘Zo bedoelde ik het niet. Ik bedoel alleen dat ik ergens blij ben dat je niet meer zo streng bent voor jezelf.’ En voor mij, kan ze niet nalaten er achteraan te denken. ‘Ik zie het meer zo: wat je tot je neemt, en waar je je op focust, dat is gewoon een kwestie van kiezen. Je kunt kiezen om wel of niet naar iets te kijken. En ik denk dat het soms gezond is om even niet te kijken.’ &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Struisvogeltactiek, noemen ze dat.’ &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Wist je dat dat een mythe is? Struisvogels stoppen hun kop helemaal niet in het zand.’ &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Dat wist ik.’ Daarna fietsen ze een heel stuk zonder iets te zeggen. Het is al avond tegen de tijd dat Emmie en Louise aankomen op hun plaats van bestemming. Het is een kleine boerencamping: een oude boomgaard is omgetoverd tot kampeerveld, een aantal oude drinkbassins doen dienst als pluktuintjes en er scharrelen dikke bonte kippen los over het terrein. Louise, die de hele fietsvakantie tot in de puntjes gepland heeft, had het al weken over deze plek. Nadat Emmie en Louise de tent hebben opgezet, haalt Emmie een doosje eieren bij de eigenaar van de camping. Vijf minuten later pruttelt de shakshuka op het gaspitje. Emmie schenkt twee glazen wijn in en ploft neer op het picknickkleed. Ze geeft het tweede glas aan Louise, die al met opgetrokken benen op de grond zit. Emmie ziet dat Louise met een peinzende blik naar de pan zit te staren, de eieren zijn van glibberig doorzichtig naar wit verkleurd en bubbelen vrolijk ten midden van de tomatenpassata. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Hee, boerendiva. Ching ching. Fietstocht overleefd.’ Emmie tikt het glas tegen die van Louise ten wijze van proost, de plastic glazen geven een doffe klink. Het begint donker te worden. Louise kruipt de tent in en komt terug met een deken en een zaklamp, ze heeft een trui aangetrokken. De krekels tjirpen nog altijd. Emmie heeft de shakshuka over twee plastic kommetjes verdeeld. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Lekker,’ zegt Louise. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Ja toch,’ zegt Emmie opgelucht. ‘Je proeft dat de kippetjes het hier naar hun zin hebben.’ Met de zon daalt er een diepe rust over de camping. Emmie kan nauwelijks nog zien wat ze precies eet en of haar kom al leeg is. Als ze haar lepel over de bodem hoort schrapen, zet ze haar bakje opzij en neemt een slok wijn. Louise zit al een tijd voor zich uit te staren. Dan zegt haar vriendin plotseling: &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Vroeger was ik altijd bang voor het donker. Ik dacht dat ik eroverheen was gegroeid. Maar ik denk eigenlijk dat ik het nog steeds ben.’ Emmie kijkt opzij, kan het gezicht van haar vriendin nauwelijks onderscheiden. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Je bent nu bang, bedoel je?’ &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘In zekere zin. Ik ben gewoon bang om niet te kunnen zien wat ik doe, snap je. Ik heb altijd gehoord dat ik alles kan worden wat ik wil, dat de wereld aan mijn voeten ligt. Maar zelfs als dat zo is zie ik gewoon niet waar ik loop. Ik heb een doel nodig, als een lichtje wat in de verte aan staat. Dan pas snap ik hoe ik moet lopen. Maar ik heb ook het gevoel dat ik al honderd keer van gedachten ben veranderd over waar ik dan heen moet.‘ Emmie voelt dat Louise zich naar haar toedraait, naar haar kijkt zonder iets te zien. ‘Ik zou soms wel willen dat ik meer was zoals jij, gewoon echt tweehonderd procent gaan voor iets en echt weten dat dat is wat je wilt. Zoals met Oxford.’&nbsp; &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; Emmie denkt aan het appje van Jorinde. Aan de storm van gevoelens die het in haar losmaakte. Hoe ze niet wil loslaten, maar ook niet weet hoe ze beter vast moet houden. Het geeft haar een akelig, hol gevoel in haar buik. Ze ademt diep in door haar neus, ruikt het gras, de kamperfoelie, de akkers, de kippen. Jorinde. Louise. Oxford. Ze knijpt met haar vingers in het gras. Wanneer was ze voor het laatst zo laat nog buiten in de natuur? Hoe vaak gaat ze nog op deze manier wijn drinken met Louise? Is dit een fijn moment? ‘Weet je wat ik stom van mezelf vind?’ &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Nou?’ &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Ik kijk altijd uit naar de zomer. Ik wil dan altijd zo volop leven. Maar als het zover is, voel ik me vaak zo fucking melancholisch.’ Ze voelt hoe Louise op de tast haar wijnglas zoekt, vindt, tegen de hare tikt in het donker. ‘Same.’ Er klinkt een schel gekras, Emmie meent de roep van een bosuil te herkennen. De lucht kleurt lila, het is een nagenoeg perfecte avond. Emmie denkt aan wat ze die middag tegen Louise zei, hoe het soms gewoon een kwestie van kiezen is. Dit ís een perfecte avond. Dan herinnert ze zich de kersen. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Volgens mij staat er nog een toetje voor ons in jouw fietsmand.’

Het is heet. Emmie zit onder een grote rood geblokte parasol aan een picknicktafel. De lucht voelt zwaar, alles is vervuld van tjirpende krekels, het...

Lieve Lou-Lou, E-mailen met mijn bestie! Nostalgisch! Goed om te horen dat je zo lekker geland bent in Londen. Ik heb GEGIERD om de foto die je stuurde van je bangers en mash. Echt een schandaal om eten zo op te dienen. En je had gelijk: die ene toef aardappelpuree leek sprekend op Margaret Thatcher. (Dat krijg je ervan als je je haar zo rond föhnt, Margaret.) Heb ik wel eens verteld dat ik vroeger elke dag e-mails schreef naar mijn beste vriendin? Dit terwijl ze mijn buurmeisje was en ik haar de inhoud van mijn mails ook had kunnen vertellen als we allebei ons hoofd uit het raam staken. We waren nogal beïnvloed door Francine Oomen, geloof ik. We schreven ook survivaltips naar elkaar. Veel tips die ik aan haar schreef waren achteraf gezien zeer sterk gericht op dat ze vooral voor altijd mijn vriendin moest blijven. Na haar verhuizing was ik erg beledigd over het feit dat ze gewoon zomaar weg ging (hoe durfde ze als elfjarige mee te verhuizen met haar ouders en mij alleen te laten?!) en toen heb ik haar mails nooit meer beantwoord. Petty is a lifestyle. Toen ik de mails jaren later teruglas, realiseerde ik me pas dat deze boezemvriendin waarschijnlijk mijn eerste verliefdheid was. Wist ik veel. Anyway. Je gelooft dit vast niet, maar ik zorg goed voor ons huis. Huize Stofpoes straalt, je wil niet weten. Ik heb de ramen van de balkondeuren gelapt. Dat was bedoeld als verrassing als je terug komt, maar er heeft vanochtend precies een vogel overheen gekakt, dus het effect is alweer weg en ik wilde het toch even benoemd hebben. Ik heb zelfs een mega voorraad wc-papier gehaald, de verpakking weggegooid en de rollen netjes opgestapeld als een pyramide. Ik denk echt dat we nu maandenlang vredig kunnen poepen (net als die vogel dus, rip schone ramen). Oh én de planten leven nog. Ben ik nu een echte volwassene? Ik geloof van wel. Ik zorg overigens iets minder goed voor mezelf dan voor alles om me heen. En dat komt door jouw afwezigheid. Ik realiseer me pas echt hoe ik op je leun nu mijn ochtendurine regelmatig naar kippensoep ruikt, alleen maar omdat ik zonder jou de avond niet afsluit met een pot thee. Wat zorg jij toch eigenlijk goed voor ons.  Verdere nieuwtjes: &#8211; Vannacht stond er weer politie voor de seksclub op de hoek. Heisa was vrij duidelijk gecentreerd rondom De Vieze Verwarde Vent, die ene klitterige die vaak bij de pinautomaat staat. Dit keer écht heel erg dronken, lawaaierig en ik gok vervelend tegen de sekswerkers. Goed dat ze de popo gebeld hebben, minder leuk voor mijn nachtrust. &#8211; Ik ben definitief overgestapt naar een nieuwe huisarts. Had vorige week weer een afspraak bij dokter Lans, of Schwanz zoals ik hem inmiddels in mijn hoofd noem. We hebben wederom een discussie gehad over of ik niet opnieuw doorverwezen moet worden naar een specialist. Aanleiding was dat mijn ongesteldheid weer eens voelde alsof de kokende Phlegethon uit me stroomde. Toen ik hem vertelde dat ik mijn symptomen had opgezocht en er veel dingen overeen kwamen met endometriose, en dat het internet zegt dat niet elke gynaecoloog evenveel ervaring heeft in dat spotten, zei Schwanz dat ‘mensen vaak onnodig gestrest raken van dokter Google’ en dat stress het lichaam nu eenmaal niet helpt. Mijn antwoord was dat niet Google maar mannen zoals hij mijn primaire bron van stress zijn. Ik denk dat hij ook blij is dat ik een andere huisarts heb gezocht. Volgende week heb ik een afspraak bij dokter Luiten, een vrouw van in de veertig. Ze ziet er aardig uit op de foto. Het is wel 25 minuten fietsen vanaf ons huis, maar alles liever dan weer op consult bij die droplul. &#8211;  Hannah en ik zijn een aardig eind met het voorbereiden van mijn toelating voor Oxford. We hebben een constructie bedacht waarbij zij betrokken zou blijven bij mijn onderzoek, wat heel fijn is. Ik heb al veelbelovend contact gehad met een eventuele promotor daar, het voelt allemaal alsof dit echt kan gaan lukken. Ook ben ik eindelijk begonnen aan het laatste hoofdstuk van mijn scriptie. Hannah was erg enthousiast over mijn tweede stuk (vrouwelijk leiderschap en het panopticum volgens Foucault, mocht je dit boeiend vinden), dus ik hoop dat ik die lijn voort kan zetten. Goed, dat was het weer voor vandaag. Darling, ik kijk uit naar je volgende update. Wat beleef je allemaal in Londen? Ben je al verliefd geworden op Hugh Grant? Vertel me ALLES. Love you, cheerio, kusjes Je poetsprinses Emmie



***



Lieve poetsprinses, Wat een feest om te vernemen dat het Huize Stofpoes er zo beminnelijk bij ligt. Wel typisch dat je dat nou precies helemaal omarmd hebt nu ik weg ben. Hou dit vast!!! Nog twee weken en een beetje, dan ben ik terug!!! Over volwassenheid gesproken: ik had je toch verteld over de competentietest die ik vorige week moest doen? Een coach nam me mee naar een kamertje om mijn resultaten te bepreken De coach in kwestie – man met lange grijze paardenstaart, armen vol tattoos en een overdreven vierkant brilmontuur wat totaal niet bij de rest paste – vertelde in eerste instantie een kwartier lang in geuren en kleuren over zichzelf. En eerlijk gezegd dacht ik: oh lordie, ik heb hier te maken met zo’n zelfverklaarde goeroe, zo’n midlifecrisis Kabala-man die in het weekend naar drumcirkels gaat en helemaal in contact is met zijn innerlijke vrouw. Maar toen nam hij zijn analyse met me door en die was eerlijk gezegd nogal on point. Ik schrok me kapot en heb het grootste gedeelte van de sessie huilend doorgebracht. Dat vond ik heel gênant dus ik zei de hele tijd sorry, sorry, en dan zei hij van: je verontschuldigen voor je emoties is één van je valkuilen, je mag gewoon voelen en die ruimte innemen. Heel irritant natuurlijk, maar ik moest er gek genoeg nóg harder van huilen. Maar goed, terug naar het thema volwassenheid. De test bleek gebaseerd op de ontwikkelingspsychologie van Karl Jung. Lang verhaal, vertel ik nog wel in het echt, maar wat ik graag wilde delen: volgens Jung duurt je eerste levensfase tot je 36 bent. En daarmee ben ik in één klap groot fan van die man. Want: volgens zijn logica ben ik pas over zes jaar klaar om me überhaupt naar een volgende ontwikkelingsfase te bewegen. Weg met alle lijstjes van dingen die je gedaan moet hebben voor je dertigste! Jij bent niet volwassen, en ik ben niet volwassen. Wij zijn nog in ontwikkeling, en daarom is het extra goed van je dat je planten in leven houdt en wc-papier koopt. Ik ben erg trots op ons. Je had het misschien al gemerkt, maar in het kader van niet volwassen zijn ben ik hier volledig mijn verspilde jaren met Daan aan het inhalen. Ik heb dus inmiddels behalve Tinder ook Hinge én Bumble geïnstalleerd. Wie is deze meid? Ik plan mijn dates strategisch op wijken en plekken waar ik nog niet geweest ben. Eergisteren had ik vroeg op de avond een date gepland staan waar ik werkelijk waar de meest fantastische outfit voor uit de kast had getrokken. Helaas bleek ik gematched te zijn met – zo dacht ik – de saaiste pier van heel Londen. Een historicus, volgens zijn profiel. Je weet dat ik dol ben op trivia, dus ik vroeg hem waar Big Ben zijn naam aan te danken heeft. Zijn antwoord? ‘Well, it is quite big.’ Zonder ook maar een spoor van een glimlach, hè? De rest van de date verliep niet veel beter. Toen heb ik iets schandaligs gedaan. Ik ging naar de wc en zag dat een andere match vroeg of ik plannen had voor de avond. Toen heb ik de ene date beleefd afgerond en ben daarna in mijn waanzinnige outfit naar de volgende cocktailbar gewandeld. Om daar opgezadeld te zitten met… een zo mogelijk nog saaiere man. I couldn’t help but wonder… Was karma een bitch, omdat ik het was? Maar: ik had me in ieder geval niet voor niks mooi aangekleed. De cocktailbar hing vol spiegels en daar heb ik erg van genoten.



Terug naar de metro trof me overigens een brute (maar ook goede) realitycheck. Ik was in al mijn ijdelheid aan het genieten van Lou de metropoliet, feeling the SATC-fantasy, ik keek omhoog en zag dat er gebouwen ineens heel bijzonder verlicht waren. Dat voelde heel filmachtig en iconisch, maar bleek ter nagedachtenis van de Grenfell Tower brand. Wat ben ik toch een ontzettende navelstaarder, denk ik dan. Iets heel anders: goed van je dat je weg bent bij Dr. Lans. Die man is echt om hondsmoe van te worden. Laat me weten hoe die nieuwe dokter bevalt, misschien stap ik ook wel over. Wellicht durf ik dan eindelijk dat spiraaltje te laten zetten. Oh trouwens, Jorinde appte me een foto van jullie picknickdate. HOE CUTE. Ik mis je! Liefs van Lou-Lou ***



 My dear London-Lou-Lou, Je verhaal over Karl Jung had niet op een beter moment kunnen komen. De situatie: ik zat op de grond PlayDough in vormpjes te duwen en probeerde heel hard niet te letten op alle vieze ondefinieerbare stukjes die erin vast geplakt zaten. Ik was namelijk op de verjaardag van mijn neefje. Was met de kinderen aan het spelen, lees: me actief niet in de gesprekken met volwassenen aan het mengen. Het regende, dus mijn vader en tante deden een peuk bij de afzuigkap en hadden het over politiek, en dan vooral over de vraag wiens schuld alles is. Antwoorden varieerden van het algemene ‘links’ tot het meer specifieke ‘buitenlanders’. Mijn oom was weer eens in een symbiotische relatie met de wijnfles. En precies toen ik dacht dat ik iedereen vakkundig ontweken had, hurkte mijn schoonzus bij me neer. Je weet wel, Patricia. Ze begon voor de zoveelste keer tegen me over hoe goed ik ben met de kids. Dat het me zo goed staat, een rare zin die ze vaak gebruikt, alsof kinderen kledingstukken met een specifieke pasvorm zijn. Dit keer was Patriesj bewapend met een nieuwe anekdote: ze had net als verloskundige een baby ter wereld gebracht met twee moeders. Ze zei het stralend, op zo’n toon van: dat kán gewoon. Ze bakerde me nog net niet in met een regenboogvlag. Gelukkig struikelde precies toen mijn oom over het allerkleinst mogelijke legoblokje en viel tegen de snacktafel, en toen was er natuurlijk paniek alom. Huilende kinderen, geschokte volwassenen, overal kaas, augurken en stukken Bumba-taart. En mijn oom, die gewoon opstond en stug door naar de wc wandelde, alsof hij dacht dat niemand het zou merken als hij gewoon deed alsof het niet gebeurt was.



Niemand heeft me gevraagd wat ik nu verder met m’n leven doe. Om een of andere reden is dat zowel een opluchting als een teleurstelling. Het is niet alsof ik er graag over wil praten met hen, alsof iemand het zou begrijpen. Maar toch zou het soms fijn zijn als iemand eens een poging deed wat interesse te tonen. Maar goed, ik zat me een partij te spiralen op de grond tussen de klei en de kaas, en toen kwam jouw e-mail over Karl en al je smakelijke datingverhalen. Een fijne reminder dat ik me niet hoef te vergelijken met mijn familie of met andere mensen, dat er mensen zijn zoals ik die het allemaal nog aan het uitvinden zijn, en vooral: dat Karl achter ons staat als we zeggen dat we nog even de tijd nodig hebben. Dokter Luiten is trouwens een topper. Foef approef. Checklist: &#8211; Vroeg of ze me aan mocht raken &#8211; Vertelde wat ze ging doen &#8211; Hield eendenbek onder warme kraan + glijmiddel &#8211; Kletste gezellig tegen me aan zodat ik afleiding had tijdens onderzoek &#8211; Had empathische frons. (Ik hou ervan als artsen naar me kijken alsof ze het écht vervelend vinden dat ik ergens last van heb, sue me.) Heb je nog wat gehoord van alle saaie mannen? In het kader van leuke trivia: wist je dat het woord navelstaren komt van een eeuwenoude gebeds- en meditatiebeweging? Het is verketterd door Christenen omdat de techniek teveel op de zelf gericht zou zijn en te weinig op Christus. Best een kans dat je schuldgevoel hierover dus eigenlijk een fluisterstem is van je Calvinistische inborst. Die stem mag je gerust negeren.   Grappig ook dat Jorinde je appte. Zou die middag zelf niet echt specificeren als een picknickdate, het was gewoon appelcider en stokbrood op een parkbankje. Het was ineens zo warm dat je gewoon voelt dat je iets buiten móet doen omdat je nooit weet hoe lang het zo mooi blijft, maar ik had even geen geld voor een terrasje. Ik moest er juist een beetje om lachen omdat het zo skeer voelde. Maar leuk dat ze het leuk vond. Kan niet wachten tot je thuis bent darling xoxo je ingebakerde baby Emmie

Lieve Lou-Lou, E-mailen met mijn bestie! Nostalgisch! Goed om te horen dat je zo lekker geland bent in Londen. Ik heb GEGIERD om de foto...

‘Hee mam.’ Louise zit op een bankje. De kille wind die om de zoveel tijd opsteekt is verraderlijk en sterker dan het waterige zonnetje. Ze houdt de telefoon een eindje van haar oor, want haar moeder heeft de neiging erg hard te praten wanneer ze belt, alsof ze denkt dat haar stem een fysieke afstand moet overbruggen.                 ‘Ben je al helemaal gepakt voor het tripje?’                 ‘Tripje? Ik ben zes weken weg, mam, voor een opleiding bij een serieus en gerenommeerd instituut. Dat is toch geen tripje.’                 ‘Gut, kind, hoe moet ik het dan noemen?’ Louise zucht, knijpt met haar ogen tegen de felle zon. ‘Ik weet niet. In ieder geval iets waardoor het niet klinkt alsof ik een dagje naar de kinderboerderij ga.’                 ‘Nou sorry hoor, je onhandige moeder natuurlijk weer. Je hele serieuze levensveranderende reis naar Londen, bedoel ik uiteraard. Beter?’                 ‘Nou, zo hoeft het ook weer niet.’                 ‘Ik doe het ook niet gauw goed, hè?’ De plagerige toon kan de scherpe vorm van de vraag niet verhullen. Louise bijt op haar lip, wil niet bevestigen noch ontkrachten.                 ‘Heeft papa er nog wat over gezegd?’                 ‘Over je tripje?                 ‘Over het traineeship.’                 ‘Och meid, die man zegt zoveel en toch zo weinig. Wat wil je weten?’ Louise kijkt naar Emmie, die in de rij om staat twee dun gesneden gefrituurde aardappelslierten aan een stokje te kopen. De wind steekt op en ze wipt kleumend heen en weer op haar witte sneakers die haast dezelfde kleur hebben als de blote benen die uit haar korte tuinbroek steken.                 ‘Oh, niks bijzonders.’                 ‘Maar ben je nou al helemaal gepakt?’                 ‘Ik kan eigenlijk niet lang praten nu, mam. Ik ben in de Efteling.’                   ‘De Efteling? Dat park met die gekke mannetjes en elfjes en ongein?’                 ‘Emmie en ik wilden wat leuks doen voor ik weg ging.’                 ‘Zijn jullie daar niet een beetje te oud voor?’                 ‘Nee. Oh, Emmie komt eraan. Doei mam, bel je snel!’ Emmie is nog lang niet aan de beurt. Louise stopt de telefoon in de zak van haar bodywarmer, en steekt daarna haar hand in een zak snoep op zoek naar een honingdropje. Ze voelt zich half schuldig, half triomfantelijk. Omdat ze haar moeder zo snel heeft afgekapt, en omdat ze drop eet. Om een of andere reden voelt de Efteling als een plek waar ze alles mag eten wat ze normaal probeert te laten staan. De inhoud van haar rugzak lijkt op die van schoolreisjes, inclusief de onaangeroerde thuisgesmeerde broodjes. Ze kijkt naar Emmie, die ondertussen een praatje heeft aangeknoopt met een knap meisje wat voor haar in de rij staat. Emmie maakt onder het praten een grotesk handgebaar en het meisje legt haar hoofd in haar nek en schatert, een diepe oprechte lach die Emmie vaker in mensen los weet te schudden. De jongen die naast haar staat, ongetwijfeld haar vriend, bekijkt de speelse dynamiek met lichte argusogen. Louises gedachten verplaatsen zich van haar moeder naar Daan. Toen ze net een relatie kregen, had hij haar eens gevraagd of het nooit gek was om met Emmie samen te wonen, of ze niet bang was dat Emmie gevoelens voor Louise zou ontwikkelen. ‘Ik zeg het alleen omdat jij zelf niet ziet hoe mooi je bent,’ had Daan gezegd. Ze had er later spijt van dat ze de opmerking als compliment voor zichzelf had opgevat, in plaats van als een belediging naar Emmie. Toen hij later een vergelijkbare opmerking maakte, slecht vermomd als grapje en dit keer met Emmie in de kamer, had hij van Emmie een ambigue bal teruggekaatst gekregen: ‘Ontwikkelen? Onze gevoelens voor elkaar zijn allang in final form.’ Hoewel Emmie en Daan door de jaren heen steeds beter met elkaar door een deur konden, had Emmie nooit de moeite genomen om hem gerust te stellen, zelfs niet toen Louise ernaar gehint had.                 ‘Een beetje spanning is goed voor hem, darling. Dan blijft hij tenminste goed z’n best voor je doen. Daarbij: het is echt zo’n stom cliché, een heteroman die bang is voor een biseksueel onder z’n bed. Alsof ik automatisch verliefd op iedereen ben, alleen maar omdat het kan. Ik zie het echt absoluut niet als mijn taak om hem dat kleinzerige idee uit zijn hoofd te praten, sorry.’ Louise zucht. Ergens is het fijn om aan dingen te denken die ze niet aan Daan mist. Ze had een aantal maanden geleden niet durven hopen dat het zo kon voelen. Toch heeft het haar altijd geërgerd dat Emmie zich niet over haar trots heen had kunnen zetten. Hoeveel moeite was het geweest om één keertje tegen Daan te zeggen dat hun vriendschap puur platonisch is? Emmie komt aangelopen met de aardappelstokjes, ze kijkt tevreden. Louise schudt haar gedachten van zich af, vandaag wil ze fijne herinneringen maken.                 ‘Goed gescoord?’ vraagt ze aan Emmie’s pretbek.                 ‘Oh ik hou van deze aardappeldingen, waarom verkopen ze dit nergens anders?’                 ‘Ik bedoelde eigenlijk dat meisje.’                 ‘Ah! Ja, ik heb vandaag al drie knappe meisjes aan het lachen gemaakt, good times.’                 ‘Drie? Wie nog meer?’                 ‘Zij, jou, en mezelf.’ Emmie neemt een grote, zelfvoldane hap, haar gezicht betrekt.                 ‘Heet!’ Ze wandelen al etend naar de rij van Joris en de Draak. Het geklater en gekraak van de kettingen en het hout doen de vlinders in Louises buik al opdwarrelen. Ze is niet gek op achtbanen, maar Emmie is er dol op. In pretparken hebben ze beide drie vetostemmen voor de attracties waar de ander zonder morren in mee moet. Emmie heeft haar net braaf bijgestaan de Droomvlucht, ondanks haar angst voor poppen.                 ‘Ik blijf erbij dat ze door je ziel heen staren. Er is niks in dit hele park zo griezelig als die fucking feeën.’ Emmie rilt, terwijl ze toch eindelijk op een tochtvrij zonnig hoekje staan.                 ‘Ik wou nog steeds dat ze die vleugelpakjes ook voor volwassenen maakten. Ik mocht die nooit van mijn ouders.’ Louise neemt een onhandige laatste hap van de aardappel, die bijna van het stokje valt. Ze wil er niet aan plukken met haar vingers, heeft een hekel aan het gevoel van plakkerig poeder op haar vingertoppen. ‘Vroeger wilde ik hier graag werken. Ik dacht echt dat dat ook ging gebeuren, later.’                 ‘Wat wilde je hier dan doen?’                 ‘De attracties bedienen. Lekker op die knopjes drukken, zorgen dat alles op tijd rijdt. Dat leek me leuk.’ Emmie glimlacht. ‘Cute.’                 ‘En ik stelde me voor dat ik dan tussendoor zo vaak als ik wilde in de Droomvlucht                   mocht, en dat ik dan misschien na sluitingstijd wat langer kon blijven hangen om alles goed te bekijken.’ Emmie prikt met een vinger tegen haar schouder. ‘Theoretisch gezien zou je nu bij de Efteling kunnen solliciteren. Jammer dat we zo ver weg wonen.’ Louise trekt een gezicht. ‘Mijn vader zou me vermoorden, denk ik. “Met jouw hersenen in een pretpark werken!”’ Ze zwaait wild rond met een vermanende vinger. ‘Hij vond het vroeger ook al een slecht idee van me, weet ik nog. Ik had het opgeschreven in een vriendenboekje. Hij las mee over mijn schouder, zei dat als ik voor een pretpark zou werken, ik de directrice zou worden en niet degene die de attractie aanzet. En dat het nog beter zou zijn om op te schrijven dat ik directrice zou worden van bijvoorbeeld een school of een ziekenhuis. Een núttige plek. Ik weet nog dat ik dat heel stom vond, want ik vond school niet leuk en ziekenhuizen maakten me bang.’                 ‘En nu ga je naar Londen, om uit te zoeken of je misschien toch gewoon iets moet gaan doen met knopjes indrukken.’                 ‘Of iets waarbij ik een feeënpakje aan mag. Dat lijkt me nog steeds wel wat.’    Louise pakt het lege stokje van Emmie over, ze gooit ze in een prullenbak waar een sloom ontwakende wesp omheen dwaalt. Emmie staart peinzend naar een tweetal kleine meisjes dat voor hen in de rij staat, en zegt plotseling:                 ‘Toch altijd bijzonder om te horen hoeveel mensen er echt kinderherinneringen hebben aan deze plek. Ik ben hier nooit geweest tot mijn zestiende. Ik weet wel nog dat iedereen op school het er altijd over had, en dat ik soms reclames zag op tv.’                 ‘Hielden je ouders niet van pretparken?’                 ‘Het was vooral te duur, denk ik. Te ver weg, teveel familie om kaartjes voor te kopen. Ik denk dat mijn ouders het een prima droom hadden gevonden als ik hier wilde werken. Ze vinden het juist raar dat ik steeds de universiteit kies, dat ik nog steeds niet begonnen ben aan een normale baan.’ Ze staan stil in de schaduw van de grote draak, die af en toe vuurspuwt terwijl de karretjes met veel lawaai voorbij razen. Louise trekt de rits van haar jas dicht tot aan haar kin.                 ‘Heb je al wat gehoord van Oxford?’                 ‘Nee, ze weten nog niet eens dat ik besta. Mijn begeleider en ik zijn nu sowieso nog met het voorbereiden van de toelating bezig.’ Emmie haalt een hand door haar chaotische krullen en springt ongeduldig op en neer.  ‘Ik wil in de achtbaan! Schiet op, rij!’                 ‘Wanneer hoor je dan wat, denk je?’                 ‘Weet ik even niet precies. Is er nog drop?’                 ‘Hoe kun je dat nou niet weten?’ Opnieuw razen de karretjes voorbij, Emmie kijkt haar vragend aan. ‘Wat zei je?’ Louise zucht ongeduldig. ‘Hoe kan je nou niet weten wanneer je wat hoort?’                 ‘Joh, ik sta in een pretpark, ik heb die data gewoon even niet paraat.’ Emmie raapt de rugzak van de grond en begint er hardhandig in te graaien. Geïrriteerd pakt Louise de tas van haar over en haalt de dropjes uit het voorvak.                 ‘Wat is er nou?’ vraagt Emmie kauwend, terwijl ze Louise drop aanbiedt. Louise weert het zakje af met een schuddend gebaar, haar buik is het niet eens met de combinatie van snoep, achtbanen en moeilijke vooruitzichten. ‘Niks.’ Ze kijkt voor zich uit met haar armen over elkaar, en ziet vanuit haar ooghoek dat Emmie haar schouders ophaalt, een nieuw dropje in haar mond steekt. Louise kijkt over haar schouder, probeert zichzelf af te leiden door zich te focussen op de schattige kinderen achter haar in de rij, de knappe vader daarachter, door te kijken naar hoe de karretjes voorbij suizen. Maar dan valt haar oog toch weer op Emmie die in onbekommerd voor zich uit staart en uit de zak drop staat te eten. ‘Ik snap gewoon niet hoe je zo nonchalant kan doen over zoiets belangrijks. Als je daar aangenomen wordt, gaat je hele leven veranderen.’ Ons leven, denkt ze erachteraan, maar ze zegt het niet. Emmie kreunt. ‘Alsof ik dat zelf niet weet. Maar waarom zouden we nú uit gaan zoeken wanneer ik iets hoor van Oxford terwijl we een dagje samen in de Efteling zijn?’                 ‘Ik wil gewoon weten wanneer ik nieuws kan verwachten.’                 ‘Nou, in ieder geval niet nu.’ klinkt het kortaf. Oxfort voelt als jeuk waaraan Louise niet mag krabben. Ze wil de sfeer niet verpesten. Maar hoezo heeft Emmie die data niet paraat? Zou niet ieder weldenkend mens, en zéker iemand met Emmie’s brein, in ieder geval een richting moeten kunnen geven wat betreft dit soort informatie? Duurt het nog een maand? Drie maanden? Of hoort ze pas wat rond de kerst?                 ‘Weet Jorinde al van je plan?’ Emmie kijkt haar aan fronsend aan en slaakt een diepe zucht.                 ‘Nee. Niemand weet het nog, behalve jij. Dat weet je best.’                 ‘Moet je het haar niet eens vertellen?’ Verkeerde vraag, dat ziet Louise gelijk.                 ‘Hoezo? Omdat ik haar af en toe spreek? Ik ben niet met haar getrouwd ofzo.’ De wesp van de prullenbak is hen door de rij heen gevolgd, en zoemt nu neurotisch heen en weer tussen de zak drop en Louise’s gezicht. Ze verstijft, want ze haat wespen. Ze haat hun onvoorspelbare bewegingen, hun neiging om voortdurend net te dichtbij te komen, hun korte lontjes. Er ging vroeger geen zomer voorbij zonder dat ze gestoken werd, omdat ze altijd in paniek raakte en met haar gewapper extra agressie uitlokte. Emmie begeleidt met een kalme hand de wesp weg. ‘Rustig maar.’ Louise weet niet zeker of Emmie het tegen haar of tegen de wesp heeft. Emmie stopt de zak drop terug in de tas. Ze kunnen weer lopen. Ineens staan ze bovenaan de trap. Nog maar twee ritjes, en dan zijn ze al aan de beurt. Emmie stoot haar zachtjes aan en mompelt: ‘Laten we gewoon van deze dag genieten, oké? Al het andere is nu nog niet.’ Een jongen in een Eftelingjasje controleert hun beugels, door de speakers roept een theatrale stem iets over drakenjagers. Onder begeleiding van bombastische muziek beginnen de karretjes te rijden, hoger, steeds hoger. Louise pakt Emmie’s hand.                 ‘Ik vind het eng.’                 ‘Weet ik. Maar we zitten goed vast.’ Emmie geeft haar hand een kneepje, en laat los zodra de afdaling inzet. Haar maag vliegt haar keel in, haar ogen beginnen te tranen. Aarzelend laat ook Louise haar handen los, steeds hoger in de lucht, totdat ze boven zich opnieuw de vingers van Emmie voelt.                 ‘Je doet het! Je doet het!’ gilt Emmie in haar oor. Voor ze echt goed doorheeft wat er allemaal gebeurt, is de rit ten einde. Giechelend en doorwaait lopen ze langs het stalletje waar de foto’s te zien zijn.                 ‘Daar zijn we!’ schatert Emmie. Emmie, twee handen in de lucht, waarvan eentje onhandig vastgeklampt door de hand van Louise. Louise met haar mond wijd open. Hun haren recht overeind, hun wangen rood en bollend. Angstig en euforisch tegelijkertijd. Met een geprint exemplaar lopen ze naar het zonovergoten pleintje. Het is eindelijk warm. Emmie haakt haar arm in die van Louise. Louise slaat een diepe, tevreden zucht terwijl ze Emmie even tegen zich aan trekt. ‘Wat een heerlijk weertje.’ Ze staan stil om van de zon te genieten. Dan zegt Emmie, op een toon alsof ze voorleest uit een sprookjesboek: ‘”Een totale, alomvattende warmte, mild, gelijkmatig, bestendig en kalm.” Dat is hoe Michel de Montaigne vriendschap omschrijft in het essay Vriendschap is liefde.’                 ‘Mooi.’                 ‘Hij schrijft helaas ook dat vrouwen niet in staat zijn tot diepe vriendschap.’                 ‘Wát? Wie is die kerel? Ik zeg cancelen.’                 ‘Ik denk niet dat hij daar wakker van ligt. Hij is al vijfhonderd jaar dood.’ Er schuift een wolk voor de zon, maar de wind blijft dit keer liggen.

               ‘Hee mam.’ Louise zit op een bankje. De kille wind die om de zoveel tijd opsteekt is verraderlijk en sterker dan het waterige zonnetje....

&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Ga jij boodschappen doen?’ vraagt Emmie vanaf de bank. Ze heeft haar flanellen pyjamablouse tot aan haar nek dichtgeknoopt en een fleecedekentje over haar...

Louise staat op haar tenen op de bank. Ze doet een poging om een slinger van crêpepapier op te hangen aan een metalen haakje van...

‘Kom je terug naar bed?’ Het meisje ligt daar nog, de deken volgt de lijn van haar taille schuin naar beneden, ze heeft een deel van de deken tussen haar dijen geklemd. De lange blonde haren liggen als een aureool rondom haar hoofd, het deken heeft een overtrek met madeliefjes. Emmie kan zien dat ze er lief uitziet, dit meisje. Dat ze warm en uitnodigend kijkt, glimlacht. Dat ze over een paar uur waarschijnlijk koffie voor haar zou zetten, eieren zou bakken, zelfgemaakte granola uit een glazen pot over een kommetje sojayoghurt zou strooien, dat Emmie de hele dag zou mogen blijven als ze zou willen. Emmie laat het grote, nog naar rook en alcohol ruikende t-shirt over haar bovenlijf glijden, wurmt zich haastig in haar katoenen hipster. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Ik moet gaan.’ Vijf minuten later fietst Emmie door het park richting huis. Onder de straatlantaarns staan de eerste krokussen, misplaatst en rillend onder een dun laagje ijs. Plotseling popt het beeld op van de e-mail die ze vandaag, of eigenlijk gisteren van haar scriptiebegeleider Hannah ontvangen heeft. Hoi Emmie, wat fantastisch dat je interesse hebt! Laten we zsm werk van je toelating gaan maken. De toelating. Het plan wat ze voor haarzelf bedacht heeft, aan gehecht is geraakt, in de tijd dat het er nog alle schijn van had dat Louise en Daan samen een toekomst tegemoet gingen. Ze schudt het beeld voor de zoveelste keer van zich af. Niet nu. Niet vandaag. De deur valt met een dreun dicht. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Em?’ Emmie schrikt. Ze had niet verwacht dat Louise nog wakker zou zijn. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Lou? Maak ik je wakker?’ &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Tuurlijk niet. Je hoort toch dat ik op de plee zit.’ Ze hoort het geluid van het water in de stortbak, de doortrekknop die terug schiet. Louise doet de wc-deur open. Haar mascara als zwarte rouwranden om haar ogen, een vervaagde afdruk van lippenstift op haar glimlach, haar smalle gezicht elegant en vermoeid tegelijk onder de warrige blonde bob. Emmie grijnst. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Dárling. Ik ben er nog niet aan gewend om jou weer in de gangen van huize Stofpoes tegen te komen zo in het holst van de nacht.’ Samen lopen ze naar de keuken, Emmie knipt de kerstverlichting aan en Louise vult de waterkoker. Emmie bekijkt de wat klunzige bewegingen van de lange slanke armen, bleek met vervaagde sproeten in het keukenlicht, de wankele benen op hoge hakken.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Leuke avond? Wacht, eerst installeren,’ zegt Louise terwijl ze naast het pruttelende apparaat staat. Emmie is ondertussen met één bil op het aanrecht gaan zitten, ze trekt een zak chips open. Louise schenkt kokend water over de zakjes kruidenthee in twee mokken, tilt het zakje na een paar keer dopen uit haar kopje, maar laat het zakje van Emmie hangen. Daarna laat ook zij zich op het blad zakken. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Over de avond: mag niet klagen,’ antwoordt Emmie. Ze zet haar meest schalkse glimlach op.&nbsp;&nbsp; &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Oh, die lach ken ik,’ Louise blaast in haar kopje. Emmie laat het theezakje nog eens op en neer bungelen.&nbsp; &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘En jij? Heb je Daan verslagen?’ Zo’n 5 uur geleden had ze een appje van Louise ontvangen: Ik heb vanavond sowieso meer lol dan Daan!!! Emmie stuurde terug: Sws!!! Fuck die loser!!’Ze wist dat Louise dit ieder weekend hoopte. Ze proostte erop met onbekenden die ze tegenkwam, ze gilde het hardop voordat ze shotjes achterover goot. Vorig weekend hadden ze deze belangrijke boodschap samen in een wc-hokje van danscafé De Ruijter gekalkt, zwarte marker op een deur van kunststof, drie uitroeptekens. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; ‘Meer lol dan Daan? Yes, I would fucking say so.’ Ondanks de zelfvoldane toon hoort Emmie dat Louise’s droge dikke tong moeite met de twee L’en in ‘lol’. Toch is ze stiekem opgelucht haar zo aan te treffen, in de staat van iemand die probeert te vieren, te vergeten, verder te gaan.



Ze staren samen een poosje voor zich uit. Aan de muur tikt onverbiddelijk een knalroze Barbieklok kwart voor 5, een plastic geval dat ze ooit op een zaterdagmiddag op een vlooienmarkt hebben gevonden, de tijd wordt aangegeven door Barbie’s armen. Louise had in een podcast gehoord hoe belangrijk het is om te luisteren naar wat je innerlijke kind blij zou maken, en ze waren op een gezin gestuit dat vrijwel de gehele inboedel van een voormalige meisjeskamer verkocht. De puber in kwestie had hen met argwaan bekeken toen ze giebelend de klok, een porseleinen speelservies (waar nu kleine vetplantjes in huizen) en een glitterende My Little Pony zeepdispenser afrekenden. Eigenlijk kon Emmie’s innerlijke kind weinig met Barbie. Ze was pas echt in haar nopjes geweest met een Legoklok, of iets met dinosaurussen. Maar Louise was ontzettend blij geweest met de vondst, en hoe langer de klok aan de muur van hun huis hing, hoe meer ook Emmie van het lelijke ding was gaan houden. Emmie kijkt naar haar vriendin, die haar hik probeert te bestrijden met kleine haastige slokjes kamillethee. Ineens denkt ze weer aan de e-mail. Haar maag krimpt ineen. Snel geeft ze een tikje met haar voet tegen de enkel van Louise. ‘Ik blijf het toch wel de plottwist van de eeuw vinden dat ik jou nu weer om 5 uur ’s ochtends met een kegel in de keuken tref.’ Louise grijnst, en Emmie port nog wat fanatieker tegen de enkel.                 ‘De laatste keer dat ik je zo tegen kwam was denk ik na dat Valentijnsfeest in de Ruijter.’ Louise slaat haar handen voor haar vlekkerige gezicht. ‘Oh god.’                 ‘Ja-ha dametje. Denk maar niet dat ik dat vergeten ben. Vóór je Daan ontmoette kon je er ook wat van.’ Emmie springt op van het aanrecht en draait een woeste pirouette, en wijst daarna met een dramatische beweging richting Louise. ’Emmieee,’ imiteert ze, ‘we móeten de dans uit Dirty Dancing leren, ik weet zéker dat ik jou kan liften.’ Louise giert het uit.                 ‘Hou op, hou op, herinner me hier niet aan!’ Ze trappelt met haar voeten tegen het keukenkastje.                 ‘Trouwens, als we zo gaan beginnen…’                 ‘Oh god, daar gaan we.’                 ‘Die keer dat ik binnenkwam terwijl jij met je dronken hoofd een nude probeerde te nemen in onze hal. Dat gaat nooit meer van mijn netvlies.’ Emmie poseert dramatisch met in haar hand een denkbeeldige telefoon.                 ‘Geen spijt van. De hal heeft het beste licht van heel het huis. Ben je toen niet spontaan aan je geaardheid gaan twijfelen?’                 ‘Nee, de schok heeft me juist rechtstreeks in Daan’s armen gedreven.’ Emmie lacht smakelijk:                 ‘Gemene grap, maar I’ll take it.’ Ze grinniken nog wat na. Dan wrijft Louise met een misselijk gezicht over haar buik.                 ‘Het is wel lang geleden dat ik zoveel gezopen heb.’                  ‘Ja, de wildste substantie met Daan was natuurlijk chocomel met een wel een hele druppel amaretto.’                 ‘Dat klinkt heel truttig.’                 ‘Het was ook vrij truttig. Welkom terug op de wereld, dirty dancer.’  Louise wrijft hard in haar ogen en geeuwt een beetje kermend.                 ‘Welkom terug? Ik doe dit nooit meer.’ Er gaat een trilling door het aanrechtblad. Emmie werpt een blik op haar telefoon, laat het berichtje dat binnenkomt voorbij glijden. Iets met een hartje en vraagtekens. Snel draait ze het scherm van de telefoon richting het aanrechtblad. Louise trekt veelbetekenend haar wenkbrauwen op.                 ‘Je bent populair zo vroeg in de ochtend.’                 ‘Niet alleen in de ochtend, darling. Maar waar heb jij eigenlijk de hele nacht uitgehangen? Had je nog een leuke rendez-vous?’                 ‘Je praat eroverheen.’                 ‘Jij praat eronderdoor.’ Louise schiet daarop in de lach en schudt haar hoofd. ‘                 Oké, oké, wat jij wil. Maar nee, geen walk of shame voor mij. Ik was met Suus naar de kroeg en toen het daar saai werd zijn we meegegaan met een random groep mensen naar iemands huis. Ik kende verder eigenlijk niemand.’                 ‘Soms zijn dat de beste feestjes.’ Emmie zet opnieuw de waterkoker aan.                 ‘Soms ook niet.’                 ‘Hè? Je had het toch leuk? Louise antwoordt niet direct, de waterkoker pruttelt door de stilte. Dan zegt ze: ‘Jawel. Maar ken je dat gevoel dat je ergens vroeg in de ochtend op een bank ergens zit en ineens denkt: wat doe ik hier nou eigenlijk? Het ene moment ben je nog aan het dansen, alles voelt als één grote achtbaan van licht en geluid en lol en dan ineens – bam. De sfeer wordt raar, je beseft je ineens dat je één van de laatste bent die nog niet naar huis is. Suus was kennelijk allang vertrokken en net toen ik eigenlijk ook wilde gaan, raakte ik verwikkeld in een heel serieus gesprek met een langharige jongen die zichzelf een feminist noemde en vroeg of hij toestemming had om zijn hand op mijn knie te leggen, maar chagrijnig op me werd toen ik nee zei.’  Emmie weet even niet wat ze moet zeggen. Dan:                 ‘Gropy feminist. Geil.’ Louise geeft Emmie een venijnig duwtje, Emmie kiepert haast van het aanrecht.                 ‘Niet grappig.’                 ‘Sorry, ongepast.’                 ‘Ik ben serieus, hoor.’ Opnieuw wrijft Louise in haar ogen, het wit is bloeddoorlopen. Haar blonde bob, normaal onberispelijk, oogt warrig en vet van de hand die Louise vanavond waarschijnlijk onnodig vaak door haar haar gehaald heeft. Emmie pulkt aan de mouw van haar shirt. Louise kijkt haar aan, er schittert iets fels in haar ogen.                 ‘Ken jij dat gevoel dan niet?’ Emmie haalt haar schouders op. ‘Tuurlijk ken ik dat. Het is de grote mindfuck van alle snelle, makkelijke vormen van afleiding en genot. Zoals koekjes. Je eet je er misselijk aan en toch raak je er niet vol van, er blijft altijd ruimte voor dat knagende gevoel.’                 ‘Precies ja! En het komt ook altijd zo opeens opzetten. Ineens voel je de honger. En het is ook altijd irritant dat je eigenlijk niet goed waar je dan trek in hebt.’ Ze ziet Louise driftig knikken, klaar om haar gedachten te vervolgen. Emmie heeft geen zin in dit gesprek. Ze wil niet praten over grote levenskeuzes of de zin van alles, ze wil gewoon met Louise lachen om alle domme dingen die ze vanavond gedaan hebben. Maar Louise lijkt inmiddels definitief in serieuze modus, klaar om met Emmie samen te verzinken naar de bodem van de roes, om te zoeken naar een diepliggend antwoord op de vraag waar hun levens heen gaan.                 ‘Ik wil eigenlijk helemaal geen thee meer, anders moet ik 100 keer plassen. Ik ga naar bed.’ Emmie springt van het aanrecht, maar Louise blijft zitten. Ze kijkt wat beteuterd, een blik die Emmie onmogelijk kan negeren. Ze draait zich naar haar vriendin, legt gedecideerd haar handen op Louises schouders. ‘Kom, we gaan tandenpoetsen.’ Maar Louise verroert zich niet. ‘Ik wil niet,’ zegt ze zacht. Emmie kijkt naar haar ogen en voelt de weerstand in zichzelf, de neiging om tegen Louise te roepen dat ze vooral niet verdrietig moet worden.                 ‘Waarom wil je niet?’ vraagt Emmie plichtsmatig. Ze weet het antwoord al.                 ‘Ik haat alleen slapen.’ De klok aan de muur tikt oorverdovend, Barbie staat met haar armen in een uitnodigende houding. Emmie slaat met moeite de hare om Louise heen, wetende dat dit nu is wat haar vriendin het meest nodig heeft. De armen voelen houterig en mechanisch, ze vraagt zich even af of Louise dat ook voelt. Maar Louise vlijt zich dankbaar tegen haar aan.                 ‘Ik denk dat ik de laatste tijd te lang op feestjes blijf hangen omdat ik niet alleen in m’n bed wil liggen,’ zegt Louise tegen Emmie’s schouder. Er is niemand zo eerlijk als Louise na vier tequila en een paar glazen rode wijn.                 ‘Maar vind je dan niks daaraan ook maar een beetje lekker?’ probeert Emmie. ‘Alle ruimte om lekker uitgesmeerd over dat hele matras te liggen, alle kussens en dekens voor jezelf.’ Louise briest warme lucht tegen haar arm, er klinkt een geluid tussen een lach en een zucht. ’Typisch.’              ‘Wat dan?’               ‘Nou, natuurlijk zeg jij dit. Jij blijft nooit bij iemand slapen, en er slaapt ook nooit iemand hier.’                 ‘Slaapfeestjes zijn alleen voor de elite, darling.’ Emmie kijkt naar Barbie, de plastic glimlach. haar armen open en wijd, verwelkomend. Ze denkt aan het lieve meisje in dat bed waar ze geen seconde langer naast wilde liggen, aan Louise die moe en leeg tegen haar aan hangt in een walm van drank en stiekeme sigaretten, en dan, met een flits van schuldgevoel, opnieuw aan die verdomde e-mail en aan Louise’s verdrietige ogen.                 ‘Over elite gesproken, wil je anders een slaapfeestje bij mij doen vannacht?’ Louise haalt haar hoofd van Emmie’s schouder en grijnst de slaperige grijns van iemand bij wie de alcohol begint uit te werken.                 ‘Ik pak mijn pyjama.’ Ze lopen naar de badkamer. Emmie laat haar telefoon liggen op het aanrechtblad.

‘Kom je terug naar bed?’ Het meisje ligt daar nog, de deken volgt de lijn van haar taille schuin naar beneden, ze heeft een deel...

Emmie en Louise staan zij aan zij in de badkamer. Door een kleine speaker galmt een blikkerige Lady Gaga, de spiegel is bezaaid met kleine spikkeltjes opgedroogde tandpasta. De wasbak is gevuld met lippenstiften, poederpaletten en tubetjes omdat de porseleinen rand niet breed genoeg is om spullen op te zetten. Buiten klinkt eerst een harde klap, en daarna een scherp geknetter. Louise knijpt met haar ogen terwijl ze met een taupe borsteltje haar wenkbrauwen bijwerkt.                 ‘Ligt het aan mij of ben ik vanavond om op te vreten?’ Emmie werpt zichzelf een tevreden blik toe en geeft Louise daarna een duwtje met haar heup. Louise ziet de neusvleugels van haar smalle neus trillen in de spiegel. Normaal kan ze het opgewekte zelfvertrouwen van haar beste vriendin goed hebben, af en toe werkt het zelfs aanstekelijk. Maar vanavond is het contrast te sterk. Emmie die ronddartelt in haar korte zwarte haltertopje, de lachrimpels om haar volle lippen, haar gespierde ronde schouders pronkend, het voelt als veel, het beeld is Louise bijna obsceen. Emmie draagt het lange gedeelte van haar stugge bruine krullen half opgestoken zodat je de opgeschoren zijkanten van haar hoofd goed ziet, om haar hals schittert het gouden kettinkje dat ze een paar jaar geleden van Louise heeft gekregen om hun vriendschapsjubileum te vieren. Emmie duwt ongeduldig een tweede keer tegen Louise. ‘Nou? Geef mij eens complimentjes.’                 ‘Ja ja, om op te eten, nu stoppen met douwen anders krijg je dit borsteltje in je oog.’                 ‘Een oogontsteking, wat een feestelijke manier om het jaar af te sluiten.’ Louise plukt aan de rode jurk die strak om haar taille heen valt. Onder de jurk draagt ze shapewear die haar buik naar binnen duwt en haar borsten en billen omhoog. Het Amazon-pakketje kwam gisteren op de valreep binnen, een week en twee snauwerige telefoontjes met de klantenservice te laat, maar voor het feestje nog precies op tijd. Het was niets voor haar om zo onaardig te doen tegen onbekende mensen. Ze wist zelf ook wel dat de telefonische medewerker weinig aan de vertraging kon doen. Maar iets in haar had zich vastgebeten in een idee, een beeld van hoe ze zich vanavond zou presenteren, en ze wist zeker dat ze dit plaatje niet kon realiseren zonder zichzelf in een nylon mal te gieten. Nu het gelukt is, voelt ze teleurstelling. Ze had gehoopt dat een zandlopersilhouet sexy en sterk zou voelen, maar het is vooral beknellend. Ze pakt een koraalrode lippenstift en draait die open. De kleur past net niet bij de jurk. Typisch.



Louise is – ze weet niet hoe lang al &#8211; diep in gedachten verzonken als plotseling Emmie het volume van de muziek een flinke draai geeft, Kylie Minogue knalt de kleine badkamer in. Louise verkrampt.                 ‘Oh mijn god, doe zachter! De buren!’                 ‘De buren zijn al vanaf elf uur vanochtend strijkstokken of whatever aan het afsteken, die zijn echt niet onder de indruk van Kylie,’ zegt Emmie lachend, maar toch doet ze wat Louise vraagt.                 ‘Een strijker heet dat, schat.’ Was dit haar beste poging om gezellig te klinken?                 ‘Je weet dat ik me vermoei met het lingo van heteromannen,’ zegt Emmie, haar neus in de lucht. Ze pakt met theatrale handbewegingen haar glas en gooit de laatste bruisende slok van haar roze brouwsel in één keer achterover. ‘Oepsie, helemaal op. Zeg, wie zal ik om twaalf uur eens zoenen vanavond?’                 ‘Je mag kiezen: een afgelikte boterham van je eigen leeftijd, of een onschuldige baby die nog niet van je gehoord heeft.’ Emmie kijkt bedenkelijk. ‘Hm. Zelf afgelikt of door iemand anders?’                 ‘Als je zo doordrinkt zie je het verschil niet meer.’                 ‘Goed punt.’ Kennelijk aangemoedigd danst Emmie vrolijk de badkamer uit. Louise hoort haar vriendin scharrelen in de keuken, de kerstverlichting in het stopcontact klikken en de koelkastdeur open trekken. In een goede bui was Louise achter haar aan gelopen om verder te kunnen kletsen, het om elkaar heen dralen zoals ze normaliter tijdens het tutten doen. Vanavond zou ze het liefst de badkamerdeur sluiten. Emmie keert alweer terug met haar armen vol flessen. Ze stalt met sierlijke gebaren alles uit op de rand van het bad. ‘Welkom in bar bain, wat mag het zijn vanavond mademoiselle?’ Ze schenk de glazen bij, ook al is die van Louise nog niet leeg. Louise kijkt met opgetrokken wenkbrauwen naar haar drankje. ‘Zeg barvrouw, ik had nog niks besteld.’                 ‘Ik kan gedachten lezen.’                 ‘Neem een bril.’                 ‘Je bent gemeen vanavond.’                 ‘Ik ben altijd gemeen,’ zegt Louise, maar ze voelt haar wangen kleuren onder het laagje foundation. Tot Louise’s opluchting laat Emmie het gaan, haar vriendin pakt haar telefoon van de badrand en begint neuriënd met scrollen, nippend van haar drankje. Louise loopt naar haar kamer. Ze opent een lade van haar nachtkastje, pakt een smaragdgroen sieradendoosje en zakt neer op de rand van haar bed. Ze heeft het doosje ooit van oma geërfd, volgens haar moeder bewaarde die er oorbellen in die ze alleen tijdens haar bruiloft had gedragen. Louise voelt haar keel dichtknijpen, haar hart klopt paniekerig in haar borst. Hoe kan ze feest vieren terwijl het nieuwe jaar voelt als een krater waarvan ze de bodem niet kan zien? Snel staat ze op. Niet aan toegeven. Ze loopt terug naar de badkamer en begint één voor één de oorbellen naast haar gezicht te houden. Naast haar schiet Emmie in de lach. ‘Kijk, ik krijg zo’n reminder van een jaar geleden. Weet je nog?’ Emmie springt op en houdt haar telefoon omhoog zodat Louise mee kan kijken. Er speelt een filmpje af, het beeld is grotendeels donker, met fragmentarische flitsen waarop het vuurwerk het tafereel verlicht. Emmie die Louise op haar rug hijst. In het volgende beeld rennen ze door de straat, vervaarlijk geknetter boven hun hoofden. Het geluid klinkt hard en schel via het kleine speakertje op de badrand. Louise’s stem, hard en schel: Galileo Galileo, Galileo Figaroooo. Van buiten beeld klinkt geroep en gelach. Daarna springt Louise van Emmie’s rug. Hand in hand zwalken ze uit beeld, lachend. Een mannenstem roept: ’Em, waar ga je met mijn vrouwtje naartoe?’ en Emmie gilt met een Brits accent terug: ’We’re eloping, darrrling!’ Snel drukt Emmie het filmpje uit. De muziek is gestopt. Het is plotseling vreselijk stil in de badkamer.                 ‘Sorry, ik was vergeten –‘ begint Emmie.                     ‘Geeft niet.’ zegt Louise haastig. De shapewear zit veel te strak, haar handen zijn zweterig. Emmie houdt het met vragende ogen een bubbelend drankje voor Louises neus, maar Louise duwt de hand weg.                 ‘Even niet.’ Ze ziet Emmie panikeren, ze gooit haar telefoon opzij en knuffelt Louise onstuimig en aangeschoten.                 ‘Sorry sorry sorry, ik dacht niet na. Ik wilde je juist opvrolijken.’                 ‘Thanks.’ Louise wrijft hard in haar ogen, mascara kruimelt tegen haar vingers, ze wendt zich af van Emmie’s verontschuldigingen en loopt naar de keuken om een glas water te pakken. Op het aanrecht een schaal met de appelbeignets die Emmie vanochtend gehaald heeft, een verpakking extra lange sterretjes, het enige vuurwerk waar ze allebei niet bang voor zijn, en de fietssleutels omdat ze al van voorgaande jaren weten dat ze ’s nachts geen Uber te pakken gaan krijgen. De koelkast is bezaaid met magneten: HUIZE STOFPOES als de toetsen van een typemachine, polaroids van Louise en Emmie samen, eentje ligt met magneet en al op de grond. Louise vult een glas water, nog voor ze zich omdraait weet ze dat Emmie haar gevolgd is. Emmie pakt Louises schouders en houdt haar gezicht recht voor het hare.                 ‘Darling. Weet je heel zeker dat je vanavond de wereld niet wil laten zien hoe fabulous je bent? Je bent prachtig, je bent cool, you got this.’                 ‘Em, ik heb eigenlijk echt geen zin.’                 ‘Ik snap het, maar ik denk toch dat het goed is om even wat afleiding te hebben. Het gaat echt leuk worden. Lekker drinken en dansen met gezellige mensen.’                 ‘Welke gezellige mensen?’                 ‘Eh, nou, ikzelf, obviously. Maar Celia en Mieke komen sowieso ook, Suus, Esmee, en de hele kliek van de Ruijter en Lucas natuurlijk, en de nieuwe lichting.’ Louise voelt haar verdriet versmelten met onbestemde irritatie. Alles aan dit feestje klinkt haar plotseling zo stom, zo onnozel in de oren.                 ‘Pff. Lucas. Lucas is triest.’                 ‘Hoezo zeg je dat?’                 ‘Gewoon, zo’n gast die zich vasthoudt aan wat er allang niet meer is. Hij was al oud toen wij daar kwamen wonen. Peter Pan Syndroom, echt de essentie van vergane glorie. En hoe hij al eeuwig zevert over die fucking roman die hij zogenaamd gaat schrijven. Alsof dat ooit wat gaat worden. Typisch voor zo’n vent om honderd jaar na dato nog oud en nieuw te vieren in z’n oude studentenhuis om daar dan waarschijnlijk herpes op te lopen.’ Emmie kijkt haar wat fronsend aan.                 ‘Herpes? Echt gezellige voornemens jij.’ Louise wendt zich van Emmie af.                 ‘Laat me maar even. Ik wil gewoon…’                 ‘Wat dan?’                 ‘Laat me maar even.’ Louise ploft neer op haar bed. Wat wil ze? Ze weet dondersgoed dat ze zich geen seconde beter gaat voelen als ze vanavond in haar eentje op de bank zit. En ook dat ze Emmie misschien wel zover kan krijgen om ook thuis te blijven, maar dat ze zich dan vervolgens ook niet zou kunnen ontspannen. Het feestje op de Pauwstraat leek zo’n goed idee. Een hoop oude bekenden, het huis waar ze allebei een blauwe maandag hebben gewoond met nog tien andere huisgenoten, vlak voor de kans voor dit huis samen zich voordeed. Een avond als een nostalgische omhelzing, had Emmie gezegd, waar geen mens haar aan Daan zou doen denken. Maar juist het gebrek aan Daan trekt vanavond voortdurend haar aandacht. Iets meer dan een maand geleden had ze nog uitgekeken naar het oudjaarsetentje. Daan, zij, Daan’s huisgenoot Milo en zijn vriendin Bente. Het plan was om oud en nieuw eens chique te vieren, in plaats van studentikoos. Geen sociale druk, geen hooggespannen verwachtingen over hoe gek het zou moeten worden. Nee, ze zouden 2018 betreden als volwassenen. Met oesters, echte champagne in plaats van goedkope koppijncava, en vooral niet teveel drukte. De hele avond vraagt ze zich al af hoe het mogelijk is dat alles met één beslissing zo ondersteboven kan draaien. Hij voelt het niet meer. En dat is dat? Dit jaar had veelbelovend moeten beginnen. Ze zag zichzelf al samen met hem over de toekomst uitkijken, proosten op de horizon waarop de contouren van hun dromen en ideeën steeds zichtbaarder werden. Maar tot haar grote ontsteltenis valt er van dat alles nu niets meer te zien. Een half uur later komt Emmie de badkamer in. Louise ziet haar binnenkomen via de spiegel, waarin ze haar roze en vlekkerige gezicht inspecteert. Haar ogen zijn rood.                 ‘Mijn gezicht vloekt met mijn jurk,’ constateert ze in een poging grappig en nuchter te klinken. Emmie glimlacht empathisch en slaat haar armen om Louise heen.                  ‘Ga je echt niet mee?’                 ‘Ik weet het even niet.’ Louise kijkt met een frons naar haar spiegelbeeld, en dat fronst ouwelijk terug. ‘Ik wil denk ik niet zien hoe iedereen blij bezig is met een nieuw begin terwijl ik juist midden in een eind zit. ’                 ‘Ja, ik snap helemaal dat het voelt als een heel slechte timing voor een feestje.’ Ze ziet Emmie met een serieuze blik zoeken naar woorden. ‘Maar aan de andere kant: oud en nieuw is altijd bitterzoet, toch? Dat hoort erbij, verdriet hoort bij de oude dingen achterlaten. Maar ik beloof je dat er een nieuw begin voor je is, aan het einde van dit eind. Echt waar. De truc is om een beetje te vergeten, en een beetje te herinneren. “Pas door het vermogen om het verleden te gebruiken voor het leven en van het geschiede weer geschiedenis te maken, wordt de mens tot mens.”’ Emmie kan het niet laten zelfvoldaan te kijken. ‘Dat is een Nietzsche-quote.’                 ‘Mooi.’ Louise glimlacht hoofdschuddend en wrijft een paar ontsnapte tranen weg met haar mouw. ‘Tikje pedant. Maar mooi.’ Emmie begint te giechelen. ‘Weet je wat ik stiekem hilarisch vind?’                 ‘Nou?’                 ‘Dat ik mensen probeer te troosten met dooie filosofen, en jij als je geïrriteerd bent dingen zegt als ‘de essentie van vergane glorie’. Waar haal je het vandaan? Heb je weer Jane Austen zitten lezen?’ Louise gniffelt ook. ‘Je weet hoe belangrijk mijn imago voor me is, darling.’                 ‘Louise Parmentier, always a class act.’                 ‘Met een snotneus, dat wel.’ Ze snift. Emmie strekt zich uit richting de wc en scheurt een flink stuk papier los van de rol. Ze vouwt het met een moederlijk gebaar over de neus van Louise. Louise snuit luidruchtig en schiet met een beschaamd gezicht in de lach als ze ziet dat Emmie met een opgetrokken neus naar haar hand kijkt.                 ‘Oh god, het voelt zo warm. Ik had niet verwacht dat je echt zou snuiten.’ Ze mikt de prop papier richting de wc, en mist precies. Louise raapt het op en gooit het in de pot. Emmie kijkt haar aan met een geveinsd serieuze blik.                   ‘Oké, mijn voorstel zou zijn: ik ga mijn handen wassen, jij poedert dat arme roodgezwollen neusje van je, dan laten we even ons gezicht zien op de Pauwstraat. Daarna heb jij volledige zeggenschap over wanneer we gaan. En dan gaan we morgen de hele dag slechte films kijken. Deal?’                 ‘Deal. Ik wil wel wat anders aan. Fuck shapewear.’                 ‘Deal. Dump die dwangbuis, en morgen halen een grote bak Ben &amp; Jerry’s. Deal?’                 ‘Deal! Oh nee wacht. De winkels zijn morgen dicht. Het is 1 januari.’                 ‘Kut. Waarom vergeten we dat ieder jaar?’                    ‘Hoeveel appelbeignets hebben we nog?’

Emmie en Louise staan zij aan zij in de badkamer. Door een kleine speaker galmt een blikkerige Lady Gaga, de spiegel is bezaaid met kleine...

Boreling

Ansicht a priori

Daar ben ik

Grenslijnen / Centrifugeren / Hechtingen

Wachtkamer

Is dit mijn derde adem

Zes poëtische reacties op bestaande gedichten

Hoe maak je een eigen antwoord op een gedicht? Op de meest recente Vuurlanddag schreven Vuurlanders in korte tijd een gedicht als reactie op een bestaand gedicht dat ze aansprak. In deze reeks lees je zes resultaten daarvan. In deze aflevering: Anouk reageert op ‘Ansicht’ van Radna Fabias uit de bundel Habitus (2018).



De tafel lag die ochtend vol met dichtbundels. Ik ben bepaald geen poëziekenner, dus er zat niets anders op dan gewoon iets pakken wat mijn aandacht trok. De dichtbundel Habitus van Radna Fabias had gelijk iets spannends door de grote ronde gaten in de omslag. Ook de inhoud van de bundel bleek verrassend. Ik vond meerdere gedichten die maar uit één regel bestonden. Ik realiseerde me hierdoor dat het kiezen van de juiste woorden net zo belangrijk is als het weglaten ervan. Witruimte geeft een lezer plek om na te denken en te fantaseren. Of tenminste, dat is in ieder geval het effect dat het gedicht ‘Ansicht’ op mij had. Die ene zin over de zee en het bewegende zand riep, in combinatie met de titel, allerlei beelden bij me op. Een uitwisseling van lekker oubollige ansichtkaarten, kustplaatsjes die druipen van de vergane glorie. Korte, intieme notities van verlangen en onbegrip, een onhandige poging tot communicatie. Ik was vooral geïntrigeerd door het feit dat Fabias schrijft dat de ik ‘instructies’ zou hebben ontvangen om haar oor op de zee te leggen. Hoe zouden die instructies eruit hebben gezien? Dat heb ik geprobeerd te vatten in mijn gedicht.



*



Ansicht a priori



Lieve,



Ik heb een bericht te water gelaten Luister maar door Op je knieën te zakken En je oor op de zee te leggen Pak om te antwoorden een rietje En adem je woorden de branding in



PS: Het geeft niet als je broek nat wordt Op de zolder van het huisje staat een droger

Hoe maak je een eigen antwoord op een gedicht? Op de meest recente Vuurlanddag schreven Vuurlanders in korte tijd een gedicht als reactie op een...

Mila

Nikki

Laura

Kyong

Jeffrey

Vijf verhalen over hoe mensen elkaar bekijken

‘Jeffrey! Kerel!’   De joviale klap op Jeffrey’s schouder dreunde onverwacht hard door, zijn lichaam was niet voorbereid op zoveel brute spontaniteit. Voor hem stond Maxim den Hartog, zijn gezicht een en al schitterende rechte tanden en zijn halflange haar nog altijd in een glanzende naar achter gekamde blonde kuif. Om hem heen hing de onmiskenbare aura van een man met de wind in de rug, en een hint van een geur die verraadde dat hij al wat langer op de borrel aanwezig was om zijn successen te vieren.   ‘Jeffrey van der Kust. In levenden lijve.’ Jeffrey stompte Maxim terug, probeerde het niveau van zelfverzekerde jovialiteit te evenaren. Hij grijnsde.   ‘Noem me Jeff, gek. Alleen mijn moeder noemt me nog Jeffrey.’ Dat was niet waar, bedacht hij zich. Ook Kyong, zijn beste en oudste vriend, noemde hem soms nog zo. Macht der gewoonte, zou hij zeggen.      ‘Niet te geloven. Daar staan we dan,’ zei Maxim lachend, en tikte zijn glas prosecco tegen dat van Jeffrey. ‘Toch wel de meest sensationele alumni van het Limes Gymnasium, als ik het mag zeggen.’ Hij nam een slokje. Zijn gezicht betrok.   ‘Gatverdamme. Goedkope troep. Anyway, mooi om jou hier tegen te komen. Dat zat er dik aan te komen natuurlijk, zeker na dat laatste interview met het FD.’ Jeffrey was verrast, maar deed zijn best om het niet te laten merken.  ‘Je bent goed op de hoogte.’  ‘Natuurlijk kerel. Ik ben fan.’   ‘Jij bent anders ook lekker bezig.’   ‘Ach ja, het wereldje van de leuke start-upjes. Wat kan ik zeggen? Laten we het erop houden dat ik een goed oog heb voor potentieel.’ Maxim grijnsde breed bij het woord start-upjes, alsof hij ervan genoot om grote zaken te beschrijven met verkleinwoorden. Het gesprek viel even stil. Jeffrey zag vanuit zijn ooghoek hoe Maxim hem schattend aankeek voor hij zijn verhaal vervolgde.   ‘Hoewel, soms kan ik er natuurlijk naast zitten.’  ‘Ohja? Wat dan? Verkeerde investering gedaan?’ Jeffrey nam een slokje van zijn prosecco, en veinsde een vies gezicht. Hij kon na al die jaren nog steeds niet inschatten of iets echt goedkoop smaakte of dat witte wijn met prik gewoon niet zijn drankje was.   Maxim vervolgde: ‘Nee, gelukkig niet op dat gebied.’ Hij nipte opnieuw aan zijn glas, nonchalant. ‘Maar meer: ik had niet per se verwacht dat ik jou op een dag op zo’n soort evenement zou tegenkomen. No offence natuurlijk. En zo zie je maar weer: ook ik gok wel eens op het verkeerde paard.’ Jeffrey onderdrukte een frons en dwong zichzelf om joviaal te lachen, alsof hij zeker wist dat Maxim een goedbedoeld grapje maakte.    ‘Lul.’ Maxim grijnsde, maar zei verder niets. Het jeukte in Jeffreys buik. Hij kon zich niet inhouden.  ‘Hoe bedoel je dat precies?’    ‘Nou, je weet wel. Gewoon. Het grote geld, het échte echte succes. De wereld van de grote jongens, weet je wel. Niet dat ik verwacht had dat je af zou glijden ofzo, dat helemaal niet. Je deed altijd al je best. Maar als je me tien jaar geleden had gevraagd waar Jeffrey van der Kust nu zou zitten, dan zou ik gegokt hebben op een baan als IT’er, een vrouw, twee kinderen en een rijtjeshuis in Pijnacker. Oh, en misschien een labrador.’ Hij lachte. ‘Je weet dat ik het niet lullig bedoel, toch? Wat ik zeg: ik ben echt fan.’    Jeffrey keek voor zich uit en nam een nieuw slokje. ‘Tuurlijk man.’     Toegegeven: Jeffrey had zelf ook niet verwacht dat het zo zou gaan. Maar hij had het wel altijd gewild. Dat hoefde Maxim niet te weten, natuurlijk. Hij had geknokt voor zijn vwo-diploma op het Limes. Het was hem allesbehalve komen aanwaaien, nadat hij ingestroomd was van de havo. Hij had altijd het gevoel gehad dat de docenten hem in de gaten hielden. Alsof ze bang waren dat hij steken zou laten vallen, de reputatie van de school omlaag zou halen. Het schoffie van het Dijkstracollege, dat ventje met die platte bek. Hij deed zijn best om in te mengen. Om aan de ene kant de beste en braafste student van de klas te zijn, en tegelijkertijd bevriend te raken met de mensen die dat allesbehalve waren.  Maxim had hij niet meer gezien sinds het eindexamenfeest, toen ze met een groep gasten een pilletje hadden genomen, verscholen in de binnentuin naast het atrium waar het feest gaande was. Maxim had iedereen voorzien, want hij was degene met alle connecties. Hij grapte op feestjes vaak dat hij op vele manieren gebruik maakte van zijn vaders goede netwerk, en dat hij er geen probleem mee had om daarvoor af en toe door zijn vaders Blackberry te scrollen. Op school gingen geruchten dat Maxim allang van het lyceum was getrapt als hij niet zijn vaders invloed in de rug had. Ondanks zijn magere cijfers leek het hem na het eindexamen voor de wind te gaan. Kennelijk was Maxim een zakelijk natuurtalent. Tenminste, die conclusie had Jeffrey getrokken bij het zien van Maxims updates op LinkedIn.  



Door de jaren heen had Jeffrey gedacht dat hij zijn eigen succes op de groei gekregen had, en dat hij er vanzelf in zou gaan passen. Maar nu hij met Maxim op dit evenement stond, voelde het nog altijd een paar maten te groot. Misschien was hij zelf weer even een stukje gekrompen, dat kon ook. Jeffrey haatte het hoe de reacties van anderen hem beïnvloedde. Hij schaamde zich voor de triomf die hij voelde toen zijn voormalige docent Nederlands mevrouw Wiedema hem een berichtje had gestuurd. Hij had zeker een kwartier in de lucht staan boksen nadat hij had gelezen dat ze onder de indruk van hem was. Ook Wiedema had destijds vriendelijk laten doorschemeren dat ze geen hoge verwachtingen van hem had. Toen hij bij haar in de klas kwam, had hij tot haar verbijstering nog geen enkel boek van de leeslijst gelezen. Wiedema had geconcludeerd dat het slecht gesteld was met zijn algemene kennis, en dat hij meer in te halen had dan hij zich realiseerde. Ze wist niet zeker of hij tot zo’n inhaalspurt in staat was. Dit had ze ook laten weten aan zijn moeder tijdens het oudergesprek, waarop zijn moeder in lachen was uitgebarsten. Want ook zij had geen van die boeken gelezen, en zij was toch ook prima terecht gekomen? Bij thuiskomst had zijn moeder ongelovig aan Jeffrey gevraagd wat hij toch op die kakschool uitspookte.   ‘Ik weet dat je graag wil studeren, Jeffrey,’ had ze verzucht. ‘Maar als ik dan van dat arrogante volk hoor wat je moet doen voor een diplomaatje. Is toch zonde van je tijd, jongen. Je had allang een leuke baan kunnen hebben.’  



Maxim&nbsp;stond plotseling&nbsp;in een hoek met een meisje&nbsp;waarop hij druk aan het inpraten was.&nbsp;Kennelijk was hij daarmee&nbsp;subiet zijn interesse in Jeffrey verloren. Jeffrey zette gauw zijn lege proseccoglas op het dienblad van een voorbijgaande serveerster, en wipte daarna zijn telefoon uit zijn broekzak. Zijn duim opende automatisch PlantBnB. Zijn app. Zijn eigen fucking app. Het was niet de eerste app die hij gebouwd had, maar wel de eerste die zo’n enorm commercieel succes was geworden. Jarenlang had hij aan de weg getimmerd als whizzkid, en nooit was hij veel meer geweest dan een nerd met een vlotte babbel. Geliefd bij collega’s, maar verder onbekend. Maar sinds PlantBnB was hij onverwachts een ster in zijn vakgebied. Het had deuren geopend waarvan hij niet eens wist dat ze bestonden. Ineens stond hij elke week wel ergens zijn verhaal te doen. CEO’s, journalisten, vak-idioten: de wereld hing aan zijn lippen. Waar haalde hij zijn ideeën vandaan? Hoe kwam hij in de juiste werkflow? Was hij altijd al zo slim, gedreven, innovatief geweest? Een paar maanden geleden had een interviewer hem vragen over zijn jeugd gesteld. Ze vroeg hem of hij zijn snelle geest van zijn moeder of zijn vader had. Of het klopte dat hij van vmbo naar havo was opgestroomd, en na zijn havo nog vwo was gaan doen. En of hij vanuit huis&nbsp;gemotiveerd werd om zo hard te werken. Jeffrey was niet gewend aan dat soort vragen. Achteraf gezien had hij te eerlijk geantwoord, het achterste van zijn tong laten zien. Zijn verhaal was in de media met volle teugen omarmd, columnisten schreven smakelijk over de vraag of zijn openhartigheid oprecht of aanstellerig was. Ondertussen ontstond er een heuse cultus rondom het beeld van selfmade man Jeff, de man die bewees dat ieder dubbeltje in Nederland de kans had om ooit een kwartje te worden.&nbsp;&nbsp;



&nbsp; ‘Pfoe man, wie is deze Mila Pavlenko?’ toeterde Maxim onverwachts in zijn oor. Daar was wederom een onnodige harde klap op de schouder. &nbsp; ‘De op twee na beste plantverzorgster van PlantBnB op dit moment.’ zei Jeffrey een beetje korzelig. &nbsp; ‘Kerel, je bent toch niet nú nog met werk bezig? Doe die telefoon toch weg vent. Ehh, dametje? Dametje! Hier nog twee glaasjes van die vieze goedkope bubbels graag. Hier ja, vriendelijk bedankt hoor. Kerel! Laat je mij nou gewoon met een dubbele voorraad ranzige prosecco achter?’ &nbsp; ‘Sorry man, ik zie daar iemand staan die ik echt even iets moet vragen. Ben zo terug.’ Jeffrey wuifde lachend, trok een quasi-dramatisch gezicht en liep toen snel door. Hij was niet van plan om terug te komen. Snel stelde hij zich verdekt op achter een grote plant en appte Kyong. &nbsp; &nbsp; ‘Was Maxim den Hartog altijd al een enorme lul?’&nbsp; ‘Hahah 100%’ stuurde Kyong terug. Jeffrey grijnsde. &nbsp; ‘Nooit gesnapt wat je met die vent moest. Hoezo dan?’ &nbsp; ‘Onverwachte Limesreünie op dat netwerkding waar ik over vertelde.’&nbsp; ‘Haha dat meen je! Trouwens, m’n ouders vragen of je binnenkort weer eens komt eten. Ze missen hun geadopteerde zoon’&nbsp; ‘Is goed, laat maar weten wanneer’&nbsp; &nbsp; Jeffreys grijns verflauwde. Wanneer had zijn eigen moeder hem voor het laatst gevraagd te komen eten? Hij kon niet anders dan concluderen dat hun relatie nog verder bekoeld was sinds dat ene interview. Of zijn moeder al zijn interviews las, wist hij niet. Maar deze hype was moeilijk te missen. En als ze het zelf niet had gelezen, was er vast wel een bemoeizuchtige neef, tante of buurvrouw met het artikel op de proppen gekomen. Hij zag al voor zich hoe ze over hem zouden praten, samen rondom de keukentafel. Zijn tante die het onderwerp steeds opnieuw zou aanbreken, steeds opnieuw het vuur zou aanwakkeren. Zijn neef die hem vast en zeker in de gaten hield via Instagram, om dingen door te kunnen spelen. Zijn moeder, die met een opeengeperste lippen een sigaret zou opsteken onder de afzuigkap. Jeffrey? Mijn kind, bedoel je? Die kijkt niet meer naar ons om. Voelt zich te goed voor ons. Met z’n dure huis. Met z’n dikke bak. Arrogant volk. Mijn zoon is nu arrogant volk, Jolanda. Zie je het voor je?&nbsp;



Jeffrey keek over zijn schouder naar Maxim, die nu een eind verderop zijn arm om een ander meisje had geslagen. In een impuls greep hij opnieuw naar zijn telefoon.     ‘Hee ma. Morgen bakkie doen?’  ‘Tuurlijk jongen. Hoef je toch niet te vragen’

‘Jeffrey! Kerel!’  De joviale klap op Jeffrey’s schouder dreunde onverwacht hard door, zijn lichaam was niet voorbereid op zoveel brute spontaniteit. Voor hem stond Maxim...

‘Bro, ik ben blij voor je, echt.’ Jeff keek hem aan met een wat ongemakkelijke blik die Kyong niet goed kon plaatsen. ‘Ik wil alleen maar zeggen… Loop niet te hard van stapel.’ ‘Waarmee?’ ‘Nou, met háár.’ Kyong keek opzij naar zijn beste vriend Jeff, dacht even: jij hebt makkelijk praten. Stompte hem daarna tegen zijn schouder. ‘No worries man. Ik weet gewoon dat dit goed zit.’ Kyong wilde dat Jeff blijer voor hem was. Natuurlijk, voor iemand als Jeff stelde het misschien niets voor. Jeffrey, die al sinds groep 6 het ene na het andere vriendinnetje had en sneller praatte dan hij na kon denken, altijd ad rem een charmante opmerking uit zijn mouw schudde. Kyong zag al twintig jaar hoe meisjes voor zijn beste vriend in katzwijm vielen. En dat terwijl hijzelf zijn halve leven bezig was geweest om de restanten van zijn Koreaanse accent van zijn tong te schrapen en tijdens zijn jeugd steeds zachter ging praten omdat hij zich steeds meer ging schamen. Hij wilde voorkomen dat Vincent en Wessel uit de parallelklas zijn tongval en ogen zouden nadoen op het schoolplein. Hij wilde dat ze een dagje stopten met hun grapjes over foeyonghai en tjaptjoi (het was altijd Jeffrey die hen dan scherp van repliek diende en ze bijvoorbeeld erop wees dat dat ‘Chinése, geen Koreaanse gerechten zijn dombo’s!’, een feitje dat hij kort daarvoor van Kyong geleerd had). Terwijl Kyong zijn leeftijdsgenoten door de jaren heen langzaam uit hun schulp zag kruipen, had hij niet anders gekund dan zich steeds verder verstoppen. Snapte zijn beste vriend niet hoeveel het voor hem betekende dat het nu eindelijk zijn beurt was? Hij was het nooit vergeten. Op zijn zestiende liep hij over de overloop, stilletjes, om iets lekkers uit de gangkast te pakken. Dat was toen hij zijn moeder hoorde. Ze vertelde haar zus via de telefoon dat Kyong heel lief en heel slim, maar gewoon nogal sociaal onhandig was. En dat ze ook niet wist wat ze tegen haar ouders moest zeggen, als die weer eens vroegen of hun kleinzoon nou al een bijzonder meisje ontmoet had. Ze wilde niets liever voor hem, had ze verzucht, maar ze vermoedde dat er voorlopig niet veel verandering in zou komen. Kyong spendeerde de meeste tijd op zijn kamer achter zijn computer, en was er sinds de basisschool slechts in geslaagd om één goede vriend te maken. Ook in de kerk liepen de jongeren niet met hem weg, had ze gemerkt. Het was niet alsof hij niet met ze praatte of dat ze hem volledig links lieten liggen, maar het klikte gewoon niet. Hij trok zijn mond niet open, lachte te laat om grapjes, nam geen initiatief. Kyong hoorde zijn tante troostend zeggen dat hij dan in ieder geval ook niet met foute types rondhing. Wist ze wel hoeveel Nederlandse jongeren er cannabis rookten? Kyong had zich omgedraaid en was terug naar zijn kamer geslopen.  



Een leuk meisje, het liefst uit dezelfde kerk en het allerliefst ook Koreaans. Als Kyong met zijn opa en oma belde, probeerden ze hem steevast over te halen om terug naar Korea te komen. Daar stikte het van precies het soort meisjes dat zij voor hem voor ogen hadden. Inmiddels was hij op een leeftijd waarop zijn ouders al getrouwd waren. Ze hadden elkaar ontmoet in Nederland, zij als conservatoriumstudent, hij als masterstudent op uitwisseling, en hadden tegen de gewoonte in besloten om terug te keren toen Kyong vier jaar oud was. De familie benadrukte vaak dat Kyong single was omdat hij nooit in dat rare kikkerland had kunnen aarden, en dat het beter was geweest als zijn ouders gewoon in het moederland waren gebleven. Zijn moeder, die vaak bij deze gesprekken aanwezig was, kon hem dan zo fronsend aankijken. Hij kon in haar ogen zien dat ze zich afvroeg of het inderdaad haar schuld was.



Hoe vreselijk zielig en onnatuurlijk zijn familie het ook vond dat hij nog steeds geen vrouw had, op de liefde na was Kyong tevreden over zijn leven. Ja, hij was een ongemakkelijk kind en een zo mogelijk nog ongemakkelijkere puber geweest. Maar ook al was hij nog altijd niet het type wat met een vlotte babbel een vrouw aan durfde te spreken, toch was er veel ten goede veranderd. Hij had een leuke baan met fijne collega’s, een klein flatje in de stad, en dankzij Jeff was hij een sociaal leven ingerold waar hij vroeger niet van had durven dromen. Als hij op vrijdagavond aanhaakte voor een biertje en zichzelf op Jeffs dakterras zag staan, aanschouwend hoe Jeffs maten een feestje bouwden, dan voelde hij zich rijk en geslaagd. Er was een bruisend leven, en hoewel hij nooit het middelpunt van dit sociale geweld zou zijn, was hij inmiddels een geliefde en gewaardeerde vaste toeschouwer. Op zaterdagochtend ging hij trouw naar de sportschool, waar hij inmiddels een groep bekenden had verzameld om mee te trainen. ’s Avonds at hij graag een hapje met zijn ouders. En op zondag installeerde hij zich na een wandeling met een grote kop koffie en wat lekkers achter zijn computer, om zich te wentelen in zijn lievelingswereld: videogames.



Het lot wilde dat hij precies die zaterdagavond een grapje tegen zijn moeder had gemaakt. Nee, hij had nog steeds geen vriendin. En misschien kwam die er ook wel niet. Gewoon, niet. Nooit. Misschien was het gewoon wel goed zo. Zijn moeder had hem scherp aangekeken van boven haar kom bibimbap. Dat zijn geen leuke grapjes, had ze gezegd. Laat je grootouders het niet horen. Die avond was hij bij thuiskomst direct achter zijn scherm gekropen. Er was een nieuwe game uit die hij dolgraag wilde spelen. Razendsnel klikte hij zijn persona in elkaar. Brede schouders, lang blond haar, elvenoren. Al gauw was zijn halfelf verwikkeld in een gevecht met een driekoppige draak dat hij dreigde te verliezen.



Tot zij te hulp schoot.



Ze had lang roze haar tot net boven haar billen en vocht met een magisch zwaard dat verraadde dat ze dit spel als early bird gekocht had. Hij vermoedde dat er achter dit poppetje een zestienjarige jongen verscholen zat, die haar op deze manier had vormgegeven uit eigen belang. Zodra de draak verslagen was, verscheen er onverwachts een tekstwolkje bovenin het scherm. ‘Good fight ;)’ Na een aantal gezamenlijke quests en wat smalltalk over de chat bleek tot zijn verbazing dat er toch wel degelijk een vrouw achter het scherm zat. Een internationale studente, slechts een paar jaar jonger dan hij. Haar naam was Dolly, en toen ze hem na twee weken een foto van zichzelf stuurde, had hij het bloed naar zijn hoofd voelen stijgen. Ze was erg knap, en hij had nooit verwacht dat er ook dit soort meisjes actief waren in de game-wereld, laat staan dat ze het initiatief zouden nemen om met hem contact te zoeken.



Dit was inmiddels vier maanden geleden, en hoewel Kyong haar nog steeds niet in het echt ontmoet had, kon hij zijn geluk nauwelijks op. Dolly en hij praatten elke dag, over de chat of over de telefoon, vaak tot diep in de nacht. Hij sliep minder dan ooit, maar voelde zich fris en opgetogen. Zelfs zijn collega’s was het opgevallen dat Kyong energieker en extraverter leek dan normaal. Kyong kon het niet ontkennen. Dolly stuurde schattige foto’s en vertelde wat ze meemaakte. Haar dagen leken altijd gevuld te zijn met lekker eten, bijzondere momenten en originele gedachten. Dolly was het soort vrouw dat rechtstreeks uit een film leek te zijn gestapt, en ze ondernam alles wat ze deed zo sprankelend en vol levenslust. Zo appte ze hem dat ze spontaan op blote voeten in een fontein had gedanst, of dat ze ’s nachts met vriendinnen naar het bos was gefietst om de volle maan te bekijken. Om indruk op haar te maken deed Kyong zijn best om zijn energie aan de hare te matchen. Het had nooit in zijn natuur gezeten om avontuurlijk te zijn, maar voor Dolly wilde hij het graag proberen.



Het voelde alsof ze elkaar echt kenden. Ze hadden gepraat over hun hobby’s, werk, families en tijdens nachtelijke chatsessies hadden ze hun onzekerheden gedeeld. Kyong had haar zelfs verteld over het incident waarbij hij zijn moeder per ongeluk had afgeluisterd. Dolly had liefdevol gereageerd: dat ze trots was op zijn openheid en op hoeveel hij gegroeid moest zijn in de tussentijd. En dat ze zeker wist dat hij ook als zestienjarige al leuk en aantrekkelijk was. Door de constante stroom van updates over haar leven voelde hij zich dichtbij en intiem met haar verbonden. Het enige probleem met Dolly was dat het zo lastig was om haar in het echt te ontmoeten. In de eerste weken was hij soms bang geweest dat hij te maken had met een soort chatbot, of met iemand die alsof deed. Maar omdat ze zoveel foto’s stuurde en ze ook regelmatig belden, wist hij inmiddels zeker dat ze een echt persoon was. Ze hadden zelfs een aantal keer gebeld met video aan, en hoewel Dolly altijd in haar atmosferisch verlichte kamer was en de telefoon ergens neerzette zodat ze ondertussen haar handen vrij had, kon hij duidelijk haar smalle figuur en lange blonde haar onderscheiden, wat vervelend genoeg altijd precies voor haar gezicht leek te vallen als hij haar eens goed wilde bekijken. Kyong durfde haar nooit te vragen eens goed in de camera te kijken. Hij wilde niet overkomen als een of andere disrespectvolle creep. Daarbij stuurde ze genoeg leuke foto’s waarop hij haar mooie gezicht wel goed kon zien. Hij wilde haar zo graag ontmoeten. En zij hem ook, dat vertelde ze hem keer op keer. Maar in de praktijk bleek dat ingewikkeld. Dolly’s familie woonde in het buitenland, en door een zieke oma moest ze vaak onverwachts weg. En dankzij haar sociale drukke leven en studie leek het soms onmogelijk om een moment te vinden als ze wél in de buurt was. ‘Heb je het nou al aan je ouders verteld?’ Jeff zette een biertje voor hem neer op de houten salontafel. Netjes op een onderzetter, zag Kyong, en hij glimlachte onwillekeurig. De Jeffrey die hij kende van de basisschool zou zich nooit zorgen hebben gemaakt over vochtkringen op tafels. ‘Nee, ik zei toch al: dat wil ik doen als ik haar ontmoet heb.’ ‘Snap ik. En wanneer is dat?’ Kyong ergerde zich niet vaak aan zijn beste vriend, maar het onderwerp Dolly was een heikel punt in de gesprekken geworden. Hij zuchtte. ‘Als het juiste moment daar is.’ Toen hij Jeff naar hem zag kijken, voelde hij de noodzaak daar iets aan toe te voegen. ‘Ik wil haar vragen of ze mee naar je feestje komt, als jij dat ook goed vindt,’ flapte Kyong eruit. Jeff grijnsde en stak beide duimen op. Natuurlijk was Kyong dit helemaal niet van plan geweest. Hij was bang dat ze zou weigeren. En op een gekke manier was hij ook bang dat ze wel zou accepteren. Die angst was al vaker door zijn hoofd geschoten, vooral op momenten dat een eventuele ontmoeting griezelig dichtbij kwam. Wat als ze hem zou zien, en direct op hem af zou knappen? Maar nu hij Jeff dit beloofd had, voelde het niet eerlijk om Dolly helemaal niet te vragen. ‘Hey beautiful’ ‘Question: my best friend is having a party next week at that giant house I told you about. So I was wondering…’ ‘You wanna join me?’



‘Look I tried the bubble tea you told me about! You were right, it is amazing’ ‘Hey beautiful’ ‘Everything okay? You’re so quiet out of the sudden’



‘Hey hope you okay, here’s a picture of a cute cat I saw, reminded me of you. Btw: party I was talking about is tomorrow, if you wanna come’



‘Hey’ ‘How are you? Wanna catch up?’ ‘Hey sorry about all the messages but I’m worried. Is it your grandmother? Please let me know if everything is okay’



‘Dolly?’&nbsp;&nbsp;

‘Bro, ik ben blij voor je, echt.’ Jeff keek hem aan met een wat ongemakkelijke blik die Kyong niet goed kon plaatsen.‘Ik wil alleen maar...

Hee Muis, yes we zijn weer veilig thuis. Lief dat je het vraagt. Zanzibar was amazing, echt een aanrader. Zie je snel bij paps en mams? X &nbsp; &nbsp; Laura fietste snel van werk naar huis. Het was wederom een saaie, tergend trage dag geweest, en ze keek al vanaf vanochtend uit naar het pakket wat die avond zou worden bezorgd: een grote bestelling pruiken, haarverf en nepwimpers van haar favoriete webshop. Bij thuiskomst gooide ze haar tas in de hoek en plofte neer op de rand van haar bed. Ze pakte haar telefoon, eigenlijk met de intentie om eten te bestellen, maar in plaats daarvan viel haar oog op het bericht van Nikki. Ze klikte het scherm van haar telefoon uit en daarna direct weer aan, staarde naar de woorden op het scherm, klikte Whatsapp weg en opende Instagram. Op de automatische piloot tikte haar vingers de eerste letters van Nikki’s gebruikersnaam in. De zoekbalk, die de opdracht gewend was, deed de rest van het werk. Laura scrolde door de foto´s van haar zus. Haar lange bruine benen die het scherm vulden. Af en toe een foto met Bart die haar hals zoende en haar dicht tegen zich aan trok, de weelderige blonde lokken die om hun gezichten heen dansten als een gouden lijst rondom een kunstwerk. En natuurlijk was daar het pronkstuk: de foto waarop Nikki en Bart hand in hand van een steen de zee in sprongen. Laura vroeg zich af wie die foto genomen had. Pas toen haar maag begon te grommen, realiseerde ze zich hoe lang ze al aan het scrollen was. &nbsp;



De blonde pruik die Laura had besteld bleek nagenoeg perfect. Vol bewondering hield ze het haar met één hand omhoog, terwijl ze ondertussen het laatste korstje van haar pizza in haar mond propte. De pruik was adembenemend glanzend en goudkleurig. Ze dacht eraan misschien nog een pony te knippen, om het kapsel een iets zachtere en jeugdigere uitstraling te geven. De rode pruik wilde ze tot een korte bob omtoveren, en de goedkope synthetische pruik zou ze in verschillende kleuren verven. Laura pakte haar andere telefoon uit haar tas. Het rokje en de blouse die ze afgelopen maand had afgerond, werkten erg goed als een soort uniform, zeker als ze het met een stropdasje combineerde. Ze positioneerde de blonde pruik op haar hoofd, plakte haar nieuwe nepwimpers op en nam met de zelfontspanner een paar foto’s. Voor ze naar bed ging, bewerkte ze de best gelukte foto met een paar apps en borg het eindresultaat zorgvuldig op in een mapje op haar tablet. In haar bed las ze nog één keer het berichtje van Nikki. Hee lieve Muis…&nbsp;



De bijnaam Muis was blijven plakken. Laura wist wel waarom. In groep 3 was ze als muis verkleed geweest naar de grote verkleedwedstrijd op school. Ze was toen al gek op verkleden, ze had het altijd heerlijk gevonden om in de huid van een ander te kruipen. Van die dag herinnerde ze zich vooral de diadeem met de grote grijze vilten oren en de jurk met de staart die haar moeder voor haar had gemaakt. Nikki, zelf verkleed als Britney Spears, had gezegd dat niemand zich als dier zou verkleden. En zeker niet als een muis. Maar Laura had niet geluisterd. Op school bleken de klassen inderdaad gevuld met superhelden, popsterren, prinsessen en cowboys. Een meisje was verkleed als Catwoman, en siste de hele ochtend tegen Laura dat ze haar op zou eten. Ze was huilend naar groep acht gelopen om het tegen Nikki te zeggen. Die had haar vluchtig gesust en gezegd dat Catwoman zoiets nooit zou doen. Daarna hadden de meisjes van groep acht Nikki giechelend weggetrokken om te zeggen dat Kevin verkering met haar wilde. Nikki keek niet meer op of om: haar taak als grote zus was voltooid, ze had genoeg getroost. Laura had zich daarna tot de pauze op de wc verstopt, en de tijd gedood door aan haar lange vilten staart te frunniken. &nbsp;



Om onduidelijke redenen was ze zich daarna steeds meer met een muis gaan vereenzelvigen. Dat was tegen wil en dank. Ze stopte met groeien toen ze 1 meter 53 was, en haar postuur bleef knokig en kinderlijk. Haar vroeger hoogblonde haar veranderde langzaam maar zeker in een modderig soort grijsblond. Maar het ergste vond Laura haar tanden. Toen ze haar melkgebit voor grotemensentanden verruilde, bleek dat haar frêle kaak niet voorbereid was op adolescentie. Haar gloednieuwe kiezen duwden haar voortanden met geweld naar voren. Vele jaren beugelen konden niet voorkomen dat haar lach puntig en scherp was, als de snijtanden van een knaagdier. In de brugklas besloot Laura om nooit meer voluit te lachen zonder haar hand voor haar mond te houden.&nbsp;&nbsp;



Haar familie was haar door de jaren heen liefkozend Muis blijven noemen. Niet vanwege haar tanden, had haar moeder haar op het hart gedrukt – ‘want ze had toch een prachtig gebit?’ &#8211;&nbsp; maar omdat ze zo’n lief klein snoetje had. Ook nu ze een volwassen op zichzelf wonende vrouw was, ze kon er zelf nauwelijks aan wennen, bleef ze in de ogen van haar ouders en zus een muis. Verlegen, schuchtere Muis. Muis de studiebol. Het kleine meisje Muis. Vooral van Nikki kon ze die bijnaam niet altijd goed hebben. Het was misschien anders geweest als haar zus eenzelfde treurige transformatie was ondergaan. Maar Nikki had daarentegen altijd iets onmisbaar gloeiends over zich gehad. Ze was een prachtig kind geweest, en leek vanaf de middelbare school elke dag stralender en magnetischer te worden. Laura besloot in die tijd stilzwijgend dat het onmogelijk was om haar zus bij te benen, laat staan om uit haar schaduw te stappen. Ze had zich gefocust op haar studie, vastbesloten om dan maar de slimme dochter te worden. Ze excelleerde op de middelbare school, vond vrienden in de wereld van videogames, anime en cosplay, en studeerde daarna cum laude af in informatica en Engels.&nbsp;&nbsp;



Nikki zei soms op beschuldigende toon dat Laura overvloedig vaak op Engels overstapte in gesprekken om interessant te doen, maar zo zag Laura het niet. Ze had het gevoel dat ze zich in het Engels beter uit kon drukken, en ze voelde zich meer zichzelf als ze Engels sprak. Ze had penvriendinnen in Stockholm, Kyoto en São Paulo waar ze in het Engels contact mee onderhield, en waar ze eens per jaar een grote Comic Con of ander cosplay-evenement mee bezocht. Naast het verkleden schreef ze graag fanfictie over haar favoriete fictieve personages, en om extra lezers te krijgen was ze die verhalen in het Engels gaan schrijven. Ook haar baan was volledig Engelstalig. Ze had geleerd om de houterige harde klanken van het Nederlands uit haar Engels te filteren, en kreeg van vreemden vaak de vraag of ze Brits was, wat ze als een compliment opvatte.&nbsp;



Het was begonnen met een dergelijke vraag. Laura had in een dip gezeten. Ze had in fases het gevoel dat ze altijd aan het wachten was tot het moment dat haar leven echt zou beginnen, en soms werd ze overspoeld door een verstijvende angst dat het misschien al wel begonnen was zonder dat zij ervan wist. Om zichzelf uit de sleur te trekken, had ze haar haar die week in een impuls koperrood geverfd. Op een netwerkborrel was ze plotseling benaderd door een knappe, roodharige man. Een collega van het dochterbedrijf, kennelijk, die haar vroeg of ze toevallig Iers of Schots bloed had. Tot Laura’s eigen verbazing had ze ja geantwoord. En zoals ze al hoopte had het enthousiasme bij de man losgemaakt. Hij vroeg haar de oren van het lijf over uit welke streek haar familie kwam, en Laura kwam tot de ontdekking hoe eenvoudig het was om een verhaal te verzinnen. Sterker nog, het vertellen van een fictief Schots familieverhaal ging haar gemakkelijker af dan een gesprek over haar echte leven. Toen hij haar naam vroeg, stelde ze zich voor als Olivia. En toen hij haar de volgende ochtend vroeg of ze al plannen had voor het weekend, was ze rond blijven hangen. Ze wist dat hij na het weekend terug naar Glasgow zou vliegen, en dat leek haar de perfecte manier om een einde aan haar avontuur te breien zonder iets te hoeven uitleggen. Nadat ze hem had uitgezwaaid op Schiphol, had ze nooit meer op zijn berichten gereageerd.&nbsp;&nbsp;&nbsp;



Maar toen de Schot terug naar huis was, ontdekte Laura dat ze eigenlijk nog geen zin had om Olivia in de kast op te bergen. Ze voelde zich mysterieus en bijzonder met haar rode lokken, en begon haar nieuwe uiterlijk aan te vullen met kunstmatig aangebrachte sproetjes. Ze kocht een geruit rokje en bijpassend kort topje, en bewerkte de foto’s zo dat haar heupen en billen een stuk voller leken dan haar middel. Voor haar gezicht had ze inmiddels een vaste routine op haar bewerkingsapps: amandelvormige ogen, glinsterende jukbeenderen, haar altijd gesloten lippen maakte ze vol en rond. Olivia Macleod bleek een hit op datingapps, en zo was er plotseling een nieuwe hobby geboren die veel weg had van een bevredigende combinatie tussen cosplay en fanfictie. Het was heerlijk om zelf de hoofdrol te spelen in haar verhalen en fantasieën, om een driedimensionale huid te creëren die haar perfect paste. Het gaf haar zoveel plezier dat haar fantasie zich bleef uitbreiden. Naast Olivia ontstonden Kimmy, Christina en Zuzu. Kimmy was Amerikaans, luid en extravagant, Christina een verlegen maar beeldschone boekenwurm die aan Oxford studeerde en Zuzu een alternatieve kunstenares die regelmatig van kapsel wisselde. En nu ze haar nieuwe blonde pruik binnen&nbsp;<s> </s>had, kon ze eindelijk beginnen met het vormgeven van haar nieuwste personage. Ze twijfelde nog tussen twee namen: Pippi of Dolly. Dit personage zou de ultieme mannenfantasie worden, had ze besloten. Schattig, energiek, spontaan, een beetje quirky. Eigenzinnig en poëtisch, een meisje dat op bewonderenswaardige wijze altijd de positieve en magische elementen van het leven kon blijven zien. Op Etsy had ze een extravagante roze bril gevonden, die ze direct had besteld. Het zou de perfecte accessoire zijn voor haar volgende fotoshoot. Er zou geen man zijn die de overduidelijk symbolische knipoog naar haar personage zou begrijpen. Dat maakte het des te leuker.&nbsp;&nbsp;



Nikki had Laura’s nieuwe rode haar aanstellerig gevonden. Haar ouders waren hun oudste dochter bijgevallen. Puur natuur was altijd mooier, was hun oordeel. Als je de genenloterij hebt gewonnen wel ja, had Laura willen zeggen. Maar in plaats daarvan had ze haar schouders opgehaald. Haar moeder interpreteerde de beweging verkeerd. Ze had een arm om haar heen geslagen en gezegd dat het rood gelukkig vanzelf weer uit zou groeien. Maar ze kon tussendoor altijd naar de kapper om het ongedaan te maken, zei Nikki. Ze kon nog wel een adresje aanraden. ‘Doe dat maar,’ had haar vader troostend gezegd. ‘Dan ben je zo weer de oude Muis.’ &nbsp;



Laura werd die ochtend wakker van de zon in haar kamer. Een straal licht viel op de lege pizzadoos, die besmeurd was met vetvlekken. Slaperig pakte Laura haar telefoon. Ze had een gemiste oproep van Nikki. Dat was ongewoon. Haar vinger zweefde boven het groene telefoontje. Maar Nikki had ook de tijd genomen om op haar appjes te reageren, bedacht ze zich. Nikki reageerde eigenlijk altijd alleen als het haar uitkwam. Laura schoof haar telefoon onder haar kussen, pakte haar tweede telefoon, en scrolde door de vele berichtjes die ze binnenkreeg via diverse apps. Het werd een drukke zaterdag voor Kimmy, Olivia en Christina.&nbsp; &nbsp;

Hee Muis, yes we zijn weer veilig thuis. Lief dat je het vraagt. Zanzibar was amazing, echt een aanrader. Zie je snel bij paps en...

Twaalf sierlijke, symmetrische lijnen. De olifant op Nikki’s onderrug zag er wat geïrriteerd uit, de huid rondom de lijnen was roze en opgezet. Nikki liet haar vingers voorzichtig langs haar rug glijden. Ze had het dier laten tatoeëren tijdens haar laatste dag op Zanzibar. Terwijl de tattoo artiest de naald over haar huid schraapte, filmde ze zichzelf met haar telefoon op een statief. De livevlog werd met hartjes bedolven door meer dan 30K van haar kijkers, die haar toestuurden dat ze er geweldig uitzag. Tijdens de vliegreis terug had ze spijt gehad van haar timing. De tattoo was groot en maakte dat ze niet lekker kon zitten. Eenmaal thuis had ze moeite het werk zelf goed in te smeren met de daarvoor bedoelde zalf. Bart had aangeboden haar te helpen, maar die hulp had ze afgeslagen. &nbsp;



Het privéstrand van hun verblijf had twee strandstoelen en een hangmat, daarnaast drie bijzettafeltjes, het hout was op een nauwkeurige manier afgebladderd om het de illusie van aangespoeld scheepshout te geven.&nbsp;In de riante moderne keuken een eettafel met vier stoelen, een bar met een espressomachine en vier krukken, het kastje daarboven gevuld met acht cocktailglazen, vier halve kokosnoten en zes kleine glazen kopjes om uit te drinken. In het hele logement was geen enkele mok te vinden. In de moderne badkamer stonden vijf grote vazen met daarin elk twee palmbladeren. Plastic, had Bart lachend vastgesteld. Het ergerde haar. Niet de plastic bladeren zelf, maar het feit dat hij daar de lol van inzag. Desondanks hadden ze een reel opgenomen waarin Bart grapjes maakte over de plastic entourage, want ook de kokosnoten bleken hartstikke nep. Haar volgers vonden het hilarisch dat zij en Bart de draak staken met het instagramparadijs. ‘Love it when you keep things real’ reageerde marloesfleur84. ‘Bart moet gewoon een regular worden in je reels, jullie zijn geweldig samen.’ zei Bloomsbabes, die ook emoji’s met hartjesogen had gestuurd. &nbsp;



Nikki opende haar instagram om een foto van haar onderrug te maken in de spiegel. Ze had veel vragen ontvangen over hoe de tattoo er nu na een paar dagen uitzag. Terwijl ze een pose zocht om haar rug zo egaal mogelijk te belichten, zwaaide de deur met een knal open. &nbsp; ‘Dát ziet er goed uit!’ &nbsp; ‘Jezus, ik schrik me kapot.’ &nbsp; ‘Hoeft niet, ik ben het maar.’ Bart trok Nikki naar zich toe en gaf haar een kus.&nbsp; Ze zuchtte. ‘Dat weet ik ook wel. Jij praat gewoon altijd zo hard.’ &nbsp; Bart grinnikte vrolijk. &nbsp; ‘Kan ik niet helpen. Ik zit nou eenmaal vol levenslust.’ Hij zakte neer op de rand van het bad.&nbsp; &nbsp; ‘Ik kwam eigenlijk vragen of je tevreden bent over de planten. &nbsp; ‘Wat?’ &nbsp; ‘De planten. Zijn ze goed verzorgd volgens jou?’ &nbsp; ‘Hoezo?’ &nbsp; ‘Dat meisje van PlantBnB vraagt om een review. Er is niks dood volgens mij, is dat 5 sterren waard?’&nbsp; ‘Dat wil ik eerst wel even zelf bekijken.’&nbsp; ‘Had ik kunnen weten. Mijn kleine controlefreak,’ murmelde Bart liefkozend.&nbsp;



Ze wachtte tot Bart de badkamer had verlaten voor ze verder ging met poseren. Om de een of andere reden lukte het vaak niet meer als hij erbij stond. Ze wist zelf ook hoe krom het was: ze kon er prima mee leven, nee, ze koos er zelfs van harte voor om online gadegeslagen te worden door duizenden anonieme volgers. Ze verdiende er haar geld mee. Vanuit de slaapkamer hoorde ze Bart niezen en daarna neuriën. Ze ademde diep in door haar neus zodat haar buik opbolde. Toen dat niet hielp, telde ze de gouden krullen in de omlijsting van de spiegel.&nbsp;&nbsp;



Ze had de tip gekregen van een vriendin die ze kende via Instagram. Op de borrel na een influencer-evenement hadden ze uren gepraat over hoe sociale contacten zo overweldigend konden zijn sinds de pandemie. Hoe de online wereld een veilige haven was geworden in vergelijking met het echte leven. Hoe vaak ze in conversaties op zoek waren naar een muteknop, of een mogelijkheid om het achtergrondgeluid in hun favoriete muziek te veranderen. Nikki had opgebiecht dat ze gek werd van dagelijkse geluiden. Toen de vriendin vroeg welke geluiden ze precies bedoelde, noemde ze de harde nies van Bart, het geluid van de tram naast het huis en hard pratende mensen. De vriendin herkende het probleem, en sluisde het advies van haar psycholoog door om bij overweldigende emoties iets neutraals te kiezen in de omgeving en daarop te focussen. &nbsp; ‘Als ik in de trein zit, tel ik nu bijvoorbeeld graag de bomen in het landschap. Dat helpt me enorm als ik word overvallen door anxiety.’ Sindsdien telde ook Nikki dingen in haar omgeving als haar emoties haar teveel werden. Ze had gemerkt dat het haar rust gaf. Tegen de vriendin noemde ze het effect ‘meditatief’, ook al had ze zelf nog nooit gemediteerd. De vriendin zei dat ze blij was dat ze kon helpen.&nbsp;&nbsp;



De spiegel had 22 krullen. Acht aan iedere lange kant, en drie aan de kortere. Ze had het om onduidelijke redenen fijner gevonden als de lange kanten zeven krullen hadden gehad in plaats van acht. Zo te horen had Bart nu zijn favoriete sitcom aangezet en zich voor de tv in de slaapkamer geïnstalleerd. Nikki had behoefte aan een lang, warm bad. Met de deur op slot, al haar favoriete verzorgingsproducten binnen handbereik, en het nieuwe seizoen van Emily in Paris. Ze had ook al een tijd een set geurkaarsen klaarstaan die ze van haar zusje Laura cadeau had gekregen. Ze bedacht dat ze haar nog moest appen, maar had daar even geen zin in. Helaas had de tattoo artiest haar afgeraden om in bad te gaan vanwege een verhoogd risico op infecties. Nikki besloot in plaats daarvan een muziekje aan te zetten en haar nieuwe peel off-masker te proberen, dat ze opgestuurd had gekregen van een luxueus merk dat met haar samen wilde werken.&nbsp;&nbsp;



Haar instagramposts met Bart werden altijd het meest geliked. Dat was bijzonder, want bij de meeste vergelijkbare influencers scoorden foto’s van alleen de influencer zelf het best. Ze kon zich er soms een beetje verbitterd over voelen. Ook als ze in haar bikini op een prachtig strand poseerde, prefereerden haar volgers de foto’s waarop Bart aan haar zijde stond. Nikki timmerde al vele jaren aan de weg. Ze was groot geworden dankzij haar make-up-hacks, maar gaandeweg was ze ook steeds meer over haar outfits, work outs en interieur gaan delen. Mensen bewonderden haar minimalistische stijl en noemden haar chique. Bart had zich lang afzijdig gehouden. Hij had weinig interesse in social media en spendeerde zijn tijd online vooral aan videogames en Netflix. Nikki had daar nooit problemen mee gehad. Ze vond het heerlijk om Bart voor zichzelf te hebben. Haar uiterlijk en stijl waren gemeengoed, een stuk van haarzelf wat ze met de hele wereld deelde. Maar haar relatie met Bart was alleen van haar. Twee jaar geleden was Bart tijdens een live tutorial per ongeluk de kamer binnen gelopen. Het was een kort en nietszeggend moment: hij was vergeten dat ze ging filmen en scharrelde even op de achtergrond in beeld om zijn sleutel te pakken. Tot Nikki’s verbazing was haar inbox daarna ontploft. Veel volgers hadden geen idee dat ze een vriend had, en de berichten dropen van nieuwsgierigheid. &nbsp; ‘Dat heb je mooi geheim voor ons gehouden!!! Maar als ik goed heb gezien wat voor exemplaar je hebt, snap ik wel waarom ;)’ stuurde een van haar vaste kijkers. Vanwege het groot aantal vragen had ze daarna een Q&amp;A met Bart opgenomen. Bart was op camera volledig zichzelf, was haar opgevallen. Hij was vrolijk, luid, nuchter en stopte zijn liefde voor haar niet onder stoelen of banken. Haar volgers waren bij de beelden volledig weggezwijmeld. Sindsdien had ze Bart steeds vaker toegelaten in haar online leven. Zijn aanwezigheid op haar feed had haar veel opgeleverd. Mensen bleken graag weg te dromen bij hun perfecte plaatje. De content van hun vakantie op Zanzibar had al haar persoonlijke likerecords verpletterd.&nbsp;&nbsp;



Nikki verbond haar telefoon met de bluetoothbox in de hoek, startte haar playlist Relaxed again en liep ondertussen richting de ladekast waar ze haar verzorgingsproducten bewaarde. Terwijl ze de lade opende, viel haar oog viel op de platte zenstenen die ze in een rechte lijn op de kast had gelegd. Eén, twee, drie… vier vijf zes? Het waren er zes. Het waren er zes, terwijl ze heel zeker wist dat het er eerder vijf waren geweest. Ze had ze voor haar vakantie al een aantal keer geteld. En ze had ze zelf aangeschaft. Vijf stenen. Vijf stenen omdat ze wist dat ze een oneven aantal wilde hebben, en omdat zeven stenen niet goed op de kast zouden passen. Het zou te druk zijn, er zou te weinig afstand tussen de stenen liggen. Het zou de esthetiek van de badkamer verpesten. Ze staarde naar het kleinste steentje. Nu ze er goed naar keek, was het duidelijk een ander soort steen. Het oppervlak was minder glad en de bolling was hoger dan van de afgeplatte zenstenen. Nikki pakte het steentje op. Op de onderkant was een klein kinderlijk hartje geschilderd, roze omringd door fijne witte stipjes. Ze voelde een rilling over haar rug lopen. De tattoo prikte even venijnig.&nbsp;&nbsp;&nbsp;



Barts liefde voor haar was altijd groot geweest. Toen ze een maand verkering hadden, liet hij een bos rozen bezorgen. Dertig rozen, één voor elke dag dat zij nu officieel de zijne was. In de weken, maanden en jaren daarna hield hij deze gewoonte vast. Hij overstelpte haar met aandacht, cadeautjes en verrassingen. En jarenlang voelde het elke dag als een warme douche op koude dagen. Zo comfortabel en allesomvattend dat ze zichzelf er niet toe kon zetten om de kraan dicht te draaien en zich af te drogen. Ze dacht dat ze nooit echt verzadigd zou kunnen raken van die overdaad, dat ze echt wilde dat ze voor altijd in die alsmaar blijvende stroom kon blijven staan. Maar sinds ze Bart op haar social media geïntroduceerd had, was er iets veranderd. Ze kon haar vinger er niet precies op leggen, maar ergens in de afgelopen twee jaar was hij haar teveel geworden. De hele wereld genoot mee van haar vriend, die luidruchtige prins op het witte paard die haar op handen droeg. Maar sinds zij hem zowel in haar echte leven als haar digitale wereld zag verschijnen, voelde het plotseling alsof ze voor een lachspiegel was gezet. Haar hele leven was gevuld met mijn lach, zijn blik, zijn uitspattingen, en de eindeloze digitale echo’s daarvan. Ze voelde zich verstikt. Vlak voor Zanzibar had ze hem het onvermijdelijke gevraagd. Of hij zijn liefde voor haar een beetje kon temperen. Of hij het voor de camera wilde bewaren, en haar in het echt een beetje ruimte kon geven. Bart had zoals altijd vriendelijk gereageerd. Hij had zelfs een beetje gelachen, en haar op haar kruin gekust. Tuurlijk, had hij gezegd. ‘Als jij dat nu nodig hebt, dan doe ik dat. Mijn kleine controlefreak.’&nbsp;&nbsp;



Sinds wanneer was het leven zo onoverzichtelijk geworden? Uit de slaapkamer klonken nog altijd verstomd de repeterende lachsalvo’s van Barts sitcom. Ze hoorde Bart gnuiven en daarna schateren. Die verdomde serie die hij al minstens vijf keer gezien had. Hoe vaak kon een mens om dezelfde grappen lachen? Nikki staarde naar het steentje in haar hand. Het piepkleine, infantiele hartje. Was dit Barts poging tot getemperde liefde? Of was dit zijn idee van een grap? Ze voelde zich in de zeik genomen. Haar hart bonkte tegen haar slapen. Ze pakte haar sport-bh, capuchontrui en joggingbroek van de kapstok aan de deur. Ademde diep in door haar neus. Sloop over de overloop langs de slaapkamer. Ze trok een paar gloednieuwe hardloopschoenen aan, opgestuurd door het merk waar ze een langlopende samenwerking mee had. In de lift appte ze Bart. &nbsp; &nbsp; Als je me zoekt: ben bezig met een nieuwe challenge. Testen hoe ver ik kan rennen op mijn nieuwe schoenen. Wacht niet op me met eten x&nbsp;

Twaalf sierlijke, symmetrische lijnen. De olifant op Nikki’s onderrug zag er wat geïrriteerd uit, de huid rondom de lijnen was roze en opgezet. Nikki liet...

Mensen zijn als eksters, had ze vaak gedacht. Wezens die objecten meeslepen om een nest te bouwen, en daarna niet meer weten hoe ze aan al hun spullen komen. Prulletjes, wriemeltjes, dingetjes. Een mengsel van onbenullige, pretentieuze en dierbare bewijzen van hun bestaan.&nbsp;



Mila was te voet gearriveerd. Ze had in de ochtend college gehad en haar dienst bij Bar Dubrovnik begon pas om acht uur, wat betekende dat ze alle tijd had. Ze bezocht haar adresjes het liefst lopend. Ze hield ervan om door de stad te slenteren. Met één oog hield ze Google Maps in de gaten, en ondertussen speurde ze de grond af. Soms, als ze niks vond, liep ze zelfs een extra rondje. Maar vandaag had ze op haar route een glanzende marmerachtige knoop gevonden en zorgvuldig in het voorvakje van haar tas gestopt. Nu controleerde ze nog een keer in de app waar ze de sleutel kon vinden en stapte toen in de lift van het gebouw. Bij binnenkomst van het appartement trok Mila haar schoenen uit. Van haar moeder had ze geleerd dat ze dat altijd moest doen als ze te gast was, en zelfs nu ze door niemand ontvangen werd, kon ze de gewoonte niet van zich afschudden. Ze stopte de sleutel in haar broekzak, hing haar jas en tas aan de elegante houten kapstok en snoof. Ze rook de geur van zon op dichte ramen.



Er was een gieter klaargezet en tot Mila’s tevredenheid ook een plantenspuit. Ze had zich er al vaak over verbaasd: huizen tot de nok vol met planten, maar geen vernevelaar in zicht. PlantBnB werd vooral gebruikt door succesvolle dertigers en veertigers met lichte appartementen in de binnenstad. Mensen die ter decoratie veel planten in huis hadden genomen om daarna tot de conclusie te komen dat ze geen tijd of geen zin hadden om voor hun urban jungle te zorgen. De bewoners van Haaimanstraat 34 waren voor drie weken naar Zanzibar. Door de gigantische ramen op het zuiden zouden de planten in het huis verkruimelen als er niemand langskwam om op het groen te letten. Het appartement leek voor het grootste gedeelte uit glas te bestaan. Het was er warm en benauwd, ondanks de halfgesloten gordijnen. Mila opende een raam en besproeide daarna de reusachtige monstera die in de woonkamer stond. Haar vingers bevoelden de kurkdroge aarde. Ze bediende de plant met een extra scheut water, en gaf de grote bladeren een snel sponsbadje om ze van het stof te ontdoen. Daarna bewaterde ze lichtjes wat vetplanten en een plompe yucca bij het raamkozijn. Naast de grote lichte bank stonden wat verdwaalde pannenkoekplantjes. Terwijl ze hen water gaf, dwaalde haar blik af naar het glanzende, roomwitte leer. De bank zag eruit alsof er nog nooit iemand op had gezeten.  Mila vroeg zich vaak af waarom de buren van PlantBnB-gebruikers haar werk niet deden. Het leek haar een belachelijke overdaad, iemand via een app inhuren om de planten te verzorgen. Ze had altijd gedacht dat alleen mensen met een teveel aan geld en een tekort aan echte vrienden van dit soort diensten gebruik zouden maken. De oprichter van de app, Jeff van der Kust, leek haar precies zo´n type. Selfmade man Jeff. Wonderboy. Hij was een alumnus van haar universiteit, en werd uitgenodigd voor zo’n beetje ieder carrière-evenement. Een posterboy, boegbeeld van de potentiële glanzende carrière. Mila kon zijn kop niet meer zien. Het was inmiddels een vaste grap geworden in haar vriendengroep. Mannen zoals Jeff van der Kust waren verwende huilbaby’s die altijd de wind in de rug leken te hebben en al hun geld en energie in zaken staken waar de wereld geen centimeter mee opschoot. Ze bedachten diensten waarmee ze hun eigen stinkend rijke soortgenoten van nog meer bespottelijk gemak konden voorzien. Het was gemakkelijk om er woorden van walging voor te vinden, een snelle uitlaatklep voor frustraties die eigenlijk dieper en veelomvattender waren. Op een avond in de kroeg hadden ze voor de grap de app gedownload. Met overdreven stemmen hadden ze de reviews gelezen die in een strak gestileerd font op de app voorbij gleden. ‘PlantBnB is echt een lifesaver voor iedereen met een drukke baan en een liefde voor groen.’ ‘Geen groene vingers, toch de urban jungle die ik altijd al wilde. OBSESSED’ ‘Mijn plantenverzorgster heeft zelfs mijn tragische koffieplant weer tot leven weten te wekken, wat is deze witchcraft?!’ Mila en haar vrienden vielen haast van hun stoel toen ze de tarieven zagen die mensen vroegen voor hun groene gave.



Eenmaal thuis had Mila zich direct aangemeld. En zo was ze tot haar schaamte grootgebruiker geworden van Jeff van der Kusts verdomde app. Het voelde hypocriet, en ze had dan ook niks aan haar vrienden verteld. Maar hoe onzinnig ze het concept zelf ook vond, PlantBnB bleek een heerlijk baantje. Mila genoot van de stille, lege huizen, het geluid van het klotsende water in de gieter en de aanblik van de lichte waternevel die op de planten neerdaalde. Ze keek graag naar hoe de aarde het water opzoog en donker kleurde, en fantaseerde dat de planten een zucht van verlichting slaakte als ze langs was geweest. De bewoners van haar adresjes zag ze zelden. Het was vreemd hoe onzichtbaar ze was in diens levens, terwijl ze tegelijkertijd hun eigen levens zonder gêne aan haar blootstelden. Elk huis ging tijdens een bezoekje voelen als een grote etalage, een uitstalling van levensbewijzen. Het gevoel van voyeurisme had ze daarom allang achter zich gelaten. Deze mensen vroegen erom zich te laten bekijken. En Mila speelde het spel graag mee. Ze vergaapte zich aan de interieurs, de kledingkasten en de badkamers van haar opdrachtgevers. Ze ging op tijd naar haar adresjes en op bleef op haar gemak in de huizen treuzelen. Ze schoof even aan bij de keukentafel of plofte op de bank om de kussens te voelen. Of ze rommelde wat in de keukenkastjes, proefde de tandpasta, en snuffelde aan de parfum van de vrouw des huizes. Een enkele keer spoot ze wat op, om zich de hele dag luxueus en tegelijk een beetje vies te voelen. Het huis op de Haaimanstraat was geen uitzondering. In de schoenenkast vond ze een paar smetteloos witte hardloopschoenen, in de keuken ongeopende maar wel op kleur gesorteerde potjes kruiden. Het interieur ademde een irritant soort perfectie. Ze liep de badkamer in, waar ze minutieus opgestapelde handdoekjes, een schaal met ongebrande geurkaarsen en een gigantische spiegel met goudgekrulde omlijsting aantrof. Even vroeg Mila zich af of er überhaupt wel iemand in dit huis woonde. Het voelde niet alsof ze door iemands leven liep, maar door een filmset die voor een leven door moest gaan. Ze bewaterde de palm naast het badkamermeubel, en liep toen terug naar de gang, waar ze ruw een lade van een willekeurig kastje opentrok. Mila was opgelucht. De lade lag – zoals het hoort &#8211; vol met rommel. Een beduimeld vriendenboekje van vroeger, een HEMA-mapje met foto’s, oude verjaardagskaarten en een opgekruld post-it blokje, op het bovenste blaadje was in hanenpoten ‘Jij bent mijn liefste’ geschreven. Mila glimlachte. Mensen waren echt als eksters, dacht ze. Ze bewaarden dat waar ze zich onweerstaanbaar toe aangetrokken voelde. Vaak was dat: de herinneringen aan een rijk en vol leven (of de illusie daarvan). Spulletjes die een gevoel van luxe en comfort opriepen. Maar in deze la zag ze ook dat zelfs de meest protserige eksters een zwak konden hebben voor het onbenullige en verlepte, lelijke dingen bewaarden, omdat ze er zelf iets in zagen wat schitterde.



Ze was even bang geweest dat ze haar vaste routine had moeten verbreken. Maar nu Mila vastgesteld had dat er wel degelijk mensen in dit huis woonden, wist ze dat ze kon doen waar ze goed in geworden was. Ze pakte haar tas en opende het voorvakje. Op de grote glazen ronde tafel stalde ze haar schatten uit. De marmerachtige knoop van vanochtend. Het haarclipje van groen metaal. De deftig uitgevoerde aansteker, dat was een echte gelukstreffer geweest. Een rode vulpen. Een muntje van onbekende valuta. Een piepklein gehaakt gelukspoppetje. Een gladde, ronde steen, voorzien van een met kinderlijke hand geschilderd hart. In een flits dacht ze aan het badkamermeubel naast de grote palm. Daar lagen vijf perfect opgestelde zensteentjes. Mila stopte zorgvuldig haar vondsten terug in haar tas. Met de steen in haar hand liep ze naar de badkamer. Ze schoof alle stenen een paar centimeter naar rechts, en voegde aan het einde haar steentje toe, het beschilderde oppervlak naar onderen gericht. Ze zette een stap naar achteren en bekeek haar werk.



Mila wist sinds haar baan bij PlantBnB zeker dat intentie en toevalligheid in ieder huis voortdurend door elkaar heen liepen. De bewust geplaatste kapstok, waar in de haast van alledag jassen, sjaals en handschoenen overheen worden gedrapeerd en weer weggetrokken. De smaakvol gepositioneerde bank met ernaast het tafeltje waar altijd een verdwaalde pen of sleutel blijft liggen. Het aanrecht, waar vaak de broodrooster staat die eigenlijk voor het mooie even opgeborgen zou moeten worden. En de mooie kasten met lades die parafernalia aan het zicht onttrekken. Mila vermoedde dat deze esthetisch opgestelde zenstenen niet toevallig, maar intentioneel waren. Het was gewoonlijk niet haar stijl om te rommelen aan dit soort bedoelde opstellingen. Ze koos er meestal liever voor om dingen achter te laten die onder het gordijn van toevalligheid schuil zouden blijven. Het voelde lekker om te weten dat ze misschien ooit iets bij de mensen los kon maken. Een kleine rimpeling in het oppervlak, een moment van verwarring. Maar het mocht nooit groot genoeg zijn om haar reviews te beïnvloeden. Ze keek naar de stenen. Als je niet beter wist, waren het er altijd zes geweest.

Mensen zijn als eksters, had ze vaak gedacht. Wezens die objecten meeslepen om een nest te bouwen, en daarna niet meer weten hoe ze aan...

LizzyDizzy en de appels

De kudde

Drakenwachters

Een sierkussentje

De dertigersmaag

De Kip

De rotte vis die niemand ruikt

Zeven verhalen door zeven schrijvers over één festival

Ik wist niet precies waarom ik ervoor koos om een dag voor het festival mijn haar te millimeteren. Ik wist alleen dat ik het deed. Ik zette de tondeuse tegen mijn schedel, telde tot tien en drukte op de knop. Het apparaat zoemde vredig en ik bewoog het langs mijn hoofd tot er van mijn haar niets meer over was dan een dunne fluwelen vacht. Een laagje bekleding, afwisselend zacht en ruw aan mijn vingertoppen. Ik keek in de spiegel en schrok. Ik schrok van mijn bijna kale kop, en voor ik het wist stond ik te janken. Ik huilde, nee, ik balkte naar mijn spiegelbeeld, dat blote gezicht dat zich nergens meer achter kon verstoppen. Na het huilen ging ik naar mijn ouders om de tent op te halen. Ze keken geschokt en vroegen me of ik compleet het spoor bijster was, Roos. Om hen gerust te stellen vertelde ik hen lachend dat ik in een tweede puberteit was beland, maar dat ik in de tussentijd duidelijk veel volwassener was geworden omdat ik nu om mijn eigen acties kon lachen. Ze leken opgelucht door mijn zelfspot. Mijn moeder wreef met haar hand over mijn hoofd en zei: ‘Je lijkt wel een sierkussentje.’ Ik duwde mijn kruin tegen haar palm alsof ik een poes was, en vroeg haar waar de autosleutel lag. Lucille had me meegevraagd omdat ik een rijbewijs en een auto had, wist ik. Zij wist op haar beurt dat ik ja zou zeggen om mee te kunnen, om ergens bij aan te sluiten. Ik had al een tijd het vreemde sluimerende vermoeden dat ik iets heel belangrijks misliep omdat ik nog nooit naar een festival was geweest. Een festival – zo begreep ik uit de verhalen – was méér dan een paar dagen feesten. Het was een inauguratie naar een levensfase die ik anders misschien helemaal zou overslaan. En een levensfase overslaan, dat wilde ik natuurlijk niet. Dat was een gedachte waar ik het benauwd van kreeg. Dus, toen ik Lucille in mijn werkgroep hoorde praten over het festival, zei ik dat ik ook overwoog om te gaan. En: dat ik wel kon rijden. Lucille gooide me na die laatste opmerking meteen in een Whatsapp-groep met de naam ‘Bende van de Paarse Draak ‘22.’ Ik scrolde door de lijst met deelnemers en bekeek hun profielfoto’s. In de appgroep verschenen berichtjes. &#8211; Joooeee Roos, super nice dat jij gaat rijden! &nbsp; &#8211; Omg hebben we een auto?? &#8211; ZO CHILL &#8211; Niiice &#8211; Wie is Roos?? &#8211; Hoeveel plekken heeft de auto? &#8211; SHOTGUN Ongeveer 24 uur nadat ik mijn ouders gerust had gesteld, werd achter me het laatste portier dicht getrokken. Ik voelde een hand op mijn schouder. ‘Heel nice om je in het echt te ontmoeten Roos! Mag ik zeggen dat ik een heel ander iemand verwacht had?’ Ik herinnerde me zijn profielfoto: een jongen op een grote rots te midden van een exotisch uitziend gebergte. Hij was De Reiziger in mijn hoofd, en daardoor associeerde ik hem sterk met Boudewijn de Groot. Maar eigenlijk heette hij gewoon Mark. Ik keek hem aan over mijn schouder en lachte mijn meest luchtige lach. ‘Wat? Had je geen chick met gemillimeterd haar verwacht?’ ‘Zoiets!’ ‘Same,’ zei ik, en hij lachte. ‘Het is net nieuw.’ ‘O?’ ‘Leek me grappig. Ik dacht: fuck it, gewoon gaan. Niet eens echt over nagedacht. Als het lelijk staat dan groeit het wel weer aan, toch.’ Het klonk stoer. Ik verraste mezelf met de overtuiging in mijn stem, geloofde bijna even dat het zo gegaan was. ‘Heel nice. Zo ben ik ook,’ zei Mark de Reiziger goedkeurend. In mijn achteruitkijkspiegel zag ik hem knikken met een halve glimlach. Een grote schuddende bos haar, net als Boudewijn. Ik gaf gas.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;



We sleepten onze bagage – tenten, rugzakken en dat ene logge, onhandig pakket waar een partytent inzat – naar de camping. Halverwege kwamen we de rest van de groep tegen. Iedereen knuffelde iedereen, dus ik knuffelde ook iedereen. Lucille noemde dat lief. De tent die ik meehad rook naar zoete schimmel. Wanneer was dit ding voor het laatst gebruikt? Ik negeerde de geur terwijl ik met een geleende hamer een haring in de grond sloeg. De meesten van mijn groep waren al snel klaar met uitpakken omdat ze kleine uitvouwbare plop-tentjes hadden meegenomen die je alleen maar uit de hoes hoefde te halen. Er werd gezegd dat ze die tenten na het festival niet eens in zouden pakken, dat ze die gewoon op het veld lieten staan. Mijn ouders vonden dat niet goed, wist ik. Die wilden graag hun mottige schimmeltent terug. &nbsp; ‘Roohoos, bijna klaahaar?’ zong Lucille aan de andere kant van het tentdoek. ‘Alleen mijn luchtbed nog even opblazen, één seconde.’ ‘Hup hup, wij zijn al aan ons derde biertje toe.’ ‘Vierde biertje!’ ‘Roos, Jasper is al aan zijn vierde biertje toe en jij zit nóg in die tent.’ Jasper had ook op zijn profielfoto gestaan met een biertje, zo’n Duits gevaarte van een halve liter. In de auto vertelde hij dat hij voorgaande jaren elke dag op het festival met bier ontbeet. Hij had een koeltas bij zich, speciaal om zijn ochtendbier koud te houden. Lauw bier was oké vanaf de middag, maar in de ochtend vond hij dat niet lekker, zei hij. Toen ik uit de tent kroop, beval Joyce iedereen om de waterflesjes leeg te gooien zodat zij de inhoud kon vervangen met die uit een onwaarschijnlijk grote fles wodka. Joyce had mandala’s op haar knieën getatoeëerd, en een profielfoto in downward facing dog. Nu ik die monsterlijke fles zag begreep ik waarom Mark de tas van Joyce in de auto had moeten meenemen. Nadat we allemaal een slok wodka uit de moederfles hadden genomen, drukte Joyce haar handpalmen tegen elkaar en riep vrolijk: ‘Namasté!’ Die nacht sliep ik slecht. Ik lag in mijn tent en bleef maar denken aan het meisje met het shirt van Bikini Kill. Ze had me aangesproken en me verteld dat ze mijn haar – of eigenlijk het gebrek aan haar – mooi vond. Mijn middelvinger naar het patriarchaat, zei ik. Ze hief lachend haar glas en ik gooide er een scheut wodka in. We proostten en dansten daarna heel lang met ineengestrengelde vingers. De groep was ik allang kwijt. De ene helft was het bos in verdwenen voor een optreden van een obscure DJ, Lucille was met Floor (een beproefde Festivalchick), naar ‘die tent waar ze gore hitjes draaien’. Joyce was naar een nachtelijke yogasessie in de Korf en ik was bij het psytrance podium gestrand. Daar stond een duo op te treden met grote pluchen dierenkoppen op hun hoofd. Toen het meisje me over mijn hoofd aaide, zei ik: mijn moeder noemde me een sierkussentje. Terwijl ik daaraan lag te denken, struikelde Mark over een scheerlijn en landde zingend op mijn tent. &nbsp;



De volgende ochtend liepen we richting het festivalterrein met in onze handen koekjes, broodjes, een banaan en wat verdwaalde make-up artikelen. Ik probeerde kauwend lippenstift op te doen. ‘Shit, is de glitter op?’ riep Lucille. ‘Nee gek,’ zei Floor. ‘Ik heb kankerveel glitter gekocht.’ ‘Jezus Floor, hou ‘ns effe op met dat gekanker. Jasper z’n stiefmoeder, weet je nog?’ siste Joyce. Maar Jasper liep een eindje voorop en leek of niks te horen, of zich weinig van Floors ontactische woordkeuze aan te trekken. Hij draaide zich opgewekt om en riep: ‘Bieries?’ En Mark terug: ‘Niiice ouwe.’ Nog voor het goed en wel middag was, waren we allemaal dronken of high. Op het podium drumde een enorme Afrikaanse percussiegroep, hun ritme leek patronen achter te laten in de lucht om ons heen. Joyce danste voor me, de mandala’s op haar knieën tolden in het rond. Ze vuurde een blik op me af die ik behendig opving. In twee sprongen was ze bij me. Ze drukte haar wijsvinger tussen mijn wenkbrauwen, en zei: ‘Lekker wijf, hoor, met je kale kop. Ik weet wel waarom je dat gedaan hebt.’ Ik wachtte af, een beetje gespannen. Ging ze me iets over mezelf vertellen wat ik nog niet wist? Of zou ze juist iets over mijn onwetendheid gaan onthullen? ‘Je moest dit doen. Je moest jezelf van fysieke barrières ontdoen om een open blik te kunnen krijgen. Je wilde je niet langer verstoppen. Dat denk ik.’ Ik gloeide. En ik knikte, want wat Joyce zei klonk goed. Ze gaf me een kus op mijn voorhoofd. Plotseling was ik gevuld met dons. Er werd onweer voorspeld en Floor vond dat we naar het meer moesten, omdat het daar extra magisch zou worden. Daarom stonden Joyce, Lucille, Floor en ik die avond tot onze knieën in het water, alvast gehuld in onze knisperende plastic poncho’s. Het grootste deel van de groep had ons voor gek verklaard en was liever naar Radiohead gaan luisteren. De lucht was drukkend, de lyrics van Creep galmden ons tegemoet over het gladde wateroppervlak. ‘… en dan ga ik iets heel anders doen, denk ik. Iets maatschappelijks. Misschien vrijwilligerswerk? Maar ik heb geen idee waar ik mee bezig ben,’ zuchtte Lucille. Ze had net opgebiecht dat ze met onze studie zou stoppen, wat me verraste. Ze haalde juist alle tentamens en blonk uit in onze werkgroep. ‘Joh, ik doe ook maar wat,’ zei Floor. Geruststellend vond ik dat. En toen sloeg Joyce haar armen om ons heen en zei: ‘We doen allemaal maar wat.’ Zo stonden we daar: in elkaar gehaakt, het water zachtjes klotsend tegen onze knieën. De flesjes wodka dreven langs ons, vastgeklemd in kleine opblaasbare flamingo’s. Ik had die dag tegen minstens drie willekeurige mensen gezegd dat ik mezelf kaal had geschoren omdat Anouk op het festival kwam, en ik haar wilde laten zien dat ik haar grootste fan was. Die mensen hadden dat op hun beurt indrukwekkend en/of gestoord gevonden. In de verte flitste en rommelde het. Een jongen riep vanaf de kant dat we idioten waren als we in het water bleven staan terwijl het onweerde. Hij riep: ‘Water is een geleider!’ En wij allemaal: óh ja, fuck. Het begon te regenen alsof iemand boven ons een sluis had open gezet. Ik rende zo hard ik kon een festivaltent in. Alleen, want niemand was dezelfde kant op gerend. Het donker en de drommen mensen stapelden zich op aan de randen van de tent, druppels roffelden een dominant ritme op het zeil. Ik wurmde me uit mijn doorweekte poncho. Een jongen zei: ‘Jij hebt in ieder geval geen last van nat haar.’ Het was flauw, maar toch was ik gecharmeerd. Zonder te weten waarom spendeerde ik de uren daarna met hem. We dansten, we zongen, we zoenden. Toen de regen stopte, nestelden we ons op een bankje met de leuning naar de paarse draak, die af en toe met zijn vlammen onze ruggen warm spuwde. De jongen streelde mijn hoofd en vroeg: ‘Hoe kom je erop om zoiets te doen?’ Ik dacht even na. ‘Ik denk dat ik even helemaal opnieuw wilde beginnen met groeien. Een fris begin, snap je. Een carte blanche. Mezelf opnieuw uitvinden ofzoiets.’ Het bleef even stil. Hij keek me onderzoekend aan, maar begon toen te lachen en gaf me een klap op mijn arm. ‘Jij lult maar wat, hè?’ Ik denk dat ik iets van de waarheid sprak. Maar ik zag zijn gezicht en zei: ‘Je hebt me door.’

Ik wist niet precies waarom ik ervoor koos om een dag voor het festival mijn haar te millimeteren. Ik wist alleen dat ik het deed....

Afwas

Rolschaatsen

Wormenhotel

Badkamer

Fotoalbum

Vijf irreële angsten gevangen en ontleed

Ik zit aan onze ronde eettafel. Het blad is rijk bezaaid met foto’s, slordig en ongeordend als de gevallen bladeren in een herfstbos. Tussen de afdrukken ligt ook een tubetje secondelijm, een dikke prittstift en een paar scharen. Ik laat de foto’s door mijn vingers glijden.



Deze momenten zijn van mij. Ik heb ze midden in hun vlucht uit de lucht gegrepen, vast geklemd in mijn knuisten. Ik heb ze afgedrukt en ga ze nu als dode vlinders vastpinnen, ze laten contrasteren met een smetteloze ondergrond. Alsof ik aan mezelf wil bewijzen: ik heb gefladderd en gezweefd. &nbsp; De meeste foto’s zijn van wegwerpcamera’s. Op de achterkant staat schuin gedrukt een datum, onverbiddelijk. Ik glimlach, voel een tinteling in mijn buik die ergens tussen blijdschap en weemoed in blijft zweven. Mijn gedachten dwalen af naar Johan Huizinga. De faculteit waar ik studeerde is naar hem vernoemd. Een groot gedeelte van de mensen op deze foto’s ontmoette ik daar, tijdens mijn studie geschiedenis. Huizinga bedacht de term historische sensatie, ‘een gevoel van onmiddellijk contact met het verleden’. Een gevoel dat hartstocht voor het verleden stimuleert.



Het is een gevoel dat ik als een deken om me heen wil slaan. Ik wil er helemaal in wentelen als een varken dat in volle overgave rond rolt in een modderbad. Vroeger was het gras groener. De mensen waren leuker, de muziek mooier, de zomer duurde langer. De tijd was toen rijker, dikker, trager. Die plakkerige zoete langzame dagen waarin we eindeloos in de zon zaten. Elke minuut goedgevuld, dik en donzig als dure kussens. En we lachten. Altijd. We lachten altijd. Er was niemand die ons van onze lach kon beroven. We stelden onze lens erop scherp, lieten onze tanden flikkeren in het licht van de flits. Ik sorteer mijn foto’s op datum en plak ze in mijn album. Met een dikke zwarte stift schrijf ik de jaren en dagen erbij. Fotograferen is conserveren. Het vervult de diep gekoesterde wens om vluchtige momenten lang houdbaar te maken. Met een verrukkelijk mechanisch geluid wordt de herinnering stilgezet. Die klik is de klank van weerstand. Het is het geluid van een knop die grip weet te vinden op de tijd. Met mijn foto’s in mijn handen weet ik: gisteren kwam alles goed.



Hoe banger ik ben voor morgen, hoe liever ik naar vroeger kijk. Niet omdat ik echt geloof dat alles toen beter was, maar omdat ik kan zien, haast tastbaar, wat goed en veilig is geweest. Ik geef mezelf een illusie cadeau. De illusie dat ik het verleden kan vasthouden en tegen me aan kan drukken. Dat alles wat ik koester samen te vatten is in een plakboek &#8211; een heel leven bijeengehouden door prittstift en fragiel ogende ringbanden. En dat als ik alles goed genoeg aandruk, het blijft zitten tot in de eeuwigheid.

Ik zit aan onze ronde eettafel. Het blad is rijk bezaaid met foto’s, slordig en ongeordend als de gevallen bladeren in een herfstbos. Tussen de...

Onze oude badkamer had een soundtrack. Eerst het klapperen van de deurklink waarmee je de deur met een laag, zuigend geluid uit haar post kon trekken. De harde klik van de schakelaar die ik bediende door een ruk aan een touw rechts van de deur te geven. De afzuiging die aanging met het licht zorgde voor een monotone, zware fluittoon die het moment van betreden afsloot. Als ik dat geluid hoorde bevond ik me in een kubus, een afgesloten ruimte zonder ramen. Het geluid was zo bedwelmend dat het leek alsof de wereld achter de muren stopte. Het benam me de adem. Soms trok ik uit gretigheid naar licht te hard aan het touw van de schakelaar, waardoor het gewichtje onderaan – een bruine plastic ring – met geweld tegen de spiegel en de muur aantikte. Het was altijd zaak zo snel mogelijk een einde te maken aan dit geluid. Ik had het gevoel dat als ik het gezwaai niet zou stoppen, die ring een eigen leven zou gaan leiden. Ik controleerde vaak na het verlaten van de badkamer of het touw stil hing, zodat het niet stiekem in beweging zou blijven in mijn afwezigheid. Zodra ik weer in bed kroop luisterde ik altijd met gespitste oren. Mijn oren zochten dan naar die repeterende tik, dat heldere geluid wat een barst kon slaan in de breekbare stolp waaronder ik mijn gemoedsrust verstopte. Ik had het idee dat de badkamer een geheim voor me had, en keer op keer was ik bang voor de bevestiging van dit vermoeden. Ik had het gevoel dat die ruimte me kon opslokken en dat niemand dat zou merken of horen. Dit gevoel had ik met name ‘s nachts. Voor een slokje water was het afdoende om het touw van de lichtschakelaar stil te hangen en me daarna snel terug naar bed te haasten. Als ik had geluisterd of het touw rustig bleef, kon ik ontspannen. Maar vaak had ik al zo lang wakker gelegen dat een nachtelijk toiletbezoek onvermijdelijk was.



De wc was oud en bevond zich direct naast de douchecabine. Op de stortbak stond luchtverfrisser, lavendel. Nog steeds associeer ik die geur meer met badkamers dan met planten en voelt het soms alsof de paarse bloemen alsof doen. Van tevoren inspecteerde ik altijd de wc. Ik keek argwanend in alle afvoerputjes in de badkamer, omdat ik het idee had dat de duisternis me via die weg kon vinden. De wc was als een afschrikwekkend grote poort naar datgeen de badkamer mogelijk voor me in petto had.



En elke nacht was daar het moment waarin ik heel even zeker wist dat ik gelijk had. Het moment waarop de vermeende onderwereld die zich onder de tegels en diep in de afvoerputjes schuil hield aan mij openbaarde. Het was het moment van doortrekken. Ik zette me schrap, maakte me klaar om te rennen, en drukte. De wc bulderde en kolkte, en in het geraas van naar beneden stortend water door verouderd sanitair hoorde ik de bevestiging van al mijn angsten. Een geluid dat zo hard en gewelddadig door de nacht heen klonk, dat kon niets anders dan iets vreselijks betekenen.

Onze oude badkamer had een soundtrack. Eerst het klapperen van de deurklink waarmee je de deur met een laag, zuigend geluid uit haar post kon...

Het begin hoeft niet moeilijk te zijn. Ga naar je lokale snackbar en vraag om lege ronde emmers, bijvoorbeeld van mayonaise. Goed schoonmaken. Vraag er ook een deksel bij. Je boort gaatjes in de emmers en daarna maak je laagjes. Een emmer met potgrond of compost. Daar bovenop schuif je een emmer met houtsnippers. Kranten, bladeren, stro. En dan de emmer met het GFT. Appelschillen, wortelrasp, eierschalen en koffieprut. Schuif onder dit geheel één laatste emmer zonder gaatjes. Deze onderste emmer blijft leeg. Want daarin druipt na verloop van tijd het percolaat of de wormenthee, als een donkerbruin cognac. Ik denk aan de tiramisu die mijn vader elk jaar maakt voor kerst. En aan mijn toekomstige wormen, die zich met hun glanzende lijven een weg door mijn laagjes afval eten zoals ik me door lagen lange vingers en mascarpone werk. Dit is de droom: ik wil mijn leven vormgeven als een cirkel. Ik wil een wormenhotel om aan mijn losse eindjes een nieuw begin te knopen. Ik wil mijn afgedankte eten voor hun hongerige monden, hun uitwerpselen als voer voor mijn toekomstige maaltijd. Ik maak een kringetje: links van mij de wormen, rechts van mij een moestuin. Tussen hen in scharrelen wat kippen. En we dansen rond en rond. Ons huis heeft een klein balkon dat we nauwelijks gebruiken. Het is er het hele jaar door koel en vochtig. Op de stenen van de balustrade groeit een dun laagje mos wat je met een beetje fantasie voor een loper van deftig groen fluweel kunt aanzien. Voorlopig heb ik geen moestuin of kippen, maar dit balkon is de perfecte plek voor een wormenhotel. Ik kan het beste tijgerwormen nemen, weet ik van het internet. Dat klinkt stoer en ze zijn dol op ons afval. Ik zie voor me hoe mijn wormen de krakende karkassen van oude bladeren hun hol in zullen sleuren. Hoe ze met hun koppen zullen schudden om het laatste leven uit hun prooi te bewegen. Hoe ze hun tandeloze monden rond de kontjes van mijn pastinaken en meirapen zullen haken. Ik mijmer graag over de kringloop van het leven. Het feit dat alles komt en gaat, ontstaat en vergaat, dat alles bloeit om uiteindelijk, heel gracieus, weer dood te bloeden. In vergane glorie schuilt niet alleen datgene wat was, maar ook datgene wat zomaar weer kan zijn. Toch heb ik nog steeds geen wormenhotel. Niet omdat ik walg van hun blinde, bleke lichamen, of omdat ik bang ben voor de geur van verrotting, of omdat ik medelijden heb met datgene wat de bodem in gaat. Ik heb nog steeds geen wormenhotel omdat mijn fantasie grenst aan een diepe afgrond. Elke droom heeft de potentie om een nachtmerrie te worden. Van elke lus kan met één vileine beweging een los bungelend draad worden gemaakt.



Zie de cirkel maar eens in stand te houden. Zie maar eens een plekje te vinden in de rondedans, in te springen zonder op iemands tenen te gaan staan. Zie maar eens het juiste tempo te bewaren, niet te struikelen, niet de dominosteen te zijn die voortijdig valt en daarmee de hele kring tegen de grond werpt. Ik heb de potentie om wormen te voeden, om kippen te laten scharrelen en groente te laten groeien. Maar ik heb misschien nog meer potentie om de zaden in de grond te verzuipen, de kippen te laten verhongeren en de wormen te vergiftigen. Niet omdat ik dat wil, maar omdat ik niet feilloos ben. Niet volmaakt glad en gebogen, maar grillig en hoekig. &nbsp;

Het begin hoeft niet moeilijk te zijn. Ga naar je lokale snackbar en vraag om lege ronde emmers, bijvoorbeeld van mayonaise. Goed schoonmaken. Vraag er...

Soms voelt het alsof ik alleen een hoofd ben. Een hoofd met twee ogen, een stel oren, twee lippen, een neus. Een kin, misschien nog een klein stukje nek, en oké, daaronder soms: tien typende vingers.



Mijn favoriete transportmiddel is de benenwagen. Ik moet me er een beetje voor concentreren, maar dan voel ik wel dat ik ze heb: benen. Ik heb benen. Lange dunne benen met knieschijven die een beetje uitsteken. Knieën die op slot gaan zodra ik ergens stil sta. Ik zak door mijn assen, langzaam. De handrem erop. Ik kom vaak traag op gang, ik kom sneller tot stilstand dan dat ik vaart maak. Toch is het niet zo dat ik snelheid nooit benijd. Ik zou ook wel eens een ander tempo willen vinden, met efficiëntie en elegantie door het leven heen glijden.



Met die wens in mijn achterhoofd heb ik nieuwe onderdelen aangeschaft.



Ik sta bovenaan de trap van het portiek, mijn rugzak gevuld met een paar gloednieuwe rolschaatsen, en voel een overweldigende neiging me vast te klampen. Mijn hand graait en klauwt naar de leuning. Iedere keer als ik bovenaan een trap sta, word ik overrompeld door deze ontgoocheling, als ik me realiseer dat ik me van hoog naar laag moet verplaatsen, bij elke stap een been zeker een kwart seconde in de lucht terwijl de andere knie knikt en ik mijn evenwicht moet bewaren. Het is op die momenten alsof mijn hoofd even vergeten is hoe zij mijn lijf moet besturen. Mijn lijf heeft een hekel aan vallen. Aan van een hoog gebouw vallen. Aan voor iemand vallen. Aan van de trap vallen. Of is het juist mijn hoofd die dit verafschuwt? Het idee dat het lijf door de lucht kan tuimelen. Tegen de grond kan smakken. Het afschrikwekkende, absoluut verlammende idee dat de cockpit alle controle over het voertuig zou kunnen kwijtraken. De macht over het stuur verliezen, zoals men na een ongeluk zou zeggen. Maar om iets te verliezen moet het wel eerst van jou zijn geweest. De benenwagen brengt me naar het park. Eenmaal daar geeft mijn hoofd de taak aan mijn handen om de rolschaatsen onder mijn voeten te binden. Mijn maag protesteert. Mijn knieën knikken verwijtend. Om mijn handen gerust te stellen heb ik ze polsbeschermers laten omdoen. En daarna heb ik de knieën gesust met kniebeschermers. Ik geef mezelf een kneepje in mijn dijen. We kunnen dit, zeg ik tegen mezelf. Ik zal ons beschermen. We zullen voorzichtig zijn en overeind blijven.



Maar de jongen uit de winkel zei dat ik het nooit zou leren als ik niet zou durven vallen.



Ik wist het die eerste keer nog niet. Ik wist niet dat ik me iedere keer zou voelen als bovenaan die trap, wanneer ik mijn wieltjes zou onderbinden. Ik zet me af, stuntelend, voel me als een hert op glad ijs. Dan komt langzaam het ritme. De slagen, de kleine rillingen, de schokjes van de oneffenheden in het wegdek. Ik beweeg me voort op eenhoornkleurige rolschaatsen en het asfalt spint en ronkt als een poes onder mijn roze wielen, elke kiezel een eigen vibratie. Ik voel me ergens tussen euforisch en doodsbang. Maar er is geen leuning om me aan vast te klampen. En terwijl ik voorzichtig naar evenwicht zoek, realiseer ik me dat het tijd is om me te laten vallen.

Soms voelt het alsof ik alleen een hoofd ben. Een hoofd met twee ogen, een stel oren, twee lippen, een neus. Een kin, misschien nog...

Mijn vriend en ik doen de afwas. Hij wast, ik droog. Op het keukenblad staat een berg met vaat en een klein ijzeren drooghekje waarin een glas vol druppend bestek, drie diepe borden en twee theekopjes op me staan te wachten. Ik open de meest linkse lade en zet het glas vol bestek voor me op het aanrecht. Met een glijdende beweging druk ik mijn theedoek langs de dunschiller. Daarna dep ik de vorken, de messen en de lepels. Als ik terugkom bij het droogrek, is de voorraad aangevuld met een rij kleine, rijkelijk versierde soepkommen. Mijn vriend en ik zijn samen een afwasapparaat. Onze lichamen naast elkaar, onze handen geroutineerd. Onze gesprekken als het stromende water, onze woorden bubbelend als sop. En onderin mijn buik het lage tevreden gezoem van de machine die op dreef is. Alles gaat goed. Ik heb de diepe borden afgedroogd. Die moeten in de meest rechtse kast boven de gootsteen, waar mijn vriend voor staat. Zoals zo vaak leg ik voorzichtig mijn vlakke hand op zijn haar en duw hem tien centimeter naar beneden, zodat ik de kast kan openen zonder zijn hoofd te raken. &nbsp; Ik zie het haarscherp voor me. Het diepe bord, zwaar en glanzend, dat met een klap op zijn achterhoofd valt. Het witte porselein dat op zijn schedel in twee stukken breekt, de schedel die door de klap in nog veel meer stukjes barst. Bloed in het water, bloed op de kast. De zeepbellen koortsig rood. Mijn vriend tussen de scherven op de grond, een diepe, kolkende krater in de lieve kruin die ik zojuist nog met extra zorg onder de kast heb gemaand. Mijn maag draait zich om en met een luid geklingel gooi ik het bord op de stapel in de kast. Mijn vriend kijkt wat verstoord op, lijkt zich af te vragen waarom ik met ons servies aan het smijten ben. Ik zeg niks, terwijl ik met trillende handen de soepkommen afdroog. De soepkommen die eveneens in de kast boven de gootsteen moeten. De soepkommen die ook op zijn hoofd kunnen vallen. De soepkommen die nu zeker weten op zijn hoofd gaan vallen, omdat ik heel realistisch voor me heb gezien hoe die soepkommen op zijn hoofd gaan vallen. De soepkommen die gaan vallen omdát ik nadenk over hoe ze vallen. Ik probeer niet te denken aan vallende keukenobjecten die mijn vriend een schedelbreuk kunnen geven. Maar hoe harder ik ertegen vecht, hoe verder mijn fantasie lijkt uit te dijen. Ik sla met geweld de mentale deur dicht, maar de beelden gutsen door alle spleten en kieren. Soepkommen, slakommen, koekenpannen, ovenschalen. De kast braakt onze volledige keukeninventaris uit, een oneindige stroom zware objecten die zo dik en dicht is dat ik mijn vriend niet eens meer kan zien. Ik sta naast mijn vriend met in mijn handen een vrolijk versierd soepkommetje. Op de bodem is een kleine uil afgebeeld, die langzaam tevoorschijn komt vanonder het sop. We hebben er een hele serie van. In het kommetje waarin de handzeep ligt, prijkt een walrus. Ik zeg mijn vriend: ‘Pas op je hoofd.’ Hij geeft me een kus. &nbsp;

Mijn vriend en ik doen de afwas. Hij wast, ik droog. Op het keukenblad staat een berg met vaat en een klein ijzeren drooghekje waarin...

Logo	Vincent Hammingh
Kernteam	Iduna Paalman, Thijs Joores, Erwin Hurenkamp, Oumaima Belkhdar
Website	Laurens Besselsen

Anouk Bosch

Stukken geschreven door Anouk Bosch

Zomer 3

Zomer 2

Zomer 1

Lente 3

Lente 2

Lente 1

Winter 2

Winter 1

Ansicht a priori

Jeffrey

Kyong

Laura

Nikki

Mila

Een sierkussentje

Fotoalbum

Badkamer

Wormenhotel

Rolschaatsen

Afwas

Boeken voor de eeuwigheid

The Handmaid's Tale

Het achtste leven (voor Brilka)

Het tegenovergestelde van een mens

Alleen op de wereld

Ze hebben mijn vader vermoord

Menu

Social

Contact

Credits