Rituelen ter bewaring

Vijf verhalen door vijf schrijvers waarin de vogels gestopt zijn met vliegen

Op 2 augustus 2023 (15:45) stoppen wereldwijd alle vogels met vliegen. Hoe ziet de wereld er nu uit? Vijf schrijvers reageren op deze gebeurtenis vanuit verschillende perspectieven.

In twee dagen tijd zijn er drie dingen veranderd; ik ben mijn eigen handen gaan zien in mijn dromen, de zomer is tot herfst geworden, mijn blikveld beperkt zich tot de kruinen van de bomen. Het wachten lijkt een ritueel te zijn geworden. Het ritme van mijn ademhaling heeft zich als een filter over de gebeurtenis gelegd. Vanuit het laagste punt in de tuin kijk ik omhoog tussen de takken waar de laatste vogels rusten.   

ritueel om te verdwijnen

leg uitgevallen veren langs de randen van je lichaam, in een gestalte weerkaatst alleen het zonlicht niet. het is van belang om bij jezelf en de omgeving te blijven leg daarom: een, twee schaduwhuiden over de tegels van je oprit. zie hoe deze met het vallen van de avond in de stenen worden opgenomen. het lichaam als een regenbui die druppels, dan plassen vormt, steeds dieper in de grond wegzakt en verdwijnt. alleen het residu van je schaduw blijft op de tegels achter. 

Mijn ademhaling tegen de wolkenloze blauwe lucht, negen berken zwijgen. Een van hen lijkt ieder jaar sneller kaal te worden dan de andere acht. Mijn haar voelt zwaarder dan hiervoor. Ze zeggen dat midzomer de herfst in zich draagt, ik heb dat altijd een soort verraad gevonden aan de mensen die vierden dat de dingen langer leken en lichter werden. De dagen worden tenslotte korter vanaf midzomer, het begin van het einde wordt gevierd. Tegelijkertijd leert het dragen van verliezen hoe te leven. 

ritueel om te vergroeien

leer in contact te staan met je binnenlichaam. vind een veld met hoge grassen. zoek naar manieren om je lichaam naar de wind te leggen. leg geplukte grassen op je benen, trek je skelet over en vorm een tweede lichaam, boven op het eerste zodat de huid doorzichtig wordt. een binnenlichaam in de verzameling op mijn benen herhaald, het einde van de zomer in gras uitgedrukt. 

Na twee dagen is de boom al vrijwel leeg. Twee kraaien zijn gebleven om de kale takken nog even vast te houden, om bij hun nesten te blijven misschien, ook al zie ik geen nesten tussen de takken, maar goed, wat weet ik van nesten? Er spreekt weemoed uit hun stoïcijnse wachten, ik wist niet dat vogels konden wachten. 

Misschien lees ik het stille zitten als wachten omdat ik weet dat de vogels een laatste afdaling zullen maken. 

Het vliegen heeft langzamerhand iets heiligs gekregen, iets mythisch dat we dagelijks over het hoofd zagen. Nu al, nu er nog geen halve week verstreken is, rouw ik om een magisch deel van de wereld dat lijkt te zijn gestorven. Het einde van de zomer kondigt zich aan in steeds vaker panty’s dragen onder mijn broeken. De schaduwen van de hoogste bomen schuiven steeds dichterbij, de tuin loopt langzaam in donkere plekken over. 

ritueel om te verlaten

neem de takken stevig tussen beide klauwen, voel hoe ze nog altijd bereid zijn je te dragen. afscheid nemen is een kwestie van zelfreflectie. zoek manieren om te onthouden, bind ze strak vast aan dingen die overblijven. geef de laatste vlucht een naam zodat je haar later te rusten kan leggen. spring met overtuiging, vang de vlucht op in je longen. vraag de landing zacht te zijn, neem de afdaling voor lief, stel je gemis uit. het afscheid hangt doorgaans niet met het einde samen.

  

We dachten elkaar nog vaker te ontmoeten, leven achteraf de momenten waar we geen tijd voor vrijmaken als ze gebeuren, vergeten eindes meestal te vieren. We zagen de bruiloft voor begrafenis aan omdat de bedoelingen van mensen in lange rijen door bossen tegenwoordig niet meer aan hun kleding af te lezen zijn. 

Als het laatste daglicht de schemer vervangt, brengt mijn vader een deken om mijn schouders te warmen. Het is eigenlijk niet echt koud geworden, maar het gebaar helpt tegen de twijfel; ik begin bang te worden dat het misschien te donker zal zijn om de laatste vlucht te aanschouwen, bang de vogels alleen te horen vallen. Tijdens het wachten worden hun contouren steeds scherper afgetekend tegen het oranje-roze van de lucht. In de eerder onopgemerkte afstand zie ik steeds meer silhouetten in de bomen, de lichamen van vogels als levende bloemknoppen.

ritueel om te vergeten

pluk de oogst uit de bomen en leg de vruchten in rijen van vijf. de rotte plekken richting het oosten. breng eerst een offer aan de tijd. 

leg alle overgebleven herinneringen in kringen rond de stammen met hun leeggeplukte takken. deel je gedachtes op in heden en verleden, besluit zelf of de een de negatieve ruimte vormt van de ander. zet de keukentafel buiten, dek deze met een wit laken en doorzichtige schalen. alle gebeurtenissen krijgen een plek aan de tafel. in grote manden wordt de oogst verzameld van de laatste lichte dagen. 

hang afgeknipte vleugels van uitgestorven vogels in de takken te drogen, daarmee vervangen we gezamenlijk de plekken die zijn vrijgekomen.

Ik lig op mijn rug en voel de grond onder mij afkoelen, mijn haar raakt vervlochten met het klaverveld en de schaduwen van de bomen. In mijn herinnering loop ik over paden die als vanzelf in velden ontstaan. De patronen die door mijn buren werden gelopen in het lichte zand uitgehouwen. Vanuit daar bekeek ik vaak de zwaluwen die op doorreis waren en de oevers van insecten ondeden, hun vlucht uitvergroot herhaald. In die dagen heb ik de vogels leren herhalen door mijn handen naar hun vleugels te vouwen. De zwaluwen, de mezen, de grote groepen spreeuwen die ik bij wijze van herkenning in mijn eigen lichaam welkom heet. Hun gedanste vormen, danste ik de hele avond door.

ritueel om te verankeren

kies een plek in het landschap waar je opgroeide. ontdoe jezelf van (eventuele) handschoenen, sokken en schoenen. schep de aarde weg rond je voeten, omkring de plek waar je staat door deze uit te graven. zie hoe de grond in de lijnen van je handpalmen is komen te liggen, word daarmee onderdeel van de aarde. bekijk je grondgeworden handen. zie opgroeien niet als iets groots, haal het terug naar de dichtstbijzijnde dagen. vul de aarde op met veren die je als kind verzamelde.

 

Het besluit lijkt plots te zijn genomen. 

In grote bewegingen vallen de kraaien een laatste keer uit de bomen, hun silhouet over het landschap gejaagd. Mijn ademhaling loopt synchroon met de landing, de stilte onveranderd. Ik tik mezelf uit de schaal die de tijd van het wachten om me heen heeft gevormd. De lege takken lijsten het vallen van de avond in.