LAWINES RAZEN AFLEVERING 25: KLEINE SOFIE EN LANGE WAPPER

8 February 2024

LAWINES RAZEN – een podcast waarin klassieke Nederlandstalige kinderboeken opnieuw gelezen en besproken worden met schrijvers van nu.

Aflevering 25: Kleine Sofie en Lange Wapper – Els Pelgrom & The Tjong-Khing (1984)

Luister hier:

Gasten: Mensje van Keulen & Philip Hopman

^{_{Mensje van Keulen (1946)}}_{^{De meeste literatuurvolgers kennen haar als schrijfster van vele romans en verhalenbundels. Ze debuteerde in 1972 met Bleekers zomer, en sindsdien waren er veel titels, zoals de roman Van lieverlede, of Olifanten op een web, of haar schitterende verhalenbundels Het laatste gezicht, Een goed verhaal of Ik moet u echt iets zeggen. Voor die laatste kreeg ze de Biesheuvelprijs. Eerder ontving ze al de Constantijn Huygens-prijs en de Charlotte-Köhlerprijs, en allerlei shortlist- en longlistnominaties. Maar wat misschien veel mensen niet weten is dat ze in de redactie van het bekende tijdschrift Propria Cures zat, een paar jaar, maar ook… als tekenares! En misschien kennen veel mensen ook de pseudoniemen niet waarvan ze zich wel bediend heeft, zoals Josien Meloen en Constant P. Cavalry. De laatste jaren verschenen er delen van haar dagboekenreeks, maar wat voor Lawines Razen natuurlijk ook belangrijk is om te vermelden zijn haar kinderboeken. Dat zijn er zo’n negen geweest, te beginnen met Tommie Station, dat verscheen in het jaar dat Kleine Sofie haar dubbele goud kreeg, 1985. Wat prijzen betreft heeft de kinderliteratuur haar eerst ontdekt, want voor er de volwassen prijzen kwamen was er een Zilveren Griffel voor Tommie Station en de Nienke van Hichtumprijs voor Vrienden van de maan.}}

^{_{Philip Hopman (1961)}}_{^{Al op de lagere school tekende hij veel, en hij ging naar de Rietveld Academie, waar hij les kreeg van onder andere Harrie Geelen, Lidia Postma en Thé Tjong-Khing. Zijn eerste geïllustreerde boek uit in 1988, Een reuze heksentoer, van Frances Kelly. Daarna volgde een enorme, indrukwekkende stroom door hem geïllustreerde verhalen, prentenboeken en kinderromans. Een greep daaruit zijn de boeken over de Computerheks, van Francine Oomen, alle Jubelientje-delen met tekst van Hans Hagen, Hagens gouden griffelboek De Dans van de drummers, of Daan Remmerts de Vries’ gouden griffelboek Voordat jij er was. Drie keer tekende hij voor een kinderboekenweekgeschenk en één keer voor het prentenboek van de kinderboekenweek. Een aantal belangrijke boeken zijn ook een paar prentenboeken met tekst van Tjibbe Veldkamp, Een ober van niks, Philips eerste prentenboek, Temmer Tom, waarvoor hij een Vlag en Wimpel kreeg, en 22 wezen waarvoor hij een Zilveren Penseel kreeg. Hij maakte indrukwekkende nieuwe tekeningen voor Wiplala van Annie M.G. Schmidt, en is nu samen met Ted van Lieshout verantwoordelijk voor de heel succesvolle Boer Borisreeks, die inmiddels 18 delen omvat. En… na een relatief prijsluwe carrière was daar vorig jaar volkomen verdiend de staatsprijs, de Max Velthuijsprijs voor zijn hele oeuvre.}}

_{^{Els Pelgrom is van 1934 en wordt dus dit jaar 90 en The Tjong-Khing is vorig jaar 90 geworden. Van beiden komen nog boeken uit, zo was er onlangs nog Het levende hoofd, het laatste boek van Els Pelgrom, en van Khing verschijnen er aan de lopende band titels, zijn laatste prentenboek Taart voor iedereen stond op de longlist van de Boon, en zijn onlangs verschenen boek met Toon Tellegen, Waar gaan we eigenlijk heen, stond wekenlang in de bestseller top 60.}}

_{^{Els Pelgrom werd als Else Koch geboren en debuteerde in 1962 met Het geheimzinnige bos. Haar grote faam kwam met haar derde boek, De kinderen van het Achtste woud, een echte klassieker die we hier net zo goed hadden kunnen bespreken, uit 1977. Ze kreeg er haar eerste Gouden Griffel voor. Er volgden nog twee Zilveren Griffels, voor Voor niks gaat de zon op, en voor Het onbegonnen feest, en een tweede en een derde Gouden Griffel, waarmee ze net geen recordhouder is, Guus Kuijer kreeg er vier. De derde gouden griffel was voor De Eikelvreters in 1989, wat we, opnieuw, hier net zo goed hadden kunnen bespreken, en de tweede was dus voor Kleine Sofie en Lange Wapper, maar dat boek kreeg ook nog eens goud voor de tekeningen én het ontving de Deutsche Jugendliteraturpreis. Pelgrom kreeg naderhand nog de Theo Thijssenprijs, in 1994 en schreef een jaar later een van de mooiste kinderboekenweekgeschenken ooit, Bombaaj! Dat trouwens in 2024 opnieuw wordt uitgegeven door uitgeverij Luitingh Sijthoff.}}

_{^{Kleine Sofie en Lange Wapper verscheen bij Querido. Er werd door het RO theater een prachtige voorstelling van gemaakt, en het boek gaat over een meisje dat doodziek is, op een avond begint er, als in een koortsdroom, in haar slaapkamer een klein theatertje te spelen, al haar knuffels gaan kijken en dan verzeilt Sofie samen met een paar van die knuffels, en met haar kat Terror in het toneelstuk dat het theatertje speelt. Dat stuk heet Wat er in het leven te koop is, want dat wil Sofie nog meemaken, ze wil weten wat er in het leven, dat zij niet zal gaan leiden, zoal langs kan komen. De rest van het boek is een avonturentocht van Sofie met haar knuffels Lange Wapper en Beertje, met kat Terror en met mooie pop Annabel, en in die tocht leert Sofie over ziekte, verraad, rijkdom, armoede, macht, lust, vriendschap en liefde.}} _{^{Het boek is uitgegeven op groot formaat, alsof het een prentenboek is, maar dan dikker. De tekeningen van The Tjong-Khing zijn monumentaal, in zwart-wit, met heel veel beweging, maar ook heel veel schaduwen en lichtbronnen, met een genuanceerd gearceerde achtergrond, en je voelt aan alles: dit is een boek waar de makers zich volledig in hebben gegeven.}}

_{^{The Tjong-Khing (1933) begon als striptekenaar, o.a. bij de Toonder Studios, en in 1977 debuteerde hij als tekenaar voor kinderboeken, met een boek dat we eerder in Lawines Razen bespraken, Total Loss, weet je wel, van Miep Diekmann. Hij kreeg net als Els Pelgrom ook drie keer Goud, niet alleen een Gouden Penseel dus voor Kleine Sofie, maar ook voor Wiele Wiele Stap en voor Het Woordenboek van Vos en Haas. En voor Waar is de taart? het begin van zijn eigen taartprentenboekenreeks, kreeg hij een Zilveren Penseel en de Woutertje Pieterse Prijs. In 2010 was er de Max Velthuijsprijs voor zijn hele oeuvre.}}

De montage van Lawines razen is in handen van Ignace Schoot.
We bedanken de erven An Rutgers van der Loeff en uitgeverij Ploegsma voor het mogen gebruiken van de naam Lawines razen.
De muziek: Capering (Blue Dot Sessions).
Het logo werd gemaakt door Floor de Goede.